เมื่อดวงใจเปี่ยมด้วยบทเพลงใน The Sound of Music

แน่นอนว่าคนไทยย่อมรู้จักเป็นอย่างดีกับฉากของหญิงสาวผมสั้นสีทองในเสื้อและกระโปรงสีดำพร้อมผ้าคลุมด้านหน้าลายยาวที่เริงระบำพร้อมกับร้องเพลงในทุ่งกว้าง เข้าใจว่าต่อมาคงกลายเป็นแรงบันดาลใจสำหรับหนังที่มีสาวม้งร้องเพลง "เทพธิดาดอย"อันโด่งดังเมื่อหลายสิบปีก่อน หรือแม้แต่เนื้อเพลง Lover's Concerto ที่ดัดแปลงมาจากเพลง ของบาคก็พรรณนาความรักล้อกับธรรมชาติได้ชวนเคลิบเคลิ้มและยังชวนให้เราคิดถึงฉากที่ว่านี้ในหนังเพลงสีธรรมชาติอันสุดแสนจะโด่งดังคือ The Sound of Music 

 

The Sound of Music เป็นทั้งละครบรอดเวย์ และภาพยนตร์ ที่ออกฉายในปี 1965 ฝีมือการกำกับและอำนวยการสร้างโดยโรเบิร์ต ไวส์  ผู้ฝากผลงานชื่อดังไม่ว่าหนังเพลง West Side Story เรื่องราวความรักระหว่างหนุ่มสาวและความขัดแย้งของ กลุ่มอันธพาล 2 เชื้อชาติในอเมริกา หรือ The Day the Earth Stood still ซึ่งเป็นหนังมนุษย์ต่างดาวบุกโลกที่เนื้อหาไม่ธรรมดาและได้รับการยกย่องมากทั้งที่หนังวิทยาศาสตร์ ในทศวรรษที่ 50 ถือได้ว่าเป็นหนังเกรดบี แน่นอนบุคคลสำคัญของหนังเรื่องนี้ก็คือผู้ประพันธ์เพลงชื่อเสียงดังระบือไกลกว่าตัวผู้กำกับเสียอีกนั้นคือริชาร์ด รอดเจอร์ส  และคนแต่งเนื้อร้องคือ ออสการ์ แฮมเมอร์สไตน์จูเนียร์  ที่เคยแต่งเพลงประกอบหนัง The King and I และ South Pacific ในทศวรรษที่ 50  ภาพยนตร์เรื่อง The Sound of Music เข้าชิงรางวัลออสการ์ถึง 10 รางวัลและกวาดไปได้ถึง 5 รางวัลโดยเฉพาะสาขาภาพยนตร์ยอดเยี่ยม และยังทำรายได้ตลอดกาลในสูสีกับหนังสุดยอดไม่ว่า Gone With the Wind หรือ Star Wars แถมยังได้เป็นหนึ่งใน 100 ภาพยนตร์ยอดเยี่ยมในรอบ 100 ปีของสมาคมภาพยนตร์อเมริกัน 

 

 

                         

 

                                 ภาพจาก kingstongrand.ca

 

นางเอกของเรื่องมีนามว่ามาเรียที่รับบทโดยจูลี แอนดรูว์ส ลูกศิษย์วัดที่เติบโตในอารามของแม่ชีในเมืองซาลซ์บูร์กในออสเตรียซึ่งเป็นบ้านเกิดของโมซาร์ทในช่วงก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง หนังเริ่มต้นจากภาพบรรดาขุนเขา ผ่านมุมกล้องที่โคสมาจากด้านบนแบบมุมมองของนก (Bird's eye- view) มายังมาเรียซึ่งกำลังร้องเพลงที่มีชื่อเดียวกับหนังเรื่องนี้ ในทุ่งหญ้ากว้างที่ไกลออกเป็นภูเขาที่ขาวโพลนด้วยหิมะ

 

 

 

 

 

 

 

(เพลงที่มีความหมายคล้าย ๆ กับเพลงที่ถูกร้องในตอนหลังคือ Climb Ev'ry Mountain)

 

แต่แล้วเสียงระฆังจากอารามของแม่ชีก็ทำให้มาเรียตื่นจากภวังค์ เพราะรู้ว่าเธอไปทำวัดสายเสียแล้ว ภาพก็ตัดมายังบรรดาแม่ชีที่ทำวัดโดยการร้องเพลงสวดและจากนั้นเหล่าแม่ชีก็จับกลุ่มกันถกเถียงเกี่ยวกับธรรมชาติเด็กสาวที่อิสระ ไม่มีระเบียบวินัย ด้วยเพลง Maria ซึ่งมีเนื้อร้องเปรียบเปรยได้อย่างมีจินตนาการดังเช่นในท่อนหนึ่งบอกว่า

 

 

 

(ไม่รู้ว่าหนังตั้งจะให้เป็นภาพที่ตัดกันหรือไม่เพราะพวกแม่ชีต้องมาร้องเพลงนี้อีกครั้งตอนที่เธอกับพระเอกที่เหมือนเจ้าชายในเทพนิยายแต่งงานกันในโบสถ์)

 

 

ในที่สุดทางโบสถ์ก็ตัดสินใจส่งมาเรียให้ไปเป็นพี่เลี้ยงเด็กให้กับลูกๆ ของ กัปตัน ฟอน แทรปป์ (รับบทโดยคริสโตเฟอร์ พลัมเมอร์) อดีตนายทหารของกองทัพเรือออสเตรีย พ่อม่ายที่มีเรือพ่วงถึง 7 คน ณ ที่นั้นเธอได้พบกับบรรดาเด็ก ๆ ที่แสนซน เอาแต่ใจตัวเองแถมยังชอบแกล้งพี่เลี้ยงเด็กจนทางบ้านต้องเปลี่ยนพี่เลี้ยงเด็กเป็นว่าเล่น และมาเรียก็ได้เข้าใจว่าเพราะมาจากการเลี้ยงดูที่แสนเข้มงวดของผู้เป็นบิดาไม่ว่าการฝึกให้ทำทุกอย่างเหมือนกับทหารด้วยนกหวีด แต่แล้วด้วยความเป็นคนดีมีเมตตา พร้อมหัวใจที่เปี่ยมด้วยดนตรี เธอก็สามารถเอาชนะจิตใจของเด็ก ๆ ได้ จากการลงทุนเอาม่านประดับห้องของตัวเองมาตัดเป็นชุดให้กับเด็ก และนำไปเที่ยวเล่น ปิกนิกและสอนร้องเพลงตามที่ต่างๆ อันงดงามของออสเตรียเช่นทุ่งหญ้าสีเขียวขจีพร้อมกับภูเขาที่มีหิมะขาวโพลนอยู่เบื้องหลัง เพลงที่ไพเราะก็ได้แก่ Do-Re-Mi ที่กลายเป็นเพลงสำหรับสอนเด็กเกี่ยวกับความหมายของคำศัพท์ต่างๆ ซึ่งอิงอยู่กับปรัชญาการศึกษาที่เน้นการใกล้ชิดกับธรรมชาติและความเป็นอิสระของผู้เรียน  อย่างไรก็ตามเราจำเป็นต้องพูดถึงลูกสาวคนโตของครอบครัวนี้คือ ลิเซล ผู้ตกหลุมรักกับบุรุษไปรษณีย์ในวัยใกล้เคียงกัน ทั้งคู่แอบพบกันในสวนหลังบ้านที่ฝนตกพรำพร้อมกับร้องเพลงคู่ Sixteen Going on Seventeen ซึ่งดูแล้วทำให้นึกถึงตอนหนึ่งในหนังเพลง Singin'in The Rain ที่จีน เคลลีเต้นและร้องเพลงชื่อเดียวกับหนังท่ามกลางฝน 

 

 

 

               

 

                       www.gablescinema.com  

 

 

ก่อนหน้านั้นกัปตันก็มีผู้หญิงที่เขามุ่งหมายจะแต่งงานด้วยอีกครั้งคือบารอนเนส เอสซา แชรเดอร์ ไฮโซสาวผู้มั่งคั่ง ที่จริงแล้วเธอดูไม่ค่อยมีนิสัยไปทางนางดาวร้ายเท่าไรนักแถมยังดูสวยและเหมาะสมกับพระเอกยิ่งกว่ามาเรียเสียอีก แต่บรรดาลูก ๆ ของพระเอกก็ไม่ค่อยชอบเพราะนิสัยออกไปทางขุนน้ำขุนนาง ถึงแม้กัปตันในตอนแรกไม่พอใจและคิดจะไล่มาเรียออกในข้อหาทำให้ลูกของตนเสียคนแต่ว่ากลับมาประทับใจเพราะเธอได้ทำให้บ้านกลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้งหลังจากภรรยาเขาเสียชีวิตไปแล้วโดยเฉพาะตัวเขาเองกลับมาเล่นกีตาร์และร้องเพลงที่ไพเราะที่สุดเพลงหนึ่งในหนังคือ Edelweiss ซึ่งเป็นชื่อของดอกไม้พันธุ์หนึ่ง เพลงได้รับการแต่งโดยรอดจอร์จส์และแฮมเมอร์สไตน์สำหรับหนังเรื่องนี้ แต่ว่าโด่งดังเกินไปจนคนทั่วไปเข้าใจผิดคิดว่าเป็นเพลงชาติของออสเตรีย 

 

 

 

ความชอบของกัปตันที่มีต่อตัวมาเรียยิ่งทวีคูณจนกลายเป็นความรักดังที่เขาขอมาเรียเต้นรำด้วยในงานเลี้ยงเต้นรำที่บ้านของเขาเอง และแน่นอนว่าความรักของเขาย่อมไม่ใช่มีเพียงฝ่ายเดียว ฉากที่น่าประทับใจอีกฉากของเรื่องนี้คือตอนที่มาเรียจัดให้พวกเด็ก ๆ มาเต้นรำและร้องเพลงหมู่ที่แสนจะไพเราะประทับใจแขกในตอนจบของงานนั้นคือ So Long, Farewell ที่เพลงขึ้นต้นผมเคยได้ยินจากสถานีเอฟเอ็ม 100 ของมหาวิทยาลัยเชียงใหม่สมัยโน้นในตอนปิดสถานีตอนเที่ยงคืน ปัจจุบันยังจะใช้เพลงนี้หรือเปล่าก็ไม่ทราบเพราะไม่เคยอยู่ทันเสียที หนังจะเป็นอย่างไรต่อไปเราก็คงจะเดาได้กับซินเดอเรลลาภาคหนังเรื่องนี้ แต่ที่น่าสนใจว่าถึงแม้ทั้งคู่จะสมหวัง แถมเด็ก ๆ ยังได้รับการสนับสนุนจากลุงแม็กส์ให้เข้าร่วมงานประกวดร้องเพลง (ที่กัปตันคัดค้านแบบหัวชนฝา) ภาพยนตร์ก็หาได้จบแบบ and They lived happily ever after(แล้วพวกเขาก็อยู่ด้วยกันอย่างมีความสุขตลอดไป)ไม่ เพราะสถานการณ์การเมืองก็เข้ามากระทบต่อชีวิตของคนครอบครัวฟอน แทรปป์ จนได้นั้นคือ ฮิตเลอร์ได้ผนวกออสเตรียเข้าเป็นส่วนหนึ่งของเยอรมันในปี 1938 ดังที่เรียกกันว่า Anchluss และทางการเยอรมันได้เกณฑ์กัปตันให้กลับไปรับราชการอีกครั้ง ทว่าอดีตนายทหารหนุ่มมีความรักชาติอย่างเต็มเปี่ยมและเกลียดชังนาซีเป็นอย่างยิ่ง ดังจะดูได้จากตอนที่เขาไม่ยอมประดับบ้านด้วยธงนาซีแถมยังฉีกธงแบบเย้ยฟ้าท้าดินเสียด้วย ภายใต้แรงกดดันมหาศาลแบบนี้กัปตันจะทำอย่างไรดี ?

 

 

                      

 

                               ภาพจาก theguardian.com

 

The Sound of Music สร้างมาจากเรื่องจริง และใช้ชื่อเกือบจริงของจอร์จ ริตเตอร์ ฟอน แทรปป์ (1880-1947) กัปตันเรือดำน้ำของออสเตรียที่เข้าร่วมรบในสงครามโลกครั้งที่1 ส่วนมาเรียก็มีตัวตนอยู่จริง ชื่อเดิมของเธอ คือมาเรีย ออกุสตา คุตส์เครา ที่เคยเป็นลูกศิษย์วัดในอารามของแม่ชีมาก่อนที่จะช่วยรักษาพยาบาลลูกคนหนึ่งของจอร์จ (แต่ในหนังเป็นมาพี่เลี้ยง) จนได้แต่งงานกันแต่ด้วยเกิดวิกฤตเศรษฐกิจในทศวรรษที่ 30  ครอบครัวต้องสูญเสียเงินไปเป็นจำนวนมากทั้งสามีภรรยาและ ลูกๆ ต้องตั้งวงดนตรีช่วยกันออกหาเงินจนมีชื่อเสียงโด่งดังทั่วยุโรป (แต่ในหนังไม่มีการตั้งวงหากินเพียงแต่ไปประกวดเฉยๆ แถมยังเป็นการประกวดที่ไม่ได้ตั้งใจเข้าร่วมด้วย) จนฮิตเลอร์ประทับใจมากเลยเชิญครอบครัวนี้ไปร้องเพลงที่งานวันเกิดของตน แต่ด้วยความเกลียดชังพวกนาซีเหมือนในหนังก็เลยปฏิเสธ สุดท้ายครอบครัวดนตรีนี้หลบหนีไปที่อิตาลีแทน มาเรียในตอนหลังเขียนบันทึกความจำออกเป็นหนังสือขายดิบขายดีชื่อ The Story of the Trapp Family Singers จนกลายมาเป็นภาพยนตร์เพลงอันโด่งดังที่เราได้ดูกัน