เจ้านายเก่าคนหนึ่งเคยพูดถึงทางออกในชีวิตเมื่อครั้งที่เขาประสบปัญหา ที่ทุกคนคิดว่า “ทางตัน” เขาบอกว่า ถ้าสถานการณ์ขังเขาไว้ในห้อง แล้วล็อคกุญแจ อย่าคิดว่าเขาไม่มีทางออก เพราะถ้าประตูปิดเขาก็จะเปิดหน้าต่างแล้วปีนออกไป ฟังดูดีหากห้องนั้นมีหน้าต่าง
\\/--break--\>
สำหรับบางคนแล้วห้องบางห้องที่กักขังเขาอยู่อาจไม่มีหน้าต่าง สถานการณ์อาจโหดร้ายถึงขนาดกักขังเขาไว้ในห้องแล้วโยนกุญแจทิ้ง ห้องที่มืดมิด ไร้แสงสว่าง หน้าต่างก็ไม่มีให้กระโจนออกไป มีเพียงหัวใจเท่านั้นที่อิสระที่สุด และหัวใจที่เข้มแข็งเท่านั้นที่จะทะลายกำแพงออกไปสู่แสงสว่างได้
วันนี้งานสอนฉันว่า degree of freedom ต้องลบหนึ่งอยู่เสมอ ฉันถามเจ้านายอย่างไม่เข้าใจ ว่าคืออะไร เขาบอกฉันว่าเสรีภาพไม่มีจริง เหมือนเวลาเราไปซื้อรองเท้าเราไม่อาจลองรองเท้าข้างเดียวได้ เราต้องลองสองข้าง เสรีภาพต้องลบหนึ่ง ทุกอย่างต้องลบหนึ่งอยู่เสมอ
เสียงนกร้องริมหน้าต่าง...
โลกวิวัฒนาการมากี่ล้านปี กว่าจะมีมนุษย์ ไดโนเสาร์สูญพันธุ์ไปกี่แสนปี กว่าโลกจะกำเนิดมนุษย์ จากนิวเคลียส จากอะตอม เป็นสิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ เป็นแบคทีเรีย อะมีบา เป็นลิง เป็นลิงอุรังอุตัง เป็นชิมแปนซี เป็นคน แค่จากชิมแปนซีเป็นคนนั้นใช้เวลาสี่ล้านปี ในเวลาสี่ล้านปีนั้น มีความเปลี่ยนแปลงในดีเอ็นเอเพียงแค่หนึ่งเปอร์เซ็น ลิงชิมแปนซี กับมนุษย์ ดูรูปลักษณ์ ดูธรรมชาติของสัตว์สองตัวนี้แล้ว แตกต่างกันยิ่งนัก แต่เป็นความแตกต่างทางพันธุกรรมเพียงหนึ่งเปอร์เซ็น
เลขหนึ่ง และเลขยี่สิบล้าน ในวันนี้มีความหมายกับฉันยิ่งนัก ในหนึ่งเปอร์เซ็นนั้นบรรจุความแตกต่างไว้มากมายจนเกินกว่าจินตนาการจะไปถึง อย่างหนึ่งนั้นคือ ลิงดำรงเผ่าพันธุ์ของตนโดยสัญชาตญาณ สืบพันธุ์กันก็ดูแค่ตัวผู้กับตัวเมีย แต่มนุษย์มีการเลือกที่จะดำรงเผ่าพันธุ์ของตนให้คงไว้ในโลกนี้ด้วยวิธีที่แตกต่าง และซับซ้อน มีรูปธรรมและนามธรรมผสมปนเป
ในความซับซ้อนนั้นมนุษย์จึงมีความรัก ความเกลียด มีการคิด คำนวณความแตกต่าง เพศผู้เลือกเพศเมียที่มีความสวยงาม เพราะบ่งบอกถึงความแข็งแรง และสมบูรณ์ทางกายภาพ สามารถเป็นแม่พันธุ์ให้ตนได้ เพศเมียเลือกเพศผู้ที่แข็งแรง เพื่อปกป้องคุ้มครอง และหาอาหารมาเลี้ยงครอบครัว ดังเช่นนกกาหาเลี้ยงลูกของมัน ความรักเป็นแค่กลไกการเลือกเพื่อดำรงเผ่าพันธุ์ของมนุษยชาติเท่านั้นหรือ แล้วเสียงนกร้องที่สงบอารมณ์ยามเช้านี้เล่า
ครุ่นคำนึงสองนาที เสียงนกร้องบอกฉันว่า โลกหมุนวนเปลี่ยนแปลงทุกวัน ไม่เคยหยุดหมุนอยู่บนแกนโลกอันเอียงกระเท่เร่นี้ แล้วเจ้าจะคาดหวังให้สรรพสิ่งมาหมุนวนในวังวนของเจ้าได้อย่างไร เสียงนกทำให้ใจสงบ และลึกลงไปคือเสียงดนตรีที่โลกให้มาแต้มสีสันยามเช้าของเจ้า ให้เจ้าได้หยุดคิดว่าอย่าหวังให้โลกหยุดหมุน
ก็บอกแล้วไง เสรีภาพต้องลบหนึ่ง นั่นแหละคือทางออก
บล็อกของ โอ ไม้จัตวา
โอ ไม้จัตวา
แผนการเดินทางครั้งนี้เริ่มจากการคุยเรื่องทำหนังสือไกด์บุ๊คของฉันกับน้องแอน น้องแอนเธอเพิ่งกลับจากหลวงพระบางมา เธอไปอยู่ 15 วัน และรู้สึกประทับใจประกอบกับเธอมีสต๊อครูปในมือ และข้อมูลจำนวนหนึ่ง ความที่ฉันชอบจับแพะชนแกะอยู่แล้ว นึกขึ้นมาได้ว่า มีเพื่อนอีกคนเคยบอกให้ทำไกด์บุ๊คหลวงพระบาง อิฉันเลยจับเพื่อนชนน้อง แต่น้องแอนบอกว่าทำคนเดียวว้าเหว่เกินไป จึงชวนอิฉันทำด้วยกัน ช่วยกัน ทั้งเรื่องข้อมูลและภาพถ่าย โดยน้องแอนจะเน้นทำภาษาอังกฤษ
โอ ไม้จัตวา
เมื่อคืนดูรายการเดอะ สตาร์ ปีหก หลังจากที่เป็นแฟนติดตามดูการแข่งขันมาตั้งแต่ปีที่สอง ชอบลุ้นเหมือนพนันกับตัวเองว่าใครจะได้และใครจะดัง ปีนี้เป็นปีที่หก นักร้องแต่ละคนหน้าตาดีเป็นส่วนใหญ่ เมื่อคืนมีแขกรับเชิญคือน้องแก้ม นักร้องที่ได้รับรางวัลชนะเลิศปีที่แล้ว เป็นผู้หญิงคนเดียวที่ได้รับรางวัลนี้
โอ ไม้จัตวา
ประโยคชื่อเรื่องนั้นเป็นคำพูดคำแรก ๆ ที่ใช้สอนหนังสือ เวลาสี่เดือน ทุกวันจันทร์ พุธ และศุกร์ วันละชั่วโมง เนื้อหาทั้งหมดทั้งมวลสรุปได้ประโยคเดียวคือ ภาษาเป็นเครื่องมือของการสื่อสาร คนส่งสารจะใช้ภาษาอย่างไรนั้น มีหลายอย่างเป็นปัจจัย
โอ ไม้จัตวา
ผู้หญิงเศร้ามักจะสวย ลองสังเกตดูสิ เป็นความสวยแบบลึกซึ้งหรืออาจเรียกได้ว่า”งาม” เป็นความงามที่ฉายออกมาทางความรู้สึก ผู้หญิงที่กำลังมีความรักในระยะเริ่มต้น ก็มักจะสวยเช่นกัน ความสุขจะฉายออกมาทางแววตาวิบ ๆ ละอองของความสุขดูจะเป็นสีสันที่มองไม่เห็น เปล่งออกมาจากทุกอณูความรู้สึก
โอ ไม้จัตวา
ชอบคำนี้ “คนขายโชค” เป็นภาษาลาวใช้เรียกคนขายลอตเตอรี สังเกตว่าคนขายโชคในเมืองไทยมักถามคนซื้อมา เอาโชคไหม เอารางวัลสักใบไหม แต่ฉันไม่ซื้อสักทีเพราะไม่เคยมีโชค ไม่ว่าจะทางซื้อหรือทางขาย ป้าที่เห็นในรูปนี้ขายโชคอยู่ที่หน้าศาลเจ้าหลังตลาดวโรรส ดูรอยยิ้มของเธอแล้วรู้สึกว่าเธอเป็นคนมีโชค
โอ ไม้จัตวา
ช่วงนี้จำศีลหลบลมร้อนที่บ้านด้วยการช็อปหนังราคาถูกจากฝั่งพม่าท่าขี้เหล็กมาดู เริ่มจากซีรี่หนังเรื่องเฟรนด์ ที่ดูเป็นครั้งที่ 2
โอ ไม้จัตวา
เจ้านายเก่าคนหนึ่งเคยพูดถึงทางออกในชีวิตเมื่อครั้งที่เขาประสบปัญหา ที่ทุกคนคิดว่า “ทางตัน” เขาบอกว่า ถ้าสถานการณ์ขังเขาไว้ในห้อง แล้วล็อคกุญแจ อย่าคิดว่าเขาไม่มีทางออก เพราะถ้าประตูปิดเขาก็จะเปิดหน้าต่างแล้วปีนออกไป ฟังดูดีหากห้องนั้นมีหน้าต่าง
โอ ไม้จัตวา
ลมหนาวมาพร้อมกับสัญญาณบอกว่าดอกไม้หลากสีได้เวลาเบ่งบานอีกแล้ว เดือนพฤศจิกายนคือฤดูกาลดอกบัวตองสีเหลือง หากมีเวลาฉันก็ไม่รอช้าที่จะไปเยี่ยมเยียนภูเขาสีเหลืองสุดลูกหูลูกตาที่ดอยแม่อูคอ จ.แม่ฮ่องสอน นอกจากดอกไม้ยามเช้าแล้วสิ่งที่น่าสัมผัสมากที่สุดสำหรับการเยือนที่นี่คือการดูดาวยามค่ำคืน กลางขุนเขาที่มีแสงสว่างเพียงน้อยนิด ทำให้ที่นี่เป็นสวรรค์สำหรับการดูดาว แผนที่ดูดาวช่วยให้การดูดาวสนุกมากขึ้น
โอ ไม้จัตวา
ลมหนาวมาแล้ว ปีนี้อากาศผันผวนจนหลายคนป่วยไข้ แมวในบ้านนอนกกกันรับความอบอุ่น บ่ายวันนี้ฉันขับรถออกจากบ้านมุ่งหน้าสู่ชุมชนเล็ก ๆ ในหุบเขาสูงชันที่อำเภอสันกำแพง ชื่อว่าบ้านแม่กำปอง หมู่บ้านโฮมสเตย์ที่มีการจัดการโดยชุมชนอย่างดี ฉันไม่เคยมาที่นี่ จึงชวนเพื่อนที่เคยมาบ่อย ๆ มาด้วย เธอบอกว่าครั้งแรกเธอขับรถเล่นกับสุนัขตัวโปรดของเธอ
ขับรถเล่นถึงแม่กำปองเนี่ยนะ!
โอ ไม้จัตวา
เช้าวันหนึ่ง...อากาศสดใส เพื่อนชวนไปหาหลินปิง รับปากโดยเร็ว หลังจากที่แอบดูสองแม่ลูกทางอินเตอร์เน็ตอยู่นาน หลินปิงโตขึ้นเยอะ ดูแล้วก็อดยิ้มไม่ได้ หลินฮุ่ยยังหวงห่วงลูกดูแลอยู่ใกล้ ๆ ตลอดเวลา โดยเฉพาะวันนี้ ผู้มาเยือนเป็นเด็กเล็ก ๆ จำนวนสองร้อยคน ทำให้ผู้คนแออัด เมื่อถึงเวลาออกมาเดินเล่น เด็ก ๆ กรี๊ดกร๊าดมีเสียงพอสมควร ทำให้หลินฮุ่ยไม่ยอมออกมาตรงบริเวณกลางสวน หลินปิงก็พาลไม่ยอมออกมาด้วย
โอ ไม้จัตวา
ไปขุนช่างเคี่ยนคราวนี้ผิดหวังกับสภาพอากาศที่ทำให้ดอกไม้บานน้อยไปนิด ได้ภาพนี้มาแทนใจได้หน่อยนึง ไปถึงยามเช้า นักท่องเที่ยวที่กางเต็นท์นอนที่นั่นกำลังก่อกองไฟ จุดที่เรายืน ควันไฟ แสงอาทิตย์ มาบรรจบกันพอดี มุมนี้ถ่ายมาหลายรูป แต่ได้เพียงรูปเดียว เป็นเรื่องปกติธรรมดาของการถ่ายภาพ บางครั้งกดชัตเตอร์ฟุ่มเฟือยมาก แต่ได้ภาพเพียงภาพเดียว