แด่น้องสาว, คนเล็ก ๆ ที่ยิ่งใหญ่

นับแต่วันแรกจนถึงวันนี้ที่เรารู้จัก  ฉันรู้สึกเหมือนปาฏิหาริย์  คนบางคนเหมือนสิ่งไม่คาดฝัน  อยู่ตรงหน้า พบเห็นเจนตา  ทว่า เมื่อคลี่เผยตัวตนออกมากลับงดงามยิ่ง

................................................................

พี่ดีใจที่ได้รู้จักและสนิทสนมกับน้อง  แม้ว่าสายตาหลายคู่ที่มองผ่านอาจเห็นเพียงหญิงสาวกะโปโลเริงร่า   ทว่า พี่ได้พบหลายสิ่งหลายอย่างไม่ธรรมดาในตัวน้อง

ชีวิตที่ผ่านมาของน้องต้องเผชิญหลายสิ่ง  เรามาจากครอบครัวที่มีปัญหา  แต่ดูเหมือนน้องจะหนักหนากว่า   พี่จึงประหลาดใจและชื่นชมในข้อที่ว่า น้องสามารถก้าวผ่านมันมา  ปลอดภัยและสามารถรักษาจิตใจที่ดีงามเข้มแข็ง
    
บางทีเราก็หัวเราะร่วนบ้าบอด้วยกันนะ  ขบขัน ประชดประชันเรื่องนั้นเรื่องนี้  สิ่งหนึ่งที่พี่สัมผัสก็คือ น้องไม่เคยนินทาว่าร้าย ไม่พิพากษาหรือว่าตัดสินใคร  ในหัวใจเธอมีเรือนชาน  เปิดกว้างต่อทุกความเป็นไปและเหตุปัจจัยที่หล่อหลอมตัวตนมนุษย์   
    
บางคนดูว่าน้องไร้สาระ  แต่การงานของน้องจริงจังหลักแหลม   ที่พี่ชอบใจคือเราถูกมนตราของหนังสือสะกดจนหัวปักหัวปำเหมือนกัน  หากมีหนังสือสักเล่มอยู่ในมือละก็  เราไม่ต้องกินต้องนอนก็ได้   เราเคยผลัดเวรหลับ สลับกันตื่นขึ้นมาอ่านหนังสือเล่มเดียว  คิดดูก็น่าขำ ที่ยังทำตัวเหมือนเด็ก   แต่น้องก็มีความเป็นเด็กจริงนั่นแหละ  น้องชอบเล่นกับเด็ก ๆ   ส่วนพวกตัวเล็กก็เรียกหาแต่น้อง
     
การงานของน้องทำให้ต้องวางตัวสอดคล้องตามสถานการณ์แตกต่าง  ท่ามกลางคนหลากหลายชนชั้น สถานะ  บางทีน้องก็ทุกข์ใจ  เพราะมุ่งมั่นตั้งใจรับผิดชอบ ด้วยจิตใจของคนเป็นผู้ใหญ่   อันที่จริง เธออยากอยู่ง่าย ๆ กางแข้งกางขา พูดจาไร้สาระ สนุกเฮฮา ไม่อยากวางท่าเป็นผู้ชำนาญการ  หรือผู้หลักผู้ใหญ่น่าเคารพนับถือ   แต่ก็เต็มใจทำเมื่อไม่อาจนิ่งดูดาย

ทุกคืน ทุกวัน   น้องขี่มอเตอร์ไซค์ผ่านป่า  ทำทุกอย่างที่ทำได้เพราะหัวใจไม่อาจปฏิเสธ  พาชาวบ้านไปหาหมอ  ช่วยจดทะเบียนสำมะโนครัว  จัดฝึกอบรม  ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทเล็กๆ น้อย ๆ ร่วมโครงการห้องเรียนชุมชน  ทั้งที่ไม่ใช่หน้าที่โดยตรง นอกเหนืองานที่องค์กรสั่ง  
    
บางที ที่มนุษย์ยิ่งใหญ่อาจเป็นเพราะเขาไม่ยอมแพ้ หรือศิโรราบต่อชะตากรรมและข้อจำกัดที่พบบนหนทาง   เขางดงาม เนื่องเพราะมีความหวังใจที่ยิ่งใหญ่กว่าตัวเอง  เขาไม่เลือกเพียงความสุขสบาย ความปลอดภัยส่วนตน  แม้ว่าเขาจะมิได้ประกอบการงานแห่งอุดมคติอย่างเชื่อมั่น สุขสงบ   เขาทุกข์  บ่อยครั้งสับสนขัดแย้ง ไม่เข้าใจตัวเอง  หลายครั้งคราต้องทำในสิ่งที่ไม่ถนัดและลำบากใจ    
      
เรามีจริตนิสัยเยี่ยงคนธรรพ์  รักการสรวลเสเฮฮา  เหน็ดหน่ายที่จะจริงจังตลอดเวลากับโลกใบนี้   เราผ่อนคลายสุขสบายที่สุดเมื่ออยู่ท่ามกลางพวกพ้อง  ในโลกเสรีที่ปราศจากกฎกติกา   มีเพียงระเบียบแห่งใจ คือความเคารพธรรมชาติและเพื่อนมนุษย์   เรารู้สึกพอใจที่ได้เป็นพลเมืองของดาวเคราะห์โลกมากกว่าประชากรของดินแดนเล็ก ๆ ที่ตราเส้นบอกเขตสมมติ  เชื่อในกฎธรรมชาติว่าเป็นจริง ศักดิ์สิทธิ์ ไม่อาจขัดขืน  หากแต่ไม่วางใจ และใคร่ตรวจสอบอำนาจอันมาจากมนุษย์

หมู่บ้านเล็ก ๆ พื้นที่ราว 3 งานแห่งนั้น  ชนเผ่าดาระอั้ง 300 คน ซึ่งอยู่อย่างเบียดเสียดยัดเยียด  ถูกดำเนินคดีและจับกุมด้วยข้อหาบุกรุกป่านับครั้งไม่ถ้วน   กฎหมายที่บัญญัติขึ้นเพื่อคุ้มครองต้นไม้ขับไล่ผู้คนออกไป   ผืนทวีปไม่ใช่ที่ที่ใครจะเลือกอาศัยอยู่ตามใจชอบ  แม้โลกจะเป็นบ้านของมวลมนุษย์   แหละผืนดินมีไว้ให้คนเพาะปลูก อยู่อาศัย    พืชพรรณธัญญาหาร  ต้นไม้อากาศ และน้ำ มีเพียงพอสำหรับเราทุกคน  แต่สุดท้าย รัฐ  กฎหมาย สนธิสัญญา สิ่งต่าง ๆ ที่มนุษย์บัญญัติขึ้นกลับศักดิ์สิทธิ์กว่าชีวิตมนุษย์   ชนชายขอบหลายล้านคนในโลกจึงต้องอดอยาก  ขาดแคลนที่อยู่อาศัยและที่ทำกิน  รากเหง้าถูกทำลาย  วิถีบรรพชนลบเลือน   เหมือนกับเราส่วนใหญ่  ที่ทุกวันนี้ถูกลดสภาพมนุษย์กลายเป็น ‘ผู้บริโภค’  มีชีวิตตามวิถีทุนถูกกำหนด  เพียงแต่พวกเขาเหล่านั้นเข้าไม่ถึง ไม่อาจ ‘บริโภค’ เช่นเรา      
    
น้องวนเวียนเข้าออกบ้านปางแดง ผ่านแนวป่ายามค่ำ  ท่ามกลางความมืด แดดร้อนเร่าและลมพายุ   ทุ่มเทเรี่ยวแรงและจิตใจ เหมือนที่เคยร่วมช่วยชุมชนทางใต้ได้ผืนดินกลับคืน   พี่รู้ กระบวนการทั้งหมดที่เกิดไม่ได้มีใครเป็นตัวละครเอก   ที่นี่ ผู้คนที่มีใจเวียนวนเข้าออก หาทางช่วยเหลือ  ร่วมแก้ไขปัญหาตีบตันซ้ำซาก  เพียงแต่เวลานี้ เหตุปัจจัยต่าง ๆ มาสู่สำนึกรับผิดชอบของเธอ  น้องจึงไม่อาจวางมือได้
    
พี่เขียนเรื่องนี้ด้วยความรู้สึกเคารพในตัวตนของน้อง  ในสิ่งที่น้องทำ พร้อมทั้งอยากขอบคุณเธอที่ทำให้เลือดในหัวใจพี่สูบฉีด  พลุ่งพล่านด้วยความกล้า ความหวัง และการอุทิศตัว  ทำให้พี่ระลึกขึ้นได้ว่ายังมีผู้คนเล็ก ๆ ที่ยิ่งใหญ่อีกมากมายกำลังทำบางสิ่งบางอย่างเพื่อโลกอยู่  แม้ว่าอาจจะเล็กน้อยจนไม่เป็นที่สังเกต  ทว่า คนที่ทำความดีแม้เพียงคนเดียวย่อมแผ่วงคลื่นออกไป  กระเพื่อมออกจนสุดฝั่งโลก   การลุกขึ้นสู้โดยปราศจากชุดเกราะ  ศัสตราวุธ หรือกองทัพเกรียงไกรหนุนหลัง แต่ยังคงเปี่ยมพลังมุ่งมั่น นั่นล่ะ! ความสง่างาม  คือการยืนยันถึงศักดิ์ศรีและเหตุแห่งการเกิดเป็นมนุษย์   มันคือไฟแห่งเทวะที่ลุกไหม้อยู่ในร่าง  คือคุณงามความดี  จิตใจที่จรรโลงสู่ท้องฟ้า  และศักยภาพสูงสุดที่จะกอบกู้ เยียวยา สรรค์สร้าง อันอาจส่งพลังแก่ผู้อ่อนล้าอย่างคาดไม่ถึง

อันที่จริง พี่เขียนมาเพราะไม่มีของขวัญให้น้องน่ะ  (แหะ ๆ) ขอถ้อยคำเหล่านี้แทนพรในวันคล้ายวันเกิดปีที่ 29 นะจ๊ะ  ขอให้น้องมีความสุข มีพลังใจไม่เสื่อมคลาย  ขอให้วงกระเพื่อมจากกรวดก้อนเล็ก ๆ ในมือน้องสะท้อนพละกำลังและความรักความเข้าใจกลับมาอย่างไม่สิ้นสุด  ให้น้องสามารถฝ่าฟันอุปสรรคไปได้อย่างเบิกบานและเข้มแข็ง  เอาล่ะ! ยิ้มกว้าง ๆ  รับพรและคำสรรเสริญเยินยอจากพี่สาวคนนี้ไปแต่โดยดี  
    
บทนี้ ฉันเขียนถึงเธอคนนั้น  และเพื่อส่งสารจากใจถึงคนธรรมดาสามัญที่เล็กน้อยแต่ยิ่งใหญ่ทุกผู้   ไม่ว่าคุณจะเป็นใคร กำลังทำสิ่งเล็กน้อยหรือใหญ่โตแค่ไหน  เราจะเป็นกำลังใจให้กัน  เพราะเราคือ ‘มนุษย์’  โลกใบนี้เป็นของเราร่วมกัน

* อ่านเรื่องราวของหมู่บ้านปางแดงได้จากงานวิจัยของสกุณี  ณัฐพูลวัฒน์  และงานเขียนของสุวิชานนท์ รัตพิมล  รายงานโดย ภู เชียงดาวใน Prachatai.com หรือข้อมูลจากแหล่งอื่นทางอินเตอร์เนต ...ชาวบ้านปางแดงถูกจับกุมคุมขังมาหลายครั้ง  คดีหลังสุด  ศาลยังไม่พิพากษา เพื่อดูว่าจะหาหนทางแก้ไขอย่างไร ปัจจุบันมีทั้งสถาปนิก ทนายความ และเอ็นจีโอช่วยกันคิดหาทาง