Skip to main content

ก่อนอื่นคงต้องขอยอมรับในความสามารถของชัย ราชวัตร ที่สามารถตรึงใจผู้อ่านคอลัมน์ “ผู้ใหญ่มากับทุ่งหมาเมิน” ในหนังสือพิมพ์ไทยรัฐมายาวนานหลายปีจนกระทั่งถึงปัจจุบันและดูเหมือนว่าสามารถสร้างแฟนการ์ตูนรุ่นใหม่ ๆ ได้ไม่น้อย

ความน่าสนใจประการหนึ่งของการ์ตูนคอลัมน์ “ผู้ใหญ่มากับทุ่งหมาเมิน” อยู่ที่การสร้างบทสนทนาระหว่างตัวการ์ตูนเพียงไม่กี่ประโยค แต่สื่อความหมายได้มากมายเสียยิ่งกว่าบทความที่ยาวเต็มหน้ากระดาษ

ชัย ราชวัตร ใช้วาจาสั้น ๆ ในการเสียดสีหรือวิพากษ์วิจารณ์ถึงสถานการณ์ปัจจุบันหรือบางครั้งเป็นการกล่าวหาใส่ความเกินจริง โดยที่เขาตัวเขาเองไม่ต้องรับผลอันใดจากการกระทำของตนเอง ตัวอย่างเช่น

20080308 การ์ตูน ชัย ราชวัตร (1)
ไทยรัฐ, 26 กุมภาพันธ์, 51.

รัฐมนตรีขี้เหร่หรือการเกะกะระรานกระบวนการยุติธรรมนั้นล้วนเป็นการ “กล่าวหา” ลอยๆ การจะระบุว่ารัฐมนตรีคนใดขี้เหร่นั้นคงต้องดูที่ผลงานซึ่งกาลเวลาจะช่วยพิสูจน์ ส่วนการเกะกะระรานกระบวนการยุติธรรมนั้นเพียงแค่ย้ายข้าราชการคนสองคนคงไม่อาจบอกได้ว่าเป็นการเกะกะระราน

เราลองมาดูการ์ตูนคอลัมน์ “ขาประจำ” ที่เขียนโดย “ขวด” ของหนังสือพิมพ์เดลินิวส์กันบ้างว่ามีทัศนคติต่อการโยกย้ายข้าราชการอย่างไร

20080308 การ์ตูน ชัย ราชวัตร (2)
เดลินิวส์, 27 กุมภาพันธ์ 51


“ขวด” มีทัศนคติที่ถูกต้องมากกว่าเมื่อนำเสนอว่าข้าราชการที่ถูกย้ายนั้นได้ตำแหน่งมาตอนรัฐประหาร ดังนั้นที่มาของตำแหน่งนั้น ๆ จึงไม่ชอบธรรมและดังนั้นจึงไม่ใช่เรื่องที่น่าตกอกตกใจแต่อย่างใดหากจะถูกย้ายออกไปในเมื่อคณะรัฐประหารก็ออกไปแล้ว

วรรณกรรมการ์ตูนของชัย ราชวัตร อาจเทียบเคียงได้กับละครหลังข่าว ประโยชน์ประการหนึ่งที่ผู้อ่านหรือผู้ชมจะได้รับนั่นคือความบันเทิง นี่อาจเป็นเหตุผลว่าทำไมบางคนจึงพลิกไปอ่านการ์ตูนของเขาก่อนคอลัมน์อื่น ๆ

ผมอยากจะเรียกวรรณกรรมของชัย ราชวัตรว่า เป็น “ละครหลังข่าวการเมือง” ซึ่งตอกย้ำและขับเคลื่อนค่านิยมซ้ำซาก เข้าใจง่าย ไม่มีความซับซ้อนแบบเดียวกับละครหลังข่าวในโทรทัศน์ช่องต่าง ๆ เราลองมาดูว่าการ์ตูนของเขา “ง่าย” อย่างไร

20080308 การ์ตูน ชัย ราชวัตร (3)
ไทยรัฐ, 23 กุมภาพันธ์ 51


ชัย ราชวัตร โจมตีบรรดา “คนเดือนตุลา” (ในซีกรัฐบาล) ต่อกรณีที่นายก ฯ สมัคร สุนทรเวช บอกว่าในเหตุการณ์ 6 ตุลา 19 มีคนตายแค่คนเดียวซึ่งเป็นข้อมูลที่ไม่ถูกต้องและ “คนเดือนตุลา” พากันเงียบเฉย

การใช้ภาษาของชัย ราชวัตร รุนแรง (ชวนให้นึกถึงบทตบตีระหว่างนางเอกกับนางร้ายหรือนางร้ายกับนางร้ายในละครหลังข่าว) แต่สนุกและสะใจ อย่างไรก็ตาม อยากจะถามกลับไปว่าตัวการ์ตูนของชัย ราชวัตรและตัว ชัย ราชวัตร เองก็คงนั่งอมสากอยู่เช่นเดียวกันต่อกรณีการเข้ามาของคณะรัฐประหารซึ่งมีการบิดเบือนใส่ไคล้กันอย่างมโหฬาร

เราลองมาดูอารมณ์ขันของ “ขวด” แห่งเดลินิวส์กันบ้างว่าตรงกันข้ามกับ ชัย ราชวัตร ขนาดไหน

20080308 การ์ตูน ชัย ราชวัตร (4)
เดลินิวส์, 29 กุมภาพันธ์ 51


ดูเหมือนว่าความเห็นของ “ขวด” จะใช้ได้กว่า ชัย ราชวัตร เพราะเขาระมัดระวังไม่ปรักปรำใครง่าย ๆ แบบคอลัมนิสต์กระแสหลัก

น่าเสียดายอย่างมากที่ “จิตสำนึกอันผิดพลาด” ของ ชัย ราชวัตร ทำให้ความคิดสร้างสรรค์ของเขาถูกใช้ไปในทางที่ผิดและไร้ประโยชน์ต่อพัฒนาการของระบอบประชาธิปไตย.

บล็อกของ เมธัส บัวชุม

เมธัส บัวชุม
มหาชนสีแดงยื่นบันไดแห่งการยุบสภาให้นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ปีนลงมาอย่างง่าย ๆ ชนิดที่บัวไม่ให้ช้ำ น้ำไม่ให้ขุ่น แต่ไม่เป็นผลอะไร ด้วยโมหะจริต นายอภิสิทธิ์  เวชชาชีวะ ดึงดันจะอยู่ในตำแหน่งต่อไปแม้ว่าจะต้องทำอะไรที่เสียเกียรติความเป็นผู้นำไปมากก็ตาม
เมธัส บัวชุม
การเคลื่อนพลของคนเสื้อแดงทั้งแผ่นดินน่าตื่นตาตื่นใจและอลังการสมการรอคอย แม้ว่าการมาทางเรือจะผิดจากความคาดหวังอยู่มากก็ตาม ผมยืนรอชมขบวนเรือของคนเสื้อแดงบนสะพานกรุงธนนานกว่า 3 ชั่วโมงพร้อมกับแดงคนอื่น ๆ เต็มสะพาน โบกไม้โบกมือ ไชโยโห่ร้องกับคนเสื้อแดงที่ขับรถผ่านไปมา
เมธัส บัวชุม
แม้ผลการตัดสินคดียึดทรัพย์เป็นสิ่งที่คาดการณ์ได้อยู่แล้ว แต่คนเสื้อแดงหลายคนยังรู้สึกเจ็บปวด บางคนถึงขั้นหลั่งน้ำตาทั้งที่เงินนั้นไม่ใช่เงินของตนเอง พวกอำมาตย์ พรรคประชาธิปัตย์และคนเสื้อเหลืองไม่มีทางเข้าใจได้เลยว่าที่คนเสื้อแดงหลั่งน้ำตานั้นไม่ใช่เพราะเสียดายเงินของอดีตนายก ฯ ทักษิณ  ชินวัตร ที่ถูกยึดไปอย่างไม่เป็นธรรม แต่เป็นเพราะรู้สึกเจ็บปวดที่ตนเองทำอะไรไม่ได้เมื่อเห็นความอยุติธรรมบังเกิดขึ้นต่อหน้าต่อตาครั้งแล้วครั้งเล่า
เมธัส บัวชุม
ไม่ว่าผลการตัดสินคดียึดทรัพย์ (ปล้นทรัพย์อย่างถูกกฎหมาย) ที่มากที่สุดในประวัติศาสตร์ ของอดีตนายก ฯ ทักษิณ ชินวัตร จะออกมาเป็นอย่างไร การลุกฮือของคนเสื้อแดงก็ยังคงเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เสื้อแดงจำนวนไม่น้อยอาจไม่ได้ยี่หระเลยกับทรัพย์สินของอดีตนายก ฯ ทักษิณ ชินวัตรเพราะนั่นเป็นราคาที่อดีตนายก ฯ ต้องจ่ายสำหรับการต่อสู้เรียกร้องประชาธิปไตย หลายคนจะได้เรียนรู้ว่าประชาธิปไตยนั้นถ้าไม่จ่ายด้วยเลือดและชีวิตก็ต้องจ่ายด้วยทรัพย์สินแสนแพง
เมธัส บัวชุม
 เมื่อความขัดแย้งระหว่างฝักฝ่ายต่าง ๆ เขม็งเกลียวแน่นใกล้ถึงจุดวิกฤติ ข่าวเกี่ยวกับการทำรัฐประหารก็ลอยมาจากทางโน้นทางนี้เป็นระยะ น่าเชื่อบ้าง ไม่น่าเชื่อบ้าง ราวกับว่ารัฐประหารเป็นทางออกเดียวในการจัดการปัญหา
เมธัส บัวชุม
การเข้าครอบครองที่ดินบนเขายายเที่ยงอย่างผิดกฏหมายขององคมนตรีคุณธรรมสูงอย่างสุรยุทธ์ จุลานนท์ นั้นไม่ใช่เรื่องแปลกประหลาดแม้แต่น้อย ไม่ใช่ข้อค้นพบที่น่าตื่นเต้น ไม่ใช่ความลับที่น้อยคนรู้ ชาวบ้านร้านตลาดในบริเวณนั้นต่างก็รู้กันเป็นอย่างดีว่าวิลล่าสวยงามบนเขายายเที่ยงนั้นเป็นของใคร
เมธัส บัวชุม
ผมค่อนข้างแปลกใจที่สังคมไทยยังไม่เกิดสงครามกลางเมืองขึ้น ว่าที่จริงสงกรานต์เลือดเมื่อปีกลายที่ผ่านมา เป็นโอกาสเหมาะไม่น้อยสำหรับการเกิดสงครามกลางเมืองซึ่งอาจจะจบลงด้วยการทำลายพลังประชาชนรากหญ้าและคนชั้นกลางฝ่ายก้าวหน้าลงอย่างย่อยยับ จนยากที่จะฟื้นกลับคืนมาใหม่ หรืออาจเป็นไปในทางกลับกันก็ได้หากประชาชนได้รับชัยชนะคือระบอบประชาธิปไตยจะขยับไปข้างหน้าอย่างก้าวกระโดด อำนาจของอำมาตย์จะถูกจำกัดวง พรรคประชาธิปัตย์ไม่ได้ผุดไม่ได้เกิด?
เมธัส บัวชุม
-1- ฉันมีวิธีเผชิญหน้ากับอาการนอนไม่หลับด้วยการนอนลืมตาอยู่ในความมืด พยายามไม่คิดอะไร แต่ดวงความคิดของฉันก็ไหลลอยไปสู่เรื่องนั้นเรื่องนี้ หวนรำลึกไปถึงสถานที่และผู้คนที่ฉันเคยพานพบประหนึ่งว่าฉันเพิ่งจากผู้คนและสถานที่เหล่านั้นมา
เมธัส บัวชุม
เรื่องราวในชีวิตของคนเราสามารถนำมาเขียนแต่งเป็นนิยายได้ทั้งนั้น โดยการใส่พล็อตหรือท้องเรื่องเข้าไป ตีความให้ดูน่าสนใจ แล้วเสาะหา(สร้าง)ข้อมูลเพื่อยัดลงไปในพล็อตที่วางไว้โดยอาจหยิบเพียงบางช่วงบางตอนของชีวิตก็ได้
เมธัส บัวชุม
คงไม่เป็นเรื่องน่าประหลาดใจแต่ประการใดที่เราได้เห็นปัญญาชนสยาม ปัญญาชนสาธารณะอย่างสุลักษณ์ ศิวรักษ์ ไปออกโทรทัศน์ของทาง ASTV “รายการรู้ทันประเทศไทย” ที่มีเจิมศักดิ์ ปิ่นทอง นักวิชาการผู้หากินกับวาทกรรม “ชาวบ้าน” มายาวนาน งนี้เพราะหลายคนซึ้งแน่แก่ใจแล้วว่าบั้นปลายชีวิตของสุลักษณ์ ศิวรักษ์ ผู้หลงตนนั้นโน้มเอียงไปทางเผด็จการ หรือไปทางศักดินามากเสียยิ่งกว่าจะยืนข้างชาวบ้านอย่างที่เขาพร่ำพูดถึงเสมอ
เมธัส บัวชุม
หากผมบอกว่าชาตินิยมเป็นแนวคิดที่ใช้ไม่ได้แล้ว บางคนคงโต้แย้ง ผมจึงต้องเปลี่ยนคำพูดเสียใหม่ให้กว้าง ๆ ว่า ชาตินิยมเป็นแนวคิดที่ไม่เพียงพอสำหรับการทำความเข้าใจความเป็นไปของสังคมการเมืองในโลกปัจจุบัน ไม่เพียงพอสำหรับการใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่าความหมายและรู้เท่าทันความเปลี่ยนแปลง
เมธัส บัวชุม
รถไฟไทยเป็นอย่างที่เป็นอยู่มานาน โดยแทบไม่มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงอะไรเลยตั้งแต่เริ่มสร้างในสมัยรัชกาลที่ 5 ทั้งนี้เพราะความเสื่อมโทรมของรถไฟให้ประโยชน์แก่คนหลายกลุ่ม รวมทั้งสหภาพแรงงานรัฐวิสาหกิจแห่งประเทศไทย ดังนั้นแนวคิดใด ๆ ก็ตามที่จะทำให้รถไฟเปลี่ยนไปจึงถูกต่อต้านแม้จะมีผลการวิเคราะห์วิจัยรองรับอยู่จำนวนมาก