x

ชีวิตในบทกวี

นาโก๊ะลี

เขาเป็นชายหนุ่มจากดินแดนอีสาน เดินทางรอนแรมไปตามถิ่นทุ่งทางต่างๆ มากที่สุดก็ได้เตร็ดเตร่อยู่ตามหมู่บ้านพี่น้องปกาเกะญอ ในแถบภาคเหนือและภาคตะวันตก ด้วยความรักต่อความงามแห่งโลกและชีวิต บทกวีจึงกลายเป็นส่วนหนึ่งที่ไม่อาจแยกออกจากชีวิต

ล่าสุด เขามีผลงานออกมาเล่นหนึ่ง ชื่อ “กำพร้าขนนก” เป็นหนังสือนิทานปกาเกอะญอ ที่ “พะตีจอนิ โอ่โดเชา” บอกเล่าให้เขาเขียนบันทึกออกมาให้สังคมเมืองได้รับรู้

ว่ากันว่า ไม่ใช่เป็นแค่เพียงนิทาน หากเป็น "ปรัชญา" จากชนเผ่าที่มีเจตนาบ่งบอกถึงโทษอันเกิดจากกระแสบริโภคนิยมที่กำลังถาโถมเข้าสู่สังคมใหญ่

ปัจจุบัน เขาใช้ชีวิตในพื้นที่ภาคเหนือ เฝ้ามองธรรมชาติ ทั้งผู้คน สรรพสิ่ง และโลก แล้วบอกเล่า ด้วยบทกวี

ถ้อยคำอันมหัศจรรย์

สิ่งแรกที่อยากบอกเล่าก็คือเรื่องของความมหัศจรรย์ ติช นัท ฮันห์ บอกว่า ความมหัศจรรย์ของชีวิต ไม่ใช่อยู่ที่การเดินบนน้ำได้ หรือการเหาะได้ แต่การยืน และเดินอยู่บนผืนแผ่นดิน นี่ก็เป็นความมหัศจรรย์แล้ว เช่นนั้นแล้วยามใดที่ชีวิตมีเรื่องราวดีๆ เกิดขึ้น นั่นก็คงเป็นความมหัศจรรย์ด้วยนั่นเอง


งานกระบวนการเกี่ยวแก่การศึกษาสำหรับเด็กห้องบ๊วย..... สังคมชนบท ด้วยความที่อยู่ห้องบ๊วย ด้วยความที่ถูกมองว่า เรียนก็ไม่เก่ง แล้วก็เกเร ไม่เรียบร้อย ว่ากันว่า วกเขาก็มีโอกาสน้อยในกระบวนการเรียนรู้นอกห้องเรียน แน่นอนทีเดียวว่า คนทำกิจกรรมส่วนใหญ่ก็มักอยากทำกับเด็กเก่ง นั่นก็อาจเป็นธรรมดา คราวนี้เมื่อทำงานกับเด็กห้องบ๊วย วันทั้งวัน เวลาพวกเขาคุยกัน แทบหาความงามในถ้อยคำเหล่านั้นไม่ได้เอาเสียเลย มันขาดความไพเราะ ขาดความหมาย ว่าง่ายๆ ก็คือ นั่นเป็นการสื่อสารที่ไร้ความหมาย ไร้ค่ามาก ที่สำคัญพวกเขาก็ไม่เคยพูดถึงสาระของชีวิต


ความแตกกระสานซ่านเซ็นของอารมณ์ ทำให้เราไม่ต้องทำอะไรมาก เพียงให้พวกเขาได้มีเวลาอยู่กับตัวเองบ้าง ทั้งหมดในชีวิต พวกเขาบางคนอาจจะไม่ชอบอยู่คนเดียว หรือกระทั่งไม่เคยอยู่เงียบๆ ในบรรยากาศที่สงบงาม คราวนี้เราก็ได้ให้พวกเขาทั้งหลายอยู่คนเดียว ให้โจทย์พวกเขาว่าพวกเขาจะได้มีโอกาส มีเวลาใคร่ครวญตัวเอง แล้วก็ให้เขียนบางสิ่งบางอย่างที่พบเห็นในวาระนั้นมา


ความสงบบวกกับการแนะนำการใช้ถ้อยคำอีกเล็กน้อย นั่นก็พอคำให้เกิดสิ่งมหัศจรรย์ เมื่อกลับมารวมกลุ่ม พวกเขาพูดถึง ความสงบ และที่สำคัญสิ่งที่พวกเขาเขียนนั้น มันเป็นถ้อยคำของคนที่มีความคิดความอ่าน เป็นถ้อยคำของคนที่ใช้ชีวิตอย่างมีความหมาย เราถามเขาว่า ใครไม่เคยคิดมาก่อนเลยว่าเราจะเขียนแบบนี้ได้ ทุกคนก็ยกมือ.....


ตราบที่เรายังดูถูกตัวเอง กดทับตัวเองด้วยเงื่อนปมบางอย่าง หรือกระทั่งมีคนมาตราหน้าเราว่า เราทำนั่นทำนี่ไม่ได้ แล้วเราก็เชื่ออย่างนั้น นั่นจึงทำให้เราไม่สามารถกระทำการณ์ใดใดนอกจากที่เป็นอยู่อีกแล้ว เราก็เชื่อว่าเราขาดความสามารถ


จนกว่าเราจะได้เริ่ม จนกว่าเราจะมีพื้นที่ ได้ทำบางสิ่งที่เราไม่เคยทำ แล้วเราก็พบว่า เราทำได้ เราพบว่า ไม่ยาก นั่นก็เป็นการสร้างสิ่งมหัศจรรย์ให้ชีวิต เช่นเดียวกัน การกล่าวถ้อยคำอันมหัศจรรย์ก็ไม่ใช่เรื่องยากเกินไปนัก

 

 

บล็อกของ นาโก๊ะลี

ชานชาลา...พื้นที่แห่งความเหงา

นาโก๊ะลี
นอกจากนอกหน้าต่างที่วิ่งผ่านไปตามถนนหนทาง ผ่านทิวทัศน์มากมาย ผ่านแผ่นดิน สายน้ำ ที่คนเดินทางได้เฝ้ามอง สิ่งหนึ่งที่คนเดินทางต้องผ่านพบเสมอ และบางครั้งบางคราว มันก็ยังกลายเป็นที่พักแรมจำเป็นก็ยังมี และที่ๆ เราจะต้องนั่งจับเจ่าอยู่เสมอก็คือ ชานชาลา เรื่องเล่ามากมายหลายเรื่องที่ได้ยินได้ฟังจากนักเดินทางก็มักมีเรื่องของชานชาลาอยู่ด้วยเสมอ

โลกจริง โลกเสมือน และโลกฝัน

นาโก๊ะลี
เรามีโลกจริงเอาไว้....เพื่อให้เราได้ตระหนักรู้ถึงการมีชีวิต ให้เราได้เรียนรู้ถึงปรากฏการณ์ เงื่อนไขต่างๆ มีภาระหลากหลายว่าตั้งแต่เรื่องการทำมาหากิน การดูแลครอบครัว และผู้คนรอบข้างแวดล้อม และส่วนใหญ่แล้วดูเหมือนว่า เมื่อเราอยู่ในโลกนี้นั้น เรามักมีทุกข์มาก ยุคสมัยได้นำพาเราทั้งหลายดำเนินชีวิตมาถึงวาระที่ ความเป็นเมืองกับชนบทแทบไม่เหลือเส้นแบ่งอีกต่อไปแล้ว ต่างกันหน่อยตรงที่ว่า ชนบทยังไม่มีรถติดมากนัก แต่ก็เริ่มเห็นบ้างแล้ว ชนบทยังมีทุ่งนา แม่น้ำลำคลองยังใสสะอาด แต่เมื่อดูที่ระบบการดำเนินชีวิต เราแทบไม่เห็นความต่างนั้นแล้ว ว่าก็ ชาวนาซื้ออาหารถุงไปนา เพราะเร่งรีบ เป็นอย่างนั้น…

มายาการอันหลากหลาย

นาโก๊ะลี
เราต่างเติบโตมาอยู่ร่วมยุคสมัย พบเห็นโลกเป็นไปเสมอเหมือน อาจหลงลืมบางเรื่องลางเลือน แต่บางสิ่งเรากลบเกลื่อนความทรงจำ

อุ๊ยดาว กับบ้านดินที่หายไป

นาโก๊ะลี
อ้ายไพทูรย์ พรหมวิจิตร เคยบอกว่า นี่เป็นที่นาผืนสุดท้ายของเชียงใหม่ ว่าก็คือมันเป็นที่นาผืนสุดท้ายที่อยู่ใกล้เมืองมากที่สุด นั่นคือบริเวณบ้านทุ่งเกวียน บ้านสันป่าสัก ตำบลหนองจ๊อม วันนั้นมันก็เป็นทุ่งนาที่มีคลองน้ำไหลผ่าน ชาวบ้านชาวนาหาปลาจากคลองซึ่งมีอยู่มากมาย ตกค่ำฝูงนกกระยางบินตัดฟ้ามาเป็นกลุ่ม แปลขบวนเป็นเส้นเป็นสาย เมื่อล่วงเข้าสู่เวลาค่ำ เสียงทุ่งนา เสียงรัตติกาลของทุ่งนา นั่นก็คือแมลงกลางคืนดังท่วมทุ่ง รอบๆ บริเวณผืนนานี้อาจมีบ้านจัดสรรอยู่บ้าง หลายคนที่มาอยู่ในแถบนี้ที่ย้ายมาจากในเมืองบอกว่าที่นี่น่าอยู่ มันเงียบสงบด้วย และก็ไม่ลำบากกับการเข้าเมือง…

การเปลี่ยนไปของเราทั้งหลาย

นาโก๊ะลี
เฝ้ามองบางพื้นที่ ความจริงคือหลายพื้นที่ ที่พบ หรือความจริงอีกอย่างมันอาจจะเป็นทุกพื้นที่ ทุกสถานที่เหล่านี้มีผู้คนอาศัยอยู่ ดำรงชีวิต ประกอบกิจการงาน และมีหลายผู้คนวนเวียนเข้ามา ทั้งมาร่วมอยู่อาศัย ประกอบการงาน หรือกระทั่งเพียงผ่านมาเยี่ยมเยือน เช่นนั้นแล้ว ในสถานที่นั้นๆ มันจึงมีการเปลี่ยนแปลงผู้อยู่อาศัยอยู่เสมอ นั่นมันไม่ได้คงที่ ในฐานะอาคันตุกะ วาระหนึ่งเราพบคนหนึ่ง แต่เมื่อต่างวาระ เราก็พบคนที่ต่างไป และนั่นยังหมายความว่า อาคันตุกะผู้มาเยือนก็ต่างออกไป วาระหนึ่งเราอาจจะพบคนผู้หนึ่งเมื่อเราเดินทางมาพบกัน หากแต่ในอีกวาระหนึ่ง เราก็พบคนอีกผู้หนึ่งนั่นเอง…

พื้นที่ เวลา และความทรงจำ

นาโก๊ะลี
ค่ำวันที่อากาศบนภูเขาหนาวจับใจ เราซ้อนมอเตอร์ไซค์มุ่งขึ้นดอย หมู่บ้านที่เราเคยไปเยือนหลายครั้งเมื่อหลายปีก่อน ว่าไปก็น่าจะเลยห้าปีมาแล้ว ด้วยความที่รู้สึกอยู่ว่า เวลาผ่านมานานขนาดนี้ หลายอย่างก็คงเปลี่ยนไปมากแล้ว ว่าก็คือ เราเห็นความเปลี่ยนแปลงตั้งแต่เริ่มออกเดินทาง บ้านเรือนผู้คนแถบถิ่นเชิงเขาเปลี่ยนไปมาก มีคฤหาสน์หลังใหญ่โต ช่างเถิด นั่นไม่มีส่วนใดเกี่ยวข้องกับการเดินทางของเรานัก เข้าเขตภูเขาอากาศเริ่มเย็นยะเยือกมากขึ้นเรื่อยๆ ที่สุดเราก็ล่วงลึกเข้าไปในภูเขา ถนนฝุ่นที่เราเคยพบเห็นสัมผัสคุ้นเคยในอดีตกลับมาอีกครั้ง จนถึงหมู่บ้าน บรรยากาศในทรงจำก็เริ่มโผล่ปรากฏ

คือเนื้อหาแห่งกัลยาณมิตร

นาโก๊ะลี
  คงไม่มีใครได้ดั่งใจเรา เพราะวิถีของเขาก็แตกต่างผู้คนก็ล้วนเดินบนหนทาง ที่ถากถางสร้างมาด้วยตัวเอง

ทุ่งข้าวการแบ่งปัน

นาโก๊ะลี
ภาพเบื้องหน้า....นาข้าวเป็นสีทอง ทั้งรวงข้าว ต้นข้าวล้วนเป็นสีทอง นอกจากภาพนั้น ทุ่งก็เจอกลิ่นหอมของข้าวใหม่ลอยมาจางๆ ต้นข้าวบางส่วนยังยืนต้น บางส่วนก็ล้มลงไป ทั้งที่เพราะต้นงามสูงเกินไปจึงล้ม บ้างล้มเพราะพายุฝนปลายฤดูความทรงจำแรกที่โผล่ปรากฏ เรื่องเล่าของคณะคนเมืองที่ไปเดินป่าศึกษาวิถีชีวิตคนปกาเกอะญอบนดอยสูงของเทือกเขาเมืองเชียงใหม่ ระหว่างที่เดินไป ชายหนุ่มคนหนึ่งมองไปที่เชิงเขาเบื้องหน้า แล้วก็อุทานว่า "โอ้โห...ทุ่งหญ้าสวยมากเลย" เจ้าบ้าน และผู้ที่พอรู้จักทุ่งนั้นกล่าวออกมาเป็นเสียงเดียวกันว่า "นั่นไม่ใช่ทั่งหญ้า แต่มันคือทุ่งข้าว" ทันใดนั้นชายหนุ่มคนดังกล่าวก็ถลาวิ่งไปเบื้องหน้าเต็มกำลัง…

ก้าวที่ยาวไม่เท่ากัน

นาโก๊ะลี
ทิวแถวของผู้คนที่เดินทางจาริกแสวงบุญ กลางเปลวแดดที่แผดเผา ก่อนที่ลมหนาวจะมาถึง กระบวนผู้คนที่เดินทางนี้ ได้ย่ำเดินเพื่อนำเสนอข่าวคราวความป่วยไข้ของสายน้ำ และผืนแผ่นดิน ด้วยก้าวย่างแห่งการภาวนา วาระนี้เอง ในฐานะผู้ร่วมทางคราวนี้ ที่เราได้เดินเท้าเป็นทางไกลกว่าแปดสิบกิโล ลัดเลาะ และพักอยู่ตามหมู่บ้านในแถบลุ่มน้ำที่เราต่างปรารถนาฟื้นคืนชีวิตให้สายน้ำนั้น เสียงกลองนำขบวนดังอยู่ตลอดระหว่างการเดินทาง ไม่หรอก....ไม่ใช่เสียงกลองที่ตีตามจังหวะการก้าวเดิน ซ้าย ขวา ซ้าย หากแต่เป็นเสียงกลองที่ตีเพื่อเตือนเราให้อยู่กับการรับรู้ถึงการก้าวเดินของเรา.......... ชีวิตผู้คนพานพบ ประสบ สำเร็จ…

เรื่องของอุ้ยเสี่ยวป้อ

นาโก๊ะลี
หลายครั้งในการสนทนาถึงนิยายกำลังภายใน มีหลายเรื่องในใจผู้คนที่กล่าวถึงและวิพากษ์วิจารณ์กันตามความชอบของตน นั่นเป็นธรรมดาอย่างยิ่ง อุ้ยเสี่ยวป้อ อาจไม่ได้ฮือฮามากนัก(มั้ง)ในการสนทนาของผู้คน แต่ในการวิจารณ์หลายหนที่พบในหนังสือของเซียนนิยายจีนทั้งหลาย ต่างก็ยกย่องเรื่องอุ้ยเสี่ยวป้ออยู่ไม่น้อย ในประเด็นที่ว่าด้วยมิตร หลายคนไม่ชอบอุ้ยเสี่ยวป้อ เพราะกะล่อน เจ้าชู้ แต่คุณธรรมของอุ้ยเสี่ยวป้อที่สำคัญก็คือ เขามีความรักต่อทุกคน เบื้องแรกเขากราบประมุขพรรคฟ้าดิน (ใช่ชื่อพรรคนี้หรือเปล่าไม่แน่ใจครับ) เป็นอาจารย์ เขาก็มีความภักดีอย่างยิ่งต่ออาจารย์ เมื่อเข้าวังกลายเป็นพระสหายของฮ่องเต้ชิง…

สันติ สันติ โอม...

นาโก๊ะลี
“ไม่มีหนทางไปสู่สันติ หากแต่ว่าสันตินั่นแหละคือหนทาง” นี่เป็นคำกล่าวของ เอ เจ มัสเต นั่นหมายความว่า ตราบที่มนุษย์ยังตามหา แสวงหา ค้นหาสันติ พวกเขาทั้งหลายจะไม่มีทางได้พบมัน นั่นเพราะว่าปลายทางแห่งสันตินั้นอาจจะไม่ได้มีอยู่ หากแต่ว่า ทางเดินบางทางต่างหากคือสันติ เช่นนั้นแล้วน่าสงสัยอยู่ไม่น้อยว่าผู้คนทั้งหลายผู้แสวงหาสันตินั้น พวกเขาเดินอยู่บนทางสายไหน พวกเขาเดินอยู่บนทางที่ชื่อสันติหรือไม่ แต่กระนั้น ที่สุดแล้ว ทางแห่งสันติมันไม่ได้เป็นรูปธรรม แต่ทางเส้นนั้นทอดยาวอยู่อย่างไม่มีจุดสิ้นสุดอยู่ในใจ อยู่ในจิตสำนึกของเราเอง มันทอดยาวขนานไปกับทางแห่งความเคียดแค้น ชิงชัง ว่ากันมาว่า…

วาระแห่งการให้อภัย

นาโก๊ะลี
เคยได้ยินเรื่องเล่าหนึ่งว่า มหาเศรษฐีคนหนึ่ง ผู้เป็นเจ้าของธุรกิจใหญ่โตในประเทศแห่งหนึ่ง เขาพูดกับใครต่อใคร (ซึ่งแน่นอนว่าคำพูดของเขามีอิทธิพลต่อคนทั้งประเทศ ด้วยว่าผู้คนต่างก็อยากรวยอย่างเขานั่นเอง) ว่า ในชีวิตของเขา สามารถให้อภัยคนได้สามครั้ง ว่าก็คือ ในงานของเขา ลูกน้องของเขา เมื่อทำผิดครั้งแรก เขาอภัย ทำผิดครั้งที่สอง เขายังอภัย ทำผิดครั้งที่สาม เขาให้อภัย และเป็นโอกาสสุดท้าย แต่เมื่อมีความผิดพลาดเกิดขึ้นอีก ก็จะถูกไล่ออก ครั้งหนึ่ง มีคนผู้แสวงหาถามผู้เฒ่าชนบทคนหนึ่ง ว่าเราจะให้อภัยคนได้สักกี่ครั้ง หากว่ามีคนๆ หนึ่งทำผิดต่อเราซ้ำแล้วซ้ำเล่า คำตอบของผู้เฒ่าคือ “ไม่มีที่สิ้นสุด…
↑