'กาดนัด'
วันอังคารเป็นวันที่ใครหลายคนในเมืองนี้รอคอย ฉันเองยังติดนิสัยเขียนรายการข้าวของไว้ล่วงหน้า ทุกครั้งที่นึกขึ้นได้ว่าใกล้วันนัดหมายประจำสัปดาห์แล้ว เรานั่งกุกกักอยู่ที่โต๊ะทำงานหลังจากเด็กๆ ไปโรงเรียนในตอนเช้า มองไปยังถนนทอดยาว เห็นมอเตอร์ไซค์วิ่งผ่านเป็นระยะ มีถุงใส่ของหลายใบแขวนเป็นพวงที่มือจับและตะกร้า...กาดนัดเชียงดาว
ถึงนั่งอยู่บ้าน ฉันก็นึกภาพออกและจำได้ว่ามีอะไรอยู่ตรงไหนบ้าง เร็วหน่อย พ่อบ้าน ตื่นเร็ว วันนี้เราจะไปตลาดนัดกัน สัปดาห์นี้ขาดอะไรบ้างเอ่ย พริกแห้งเม็ดเล็ก กะปิ กระเทียม กุ้งแห้งซื้อไว้แล้วจากเจ้าท้ายถนนเมื่อสัปดาห์ก่อน วันนี้จะซื้อหอยดองแม่กลองของเขาดีไหมนะ ยำหอยดอง จิ้มแตงกวา ถั่วพู แล้วไปหาขมิ้นขาวอ่อน ๆ แถวหน้าถ้ำ (เชียงดาว) มาแนม
เราหิ้วถุงผ้าคนละใบ จูงมือเดินสู่เต็นท์ผ้าใบเรียงราย มีเสียงทักทายจากร้านเจ้าประจำ วันนี้ซื้ออะไรดีจ๊ะ ผู้ชายไว้หนวดผมยาวกับผู้หญิงตัวเล็กผมสั้น เราอยู่เมืองนี้มานานจนผู้คนคุ้นเคย ตลาดนัด ลานโล่งๆ ไม่ห่างจากปากทางไปถ้ำเชียงดาว ซึ่งรถทัวร์คันใหญ่ๆ ชอบบึ่งมาอย่างรวดเร็วไม่เกรงใจนั้นมีร้านค้าชั่วคราวตั้งอยู่เต็มที่ว่าง มีทั้งแผง และแค่ตะกร้าผ้าปูเรียงรายสองฟากถนน
ร้านประจำร้านแรกของฉันคือ ร้าน ‘ทุกอย่าง 10 บาท’ ที่นี่ ฉันพบของสวยเก๋สำหรับฝากเพื่อนอยู่เนืองๆ มีทั้งที่เขี่ยบุหรี่แก้วสีย้อนยุค หวีไม้พร้อมกระจกกรอบไม้ แม็คเน็ตตัวหนีบไม้รูปสัตว์สีสวย หรือกล่องใส่เศษเหรียญหุ้มผ้าไหมลายดอก จากร้านสิบบาท ผ่านไปยังร้านยีนส์มือสองซึ่งบางตัวสวยเกินราคา 99 เลยร้านเสื้อโหล อ้อมไปทางซ้ายจะถึงร้าน ‘ทุกอย่าง 19‘ ซึ่งมีของเล่นหลายอย่างสำหรับผู้ชาย พวกเครื่องไม้เครื่องมือและอุปกรณ์เกี่ยวกับไฟฟ้า สวน หรือก๊อกน้ำนั่นแหละ วันนี้ฉันได้ที่รองจานไม้ไผ่ถักเชือก กับแผ่นไม้รูปแอ็ปเปิ้ลกันร้อนฝากเพื่อนชายโสด เราสองคนเดินเอ้อระเหยจนแดดร้อน ฉันรีบจ้ำอ้าวผ่านกองผ้าถุงหลากสีสันที่แสนดึงดูดออกไปทางด้านถนน
ถึงส่วนอาหารใกล้บาทวิถี ฝั่งซ้ายมีกะปิ ปลาร้า ปลาแห้ง ขนมขบเคี้ยว เยลลี่ สาหร่ายแผ่น (แน่นอนจากเมืองจีน) มีร้านลูกชิ้นปิ้ง หนวดปลาหมึกชุบแป้งทอด ขายพร้อมกับชาดำเย็น ชามะนาว ดื่มน้ำมะพร้าวอ่อน หรืออะไรเย็น ๆ ก็ชื่นใจดี แต่ขนมถังแตกเจ้าถัดไปคงไม่เข้าท่า ก็เพิ่งหวุดหวิดสภาพนั้นมา!
จับมือกันแน่นๆ นะ รถราขวักไขว่กว่าวันธรรมดา ค่อยๆ ข้ามถนนไป ถึงตลาดผักผลไม้ของพี่น้องลีซูจากโครงการหลวงบ้านห้วยลึก เดี๋ยวก่อน เราหันมองหน้า ต้องซื้อไข่ไก่สดจากร้านท้ายรถกระบะก่อนนี่นา ระวัง อย่าเพิ่งใส่ลงในถุงเพราะต้องบรรจุของสดอีกพะเรอเกวียน ทั้งยอดมะเขือเครือ (ฟักแม้ว) หัวไชเท้า ฟักทอง มะนาว ถั่วแขก มะเขือเทศ แครอต ซูกินี่หรือแตงกวาฝรั่ง มะเขืออ้วนกับกระหล่ำปลีสีม่วง ผักสลัด ผักแปลก ๆ เช่นหัวซู กับดอกของผักบางชนิดที่คล้ายดอกหอม (แต่รสชาติฉุน รุนแรงกว่า) ทุกอย่าง 10 บาทจ้า
ถุงผ้าใบย่อมมาหนักอึ้งเอาแถวแผงผลไม้นี้เอง ฤดูนี้มีอะโวคาโดเป็นราชินี ส้มลูกน้อยใหญ่เหลืออยู่ประปราย ส่วนแอ็ปเปิ้ลกับสาลี่กำลังทะยอยมาตามสายลมหนาว ยังไม่สุกหวานดีนัก แต่ว่าหน้าร้อนสิมีพลัม พีช หรือลูกไหน ลูกท้อ สีม่วงแดงสดสะดุดตา ถนนฝั่งนี้สวยสดชื่นที่สุด เพราะสีสันของผัก ผลไม้และดอกไม้ เดือนนี้มีโอลด์โรสกับยิปโซ สวยหวานขับชุดชนเผ่า ทั้งของคนขายคนซื้อ พี่น้องลีซู พี่น้องปะหล่องสวมห่วงเงินกลม ๆ แปลกตารอบเอว
อ้าว! จะกลับแล้วหรือจ๊ะ เดี๋ยวสิ ขอเดินอีกสักหน่อย ใกล้จะสุดสิ้นพิธีกรรมอยู่แล้ว แวะไปหาแม่ค้าสาวเจ้าของร้านชำชั่วคราวจากพม่าก่อน ต้องซื้อกุบไต (หมวกไทยใหญ่) ที่ทำจากกาบไผ่ รูปทรงเก๋ไก๋นั้นทำให้เพื่อนหนุ่มบ้านบนเขาหมายมั่นว่าจะนำไปทำโคมไฟ
สองเราหิ้วของพะรุงพะรังฝ่าผู้คน เดินย้อน ผ่ากลางตลาด ผ่านร้านขายวีซีดี เสื้อผ้าฝ้ายและของเล่นกลับมายังมอเตอร์ไซค์ที่จอดอยู่ใต้ร่มไม้ ไม้นี้สูงใหญ่เย็นครึ้ม ขึ้นงำลำห้วยสายใส บนต้นมีเถาไม้ประหลาด คล้ายต้นแก้วมังกรปีนป่าย ฉันชอบแหงนมองท้องฟ้าผ่านกิ่งก้านของมัน ใกล้ๆ กันมีเด็กน้อยกระมอมกระแมม แบกเป้กระดำกระด่างกับปู่ผู้ชรา ปู่นั้นกำลังพยายามถอยรถเครื่องบุโรทั่งด้วยเรี่ยวแรงขยักขย่อน เจ้าหลานตัวกระเปี๊ยกยืนรอ ผมเธอเหมือนเพิ่งถูกกร้อนตัด สีน้ำตาลอ่อนงอกยาวกระหร็อมกระแหร็ม กลางกระหม่อมมีผงยาสีเหลืองแปะอยู่หย่อมหนึ่ง สมัยนี้ยังมีแบบนี้อยู่หรือ
ตอนเด็กฉันมักสงสัยเสมอว่า ‘แมงเคียนกินหัว’ นี่มันอะไร ตัวอะไรคือแมงเคียน คุณตาเรียกหลาน ฉันสะดุ้ง เด็กน้อยเดินอ้อมไปด้านขวาของคนขับ ฉันแอบหวั่นใจว่าขาเล็กๆ จะปีนขึ้นได้อย่างไร อยากอุ้มส่งให้เหลือเกิน อยากขอกอดสักครั้งจะได้ไหม เด็กหญิงเหยียบที่วางเท้า ยกขานั่งคร่อมสบาย ก่อนตาจะออกรถ รองเท้าแตะคู่เล็กของเธอกระเด็นหล่นลงมา ฉันรีบก้มเก็บอย่างคนที่รอท่าอยู่แล้ว ค่อย ๆ สวมสอดใส่เท้าน้อยอย่างยินดี
ผู้ชายใจดีขี่มอเตอร์ไซค์ไม่รีบร้อน ฉันฮัมเพลงเมื่อถึงทางสายดงกระถิน ไม่มีบ้านคนแล้ว มีแต่หนองน้ำและต้นกระถินขึ้นเป็นดง โน้มเข้ามาหากันเหมือนซุ้มทางเดิน นี่เป็นทางลัดของชาวนาชาวไร่ กระถินยอดงาม เขียวชื่นใจ เก็บไปจิ้มน้ำพริกอ่องก็ยิ่งอร่อย...