คุณเคยรู้สึกมีปัญหา กับรูปร่างหน้าตาของตัวเองบ้างไหมคะ?
ถ้าคุณเป็นคนหน้าตาดี หรือมีความมั่นใจในตัวเองสูงจนรูปลักษณ์ภายนอกไม่อาจมีอิทธิพลเหนือตัวคุณ คุณอาจไม่เข้าใจเท่าไรนักก็ได้ว่า ทำไมในโลกนี้จึงมีคนที่พยายายามขวนขวายทำทุกวิธีการเพื่อให้ตัวเองดูดีขึ้น ทำไมผลิตภัณฑ์เสริมความงามจึงขายดีเป็นเทน้ำเทท่า หรือแม้กระทั่งทำไมถึงยอมเจ็บตัวเพื่อผ่าตัดทำศัลยกรรม คุณอาจสามารถพูดได้อย่างเป็นอุดมคติว่าสิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องของรูปธรรมนามธรรม ความสวยงามเป็นเพียงเรื่องของความนิยมในแต่ละยุคสมัย ไม่ใช่สิ่งที่บ่งบอกสมรรถภาพในตัวแต่ละบุคคล และคนเราควรให้ความสำคัญกับความคิดมากกว่ารูปร่างหน้าตา
คุณอาจพูดอย่างนั้นได้ เพราะคุณไม่เคยยืนอยู่บนโลกในฐานะคนขี้เหร่ ไม่เคยรู้ว่าคนขี้เหร่รู้สึกอย่างไร ไม่เคยรู้ว่าในสังคมนี้มีพื้นที่ให้คนขี้เหร่ยืนมากน้อยแค่ไหนอย่างไรล่ะคะ
คันนะซัง คนจะสวยช่วยไม่ได้ (ผลงานของ Yumiko Suzuki จัดจำหน่ายในรูปแบบภาษาไทยโดยบงกชคอมมิคส์ 5 เล่มจบ) เป็นการ์ตูนที่บอกเล่าเรื่องราวของคันนาซึกิ คันนะ หญิงสาวที่เกิดมาพร้อมความขี้เหร่ที่สวรรค์ประทาน นอกจากความเป็นคนดี และมีคุณสมบัติความเป็นกุลสตรีที่ดีเลิศแล้ว ในตัวเธอไม่มีอะไรอีกเลยที่เรียกได้ว่าสวย เธอขี้เหร่มาก ขี้เหร่เสียจนแม้แต่คนวาดยังไม่กล้าวาดออกมาให้คนอ่านได้เห็นกันชัด ๆ คงเพราะไม่รู้จะวาดอย่างไรจึงจะขี้เหร่ได้เทียบเท่ากับความขี้เหร่ที่บรรยายไว้
คันนะใช้ชีวิตอยู่กับคำถากถางจากคนรอบข้างที่เรียกเธอว่าช้างน้ำบ้าง ผีเสื้อสมุทรบ้างมาจนโตเป็นสาว และเมื่อความอดทนถึงขีดสุด คันนะก็เทการตัดสินใจเฮือกสุดท้าย บอกลาความขี้เหร่ของตัวเองโดยการทุ่มเงินเป็นสิบล้าน (เยน ไม่ใช่บาท) เพื่อไปทำศัลยกรรมให้งามพริ้งตั้งแต่เส้นผมจรดปลายเท้า ในเมื่อโลกนี้เป็นโลกของคนสวย คนสวยเท่านั้นที่จะมีสิทธิเดินเฉิดฉายท่ามกลางแสงแดดตอนเที่ยงวัน คนสวยเท่านั้นจะมีสิทธิไขว่คว้าความรัก เพราะฉะนั้นคันนะจะดูดไขมัน คันนะจะผ่าตัดหน้า คันนะจะเสริมอก คันนะจะเป็นคนสวย!
แต่เอาเข้าจริงแล้ว โลกมันก็ไม่ได้ง่ายแบบนั้น
แน่นอนว่า หลังการแปลงโฉมครั้งใหญ่ชนิดที่แม้แต่คนในครอบครัวเองก็ยังจำไม่ได้ คันนะก็ได้รูปร่างหน้าตาในอุดมคติ เธอได้มีชีวิตในแบบที่ฝัน ไม่ต้องนั่งโต๊ะหน้าห้องน้ำเวลาเข้าร้านอาหาร ไม่ต้องถูกกลั่นแกล้งหรือเรียกว่ายัยช้างน้ำ แต่ในขณะเดียวกัน เธอก็ได้เรียนรู้ว่าคุณสมบัติในการเป็นคนสวย ไม่ใช่เพียงแค่หน้าตาสวยและหุ่นสเลนเดอร์เท่านั้น แต่คนสวยยังต้องมีนิสัยของคนสวย ที่แตกต่างอย่างมากจากคนขี้เหร่ คนสวย (ในความเข้าใจของคันนะ) จะต้องไม่เดินก้มหน้า (ใช่! เราต้องมั่นใจ) คนสวยจะต้องไม่สะดุ้งเวลาได้ยินใครพูดถึงช้างน้ำ (ใช่! เพราะเราดูดไขมันแล้ว) คนสวยจะต้องไม่นั่งยอง ๆ ซื้อของลดราคาแบกับดิน (เอ๋?) คนสวยจะต้องไม่ใช้กระดาษชำระแบบเป็นม้วน (ทำไมล่ะ?) คนสวยจะต้องไม่ใส่เสื้อยืดคอรุ่ยเก่า ๆ ปอน ๆ (จริงดิ?) คนสวยจะต้องมีคนมาชอบเยอะ เพราะฉะนั้นการจับปลาสองมือเป็นเรื่องธรรมดา (ไม่ใช่แล้ว!)
หนทางแห่งการเป็นคนสวยที่สมบูรณ์แบบทั้งกายและใจของคันนะซัง ยังอยู่อีกไกลแสนไกล...
ตลกโปกฮาแล้ว คุณมองเห็นอะไรอื่นอีกบ้างไหมคะ?
แม้ความคิดไดนามิกของคันนะซังอาจจะเป็นสิ่งเหนือจริงไปบ้างตามแบบฉบับของการ์ตูน แต่คันนะไม่ได้เป็นแค่ตัวการ์ตูน เธอเป็นคนจริง ๆ ที่อาจจะอยู่ใกล้ตัวคุณมากกว่าที่คุณคิด เธอคือหญิงสาวธรรมดา ๆ คนหนึ่งที่เกิดมาหน้าตาไม่ดี และต้องทนทุกข์กับกระแสของค่านิยมในสังคมปัจจุบันที่ให้ความสำคัญกับความสวยซึ่งผันแปรไปตามยุคสมัย การที่สื่อโฆษณานำเสนอว่าคุณค่าแรกสุดของคนอยู่ที่ความสวย ไม่ใช่เพียงคำกล่าวอ้างลอย ๆ ที่ไม่มีความหมาย หากคุณลองพิจารณาจากการกระทำของคนจริง ๆ ในสังคมแล้ว คุณจะพบว่ามันเป็นจริงตามนั้น
ตามทฤษฎี รูปร่างหน้าตา ถิ่นกำเนิด สีผิว หรือทุกอย่างที่เป็นลักษณะรูปกายภายนอกไม่มีอะไรส่วนใดเลยที่ทำงานเกี่ยวข้องโดยตรงกับสมอง ดังนั้น รูปลักษณ์จึงไม่ควรจะเป็นตัวกำหนดลักษณะนิสัย แต่ในความเป็นจริง เรากลับพบว่า ‘นิสัยของคนสวย’ และ ‘นิสัยของคนขี้เหร่’ อย่างที่คันนะซังเอ่ยถึง กลับมีอยู่จริง ๆ ด้วยความที่คนสวยได้รับการยอมรับจากสังคมมากกว่า คนสวยไม่มีปมด้อยให้ใครถูกล้อเลียน คนสวยจึงไม่มีอะไรที่ทำให้เธอเสียความมั่นใจ บุคลิกลักษณะของพวกเธอจึงดีกว่าอย่างเห็นได้ชัด ความมั่นใจที่แตกต่างกันระหว่างคนสวยและคนไม่สวยที่มักจะถูกล้อเลียนในเชิงลบ จึงเป็นสิ่งที่ถูกกำหนดขึ้นมาเนื่องจากความลำเอียงของสังคมนั่นเอง
ความจริงที่น่าตกใจอย่างหนึ่งก็คือ เรารู้สึกคุ้นเคยกับการเยาะเย้ยถากถางคนอื่นจนกระทั่งเห็นเป็นเรื่องธรรมดาในชีวิตประจำวันไปแล้ว เราคุ้นเคยกับการที่คนอ้วนจะถูกล้อเลียนว่ายัยช้างน้ำ คุ้นเคยกับการที่คนผิวคล้ำจะถูกเรียกว่าน้องดำดอทคอม คุ้นเคยกับการที่เพศที่สามจะถูกจิกเรียกว่ากะเทยควาย คุ้นเคยกับการที่คนต่างจังหวัดจะถูกเรียกว่าบ้านนอกหรือลาว เราหัวเราะกับมุกตลกที่เอาบุคลิกลักษณะอันไม่เป็นที่นิยมตามยุคสมัยมาล้อเลียน โดยไม่เคยสนใจว่าคนที่ถูกล้อเลียนจะรู้สึกอย่างไร ไม่ใช่ทุกคนหรอกที่ไม่รู้สึกอะไรกับคำพูดเหล่านั้น แต่พวกเขาก็จำเป็นที่จะต้องหัวเราะไปด้วย เพียงเพื่อให้มีที่อยู่ในสังคม เพื่อแสดงความใจกว้างรับได้ เพื่อแสดงให้เห็นว่ามันไม่ได้เป็นเรื่องสลักสำคัญ เพื่อรักษาความรู้สึกของคนที่ล้อเลียนตัวเองไม่ให้รู้สึกผิด เพื่อไม่ให้การล้อเลียนถากถางนั้นดำเนินไปอย่างเผ็ดร้อนรุนแรงมากกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน
ที่แย่ยิ่งกว่านั้นคือ หากมีใครสักคนหนึ่งลุกขึ้นมาเรียกร้องความเป็นธรรมให้คนเหล่านั้น เรียกร้องให้เอาใจเขามาใส่ใจเรา ให้เลิกล้อเลียน ให้ขอโทษกับสิ่งที่เคยทำลงไป แทนที่จะทำให้รู้สึกว่าตัวเองทำผิดไปแล้ว คนกว่าครึ่งของสังคม กลับคิดว่านั่นเป็นการกระทำที่ไร้สาระ
ความทุกข์ใด ๆ ในโลกล้วนไร้สาระ ตราบเท่าที่คุณไม่เคยต้องประสบกับมันด้วยตัวของคุณเอง
แม้ว่าจะกลายเป็นคนสวย และพยายามทำตัวเหมือนคนสวยจนในที่สุดก็พอจะกล้อมแกล้มไปได้บ้างแล้ว ความทุกข์ใจของคันนะก็ไม่ได้จบลง เมื่อเธอรักผู้ชายคนหนึ่ง และผู้ชายคนนั้นรักเธอตอบ เพราะเธอเฝ้าแต่คิดแบบคนมีปมด้อยอยู่ตลอดเวลาว่าสิ่งที่ทำให้เขาชอบเธอคือหน้าตาที่สวยเพราะศัลยกรรมของเธอ ไม่ใช่ตัวตนที่แท้จริงของเธอ เธอกำลังหลอกลวงเขา ในที่สุด คันนะก็ทนโกหกต่อไปไม่ไหว เธอบอกความจริงกับผู้ชายที่เธอรัก และแน่นอน นั่นทำให้เขารู้สึกสับสนจนในที่สุดทั้งคู่ก็ต้องเลิกกัน
แม้ว่าในตอนสุดท้าย เรื่องทุกอย่างจะคลี่คลาย เนื่องจากผู้ชายคนนั้นตัดสินใจว่าคนที่เขารักคือตัวตนที่แท้จริงของคันนะ ไม่เกี่ยวอะไรกับหน้าตา และในที่สุดทั้งสองคนก็แต่งงาน และอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า ถ้านี่เป็นเรื่องที่เกิดขึ้นในชีวิตจริง ทุกอย่างจะจบลงอย่างมีความสุขเหมือนในการ์ตูน เพราะตัวตนที่แท้จริงจะไม่มีโอกาสได้แสดงคุณค่าของมันเลยถ้าไม่มีความสวยเป็นด่านแรกในการโน้มน้าวใจ
การ์ตูนเรื่องคันนะซัง คนจะสวยช่วยไม่ได้ เป็นเพียงอีกสื่อเล็ก ๆ สื่อหนึ่งที่เรียกร้องให้มองคุณค่าของคนจากภายใน ไม่ใช่รูปร่างหน้าตา และบอกทุก ๆ คนที่เคยตกเป็นเหยื่อของการเยาะเย้ยถากถางและล้อเลียนว่า จงอย่ายอมให้ใครมาใช้วาจาลดคุณค่าที่แท้จริงในตัวของคุณเอง