(ความเห็นส่วนตัว ในทางวิชาการ วิจารณ์ คำวินิจฉัยศาลรัฐธรรมนูญ)
รัฐธรรมนูญ คือ กฎหมายสูงสุดของประเทศ (ยกเว้นว่ามาตรา ๓๐๙ ที่ใหญ่กว่ารัฐธรรมนูญ) รัฐธรรมนูญกำหนดและมอบอำนาจ อธิปไตยของประเทศ ผ่าน ๓ องค์กรหลัก คือ ฝ่าย บริหาร นิติบัญญัติ และ ตุลาการ แต่ ประชาชนบางส่วนคิดว่า พอได้ยินคำว่า ศาล จะนึกว่า ศาลอยู่เหนือองค์กรอื่นๆ ซึ่งเป็นความเข้าใจผิด เพราะทั้ง ๓ องค์กร มีสถานะในการใช้อำนาจเท่าเทียมกัน หรือ ในระนาบเดียวกัน แต่ในบทบาทที่ต่างกัน
เช่นเดียวกับ ศาล รัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็น ศาลพิเศษ ที่อำนาจเฉพาะตามที่ รัฐธรรมนูญ "มอบอำนาจให้"เท่านั้น ศาลไม่มีสิทธิใดๆที่จะไปทึกทักขยายอำนาจของตนเอง เพราะถ้าศาลทำแบบนั้น เท่ากับ ศาล เขียนรัฐธรรมนูญขึ้นมาใหม่ โดยไม่ได้เป็นรัฐธรรมนูญที่ร่าง โดยอำนาจของประชาชนแต่เป็นอำนาจศาลด้วยตัวเอง
ในกรณีแรก ต้องชัดเจนว่า ศาลรัฐธรรมนูญ ไม่มีอำนาจวินิจฉัย ร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ เนื่องจาก กระบวนการแก้ไขรัฐธรรมนูญ นั้น รัฐธรรมนูญ พศ ๒๕๕๐(๒๕๕๔) กำหนดขั้นตอนการแก้ไขชัดเจน ใน มาตรา ๒๙๑ โดย สมาชิกรัฐสภา ใช้อำนาจ หน้าที่ ในฐานะ สมาชิกขององค์กรรัฐสภาโดยรวม ไม่ได้ทำในนามพรรคการเมืองหนึ่งใด และ มาตรา ๒๙๑ นี้ ไม่ให้อำนาจศาลรัฐธรรมนูญในการเข้ามาตรวจสอบได้อย่างชัดเจน เพราะถ้าศาล รัฐธรรมนูญ เข้ามาตรวจสอบ "อนุมัติ" หรือ "ไม่อนุมัติ" การแก้ไข เท่ากับเป็นการใช้อำนาจ เหนือ รัฐธรรมนูญ ซึ่งแตกต่างกับ การใช้อำนาจอย่างชัดแจ้งของศาล ในการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของ ร่าง พรบ ทั้งก่อนและหลังประกาศใช้ เพียงมีข้อห้าม ๒ข้อเท่านั้นที่ห้ามทำคือ ห้ามแก้ไขระบอบการปกครองที่มีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข และห้ามเปลี่ยนแปลงรูปแบบรัฐ (จากรัฐเดี่ยว เป็นสหพันธรัฐ อย่างนี้เป็นต้น)
กรณีที่๒ ศาลรัฐธรรมนูญ อ้างว่า สส และ สว กระทำผิด มาตรา ๖๘ เพราะเป็นการใช้สิทธิในการล้มล้างการปกครองระบอบประชาธิปไตย ซึ่งเป็นการ ใช้คำแทนกันไม่ได้ ระหว่าง สิทธิและเสรีภาพ (ตามมาตรา ๖๘) และ อำนาจ และหน้าที่ (ตาม มาตรา ๒๙๑) เปรียบเทียบง่ายๆ เช่น ตำรวจจับผู้ร้าย อัยการสั่งฟ้องผู้ต้องหา ผู้พิพากษาตัดสินคดี การกระทำที่กล่าวมาทั้งหมดเป็นการใช้อำนาจ และหน้าที่ ที่กฎหมายให้อำนาจไว้ ตำรวจ อัยการ และ ผู้พิพากษา ไม่ได้ใช้ "สิทธิ และเสรีภาพ" เช่นเดียวกับ สมาชิก รัฐสภา ที่จะต้องทำหน้าที่ที่ มาตรา ๒๙๑ ระบุไว้อย่างชัดเจน และให้อำนาจในการแก้ไข "ร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติม" กรณีนี้อาจมีคนเถียงว่า ศาลตัดสินแล้วทำไม ไม่เคารพศาล ผมตั้งคำถามง่ายว่า ถ้า ศาลสั่งให้ นาย อภิสิทธิ์ ไปกระโดดน้ำตาย หรือ เลิกเล่นการเมือง ท่าน อดีต นายก จะทำไหม ดังนั้นที่ผ่านมาทุกคดีความที่เกี่ยวกับ พรรคเพื่อไทย และฝั่งของทักษิณ ทุกครั้ง พรรคของคุณ ทักษิณก็ปฏิบัติตาม คำตัดสินตลอด เพราะทุกฝ่ายยอมรับว่า ศาล รัฐธรรมนูญมีอำนาจตัดสินได้ ถึงแม้จะไม่เห็นด้วยก็ตาม แต่ครั้งนี้เป็นเรื่องที่ "ศาลไม่มีอำนาจ"
กรณีที่ ๓ การแก้ไขรัฐธรรมนูญใหม่ "ต้อง"ขัดกับรัฐธรรมนูญ เดิมอย่างชัดแจ้ง ไม่เช่นนั้น จะแก้ไขไปทำไม การที่ท่าน ตุลาการ กำหนด เงื่อนไขว่า การกำหนดคุณสมบัติ สว จะแตะไม่ได้ แปลว่า ท่านกำลังเขียน รัฐธรรมนูญ(ใหม่)ผ่านคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ และ อ้างคำวินิจฉัย เพื่อผูกพันองค์กรอื่นและประชาชนทั้งประเทศ ทำให้เงื่อนไขนี้เป็นบทบัญญัติอันเป็นนิรันด์ที่ไม่สามารถแก้ไขได้ตลอดไป ซึ่งท่านต้องจำกัดตัวเองให้อยู่ในกรอบที่กฎหมายให้อำนาจท่านไว้ ไม่ใช่ว่า เรื่องใดๆที่เกี่ยวกับ รัฐธรรมนูญ ท่านจะรับวินิจฉัยได้ทั้งหมด
รัฐบาล นายก ยิ่งลักษณ์ มีความผิดพลาดเองที่ไปยอมรับ "คำแนะนำ"ของศาล รัฐธรรมนูญที่เห็นว่า ถ้าจะมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญทั้งฉบับ "ก็ควรจะให้"มีการทำประชามติ เสียก่อนแต่ถ้าจะแก้รายมาตราก็สามารถทำได้ ครั้นพอจะแก้รายมาตรา มาวันนี้คงเห็นแล้วว่าก็แก้ไม่ได้ เพราะนั่นคือการสร้างความชอบธรรมที่ศาลรัฐธรรมนูญมีอยู่แล้วในฐานะองค์กรตุลาการ ให้สร้างอำนาจขึ้นมาใหม่ โดยไม่ได้ผ่านกระบวนการของประชาชนใดๆทั้งสิ้น
ดังนั้น ผมจะคอยดูว่า สมาชิกรัฐสภาทั้ง ๓๑๒ ท่าน จะกล้าหาญ และยืนยันการแก้ไขรัฐธรรมนูญที่เสนอทูลเกล้าไปแล้ว หรือ ท่านจะถอยและถอนร่าง แก้ไขนี้ออกจากขั้นตอนการทูลเกล้า และผมเสนอให้ท่านนำข้อเสนอ ของนิติราษฎร ที่ให้ยุบศาลรัฐธรรมนูญ ผ่านการแก้ไขรัฐธรรมนูญ และตั้งองค์กรพิทักษ์รัฐธรรมนูญขึ้นทำหน้าที่แทน เพราะคราวนี้ องค์กรศาลรัฐธรรมนูญเอง จะเป็นผู้มีส่วนได้เสียโดยตรง เนื่องจากสถานะและตำแหน่งของท่านจะสิ้นสุดลง ตุลาการทุกท่านจะไม่สามารถตัดสินร่างแก้ไขนี้ได้เพราะผลประโยชน์ขัดกัน
ปล. (เคยคิดกันไหมครับ ว่า ทำไมทุกครั้งที่ ผู้ถูกร้อง อ้างว่า รัฐธรรมนูญ ฉบับนี้ มาจาก การปฏิวัติยึดอำนาจ และ ทำลาย รัฐธรรมนูญ พศ ๒๕๔๐ ทำลาย สภาผู้แทน วุฒิสภา และ ศาลรัฐธรรมนูญ ตามประกาศ คมช ฉบับที่ ๓ ตุลาการรัฐธรรมนูญจะยึดหลักที่ว่า ถ้าผู้ยึดอำนาจ ได้สำเร็จถือว่าเป็นรัฐฐาธิปัตย์ ผลคือ ไม่เป็นการล้มล้างการปกครองระบอบประชาธิปไตย และ พรรคพลังประชาชน และ พรรคเพื่อไทย ก็พยายามแก้รัฐธรรมนูญ คมช มาโดยตลอด แต่ถูกยุบพรรคและ นายกรัฐมนตรี ต้องพ้นจากตำแหน่ง เพราะคำว่า ลูกจ้าง เราเคยคิดไหมครับว่า การแก้ในระบบตาม ที่ ม ๒๙๑ กำหนดไว้ กลับกลายเป็นการล้มล้างการปกครองในระบอบประชาธิปไตย แต่ เรายอมรับการรัฐประหาร โดยสดุดี เพราะเหตุใด?)
ปล ๒. (โปรด อ่านคำสั่งศาลรัฐธรรมนูญ ที่ ๔/๒๕๕๔ หน้า ๓จาก ๔หน้า วรรค๒ ว่า ศาล รัฐธรรมนูญชุดนี้ ระบุอย่างชัดเจนว่า การแก้ไขรัฐธรรมนูญ ของ นาย อภิสิทธิ์ เป็นไปตาม บทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญ มาตรา ๒๙๑ )