เปิดคดีประวัติศาสตร์ : ดารณี ชาญเชิงศิลปกุล

กรณีนี้ไม่ใช่กรณีเดียวที่เกิดขึ้น สำหรับเรื่องที่เรียกกันว่า ‘หมิ่นพระบรมเดชานุภาพ’ หากแต่เป็นกรณีแรกๆ ที่ตัดสินใจต่อสู้คดี โดยไม่รับสารภาพ และเดินหน้าสู่การอภัยโทษดังที่เคยเป็น ต่อไปนี้เป็นลำดับเวลาตลอดระยะปีกว่า เนื้อหาการต่อสู้คดีบางส่วน รวมถึงวิธีคิดของเธอจากการสนทนาสั้นๆ แบบเก็บเล็กผสมน้อย

\\/--break--\>

18-19 กรกฎาคม 2551
ขึ้นปราศรัยที่เวทีท้องสนามหลวง จนเกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์การปราศรัยครั้งนี้ในเว็บบอร์ดหลายแห่ง

20 กรกฎาคม 2551
สนธิ ลิ้มทองกุล แกนนำกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย เจ้าของสื่อเครือผู้จัดการ-เอเอสทีวี ขึ้นปราศรัยที่เวทีสะพานมัฆวานฯ ถึงการปราศรัยของดารณีว่าดูหมิ่นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ "อย่างเลวร้ายที่สุด"

กองทัพบกได้มีหนังสือ "ด่วนที่สุด" ถึง ผู้บัญชาการตำรวจนครบาล (ผบช.น.) ขอให้กองบัญชาการตำรวจนครบาลตรวจสอบการปราศรัยของน.ส.ดารณี หากพบว่ามีการกระทำความผิดจริง ขอให้ดำเนินการตามกฎหมายต่อไป

22 กรกฎาคม 2551
พนักงานสอบสวน สน.ชนะสงคราม ได้อนุมัติหมายจับดารณี จากศาลอาญากรุงเทพใต้ เลขที่ 2209/2551 ลงวันที่ 22 กรกฎาคม 2551 ข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ และเข้าจับกุมตัวดารณี ภายในหอพัก โดยดารณี ให้สัมภาษณ์กับผู้สื่อข่าวว่า ไม่ได้รับความเป็นธรรมจากตำรวจ เนื่องจากไม่มีการออกหมายเรียกเหมือนผู้ต้องหาคนอื่น

23 กรกฎาคม 2552
ผศ.ดร.สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์ และอาจารย์ประจำคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ยื่นคำร้องขอประกันตัวดารณี ใช้หลักทรัพย์เป็นตำแหน่งข้าราชการ ระดับ 8 อัตราเงินเดือน 25,000 บาท ศาลพิเคราะห์แล้วเห็นว่า ถ้อยคำหมิ่นประมาทหรือดูหมิ่นมีข้อความที่ร้ายแรง ไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราว

ศาลอาญาได้ออกหมายจับสนธิ ลิ้มทองกุล กรณีขยายความหมิ่นเบื้องสูงของดารณีบนเวทีพันธมิตรฯ ต่อมาในวันรุ่งขึ้น สนธิได้มารับทราบข้อกล่าวหากับเจ้าหน้าที่ตำรวจ และได้รับอนุญาตให้ประกันตัว โดยใช้ตำแหน่ง ส.ว. ของคำนูณ สิทธิสมาน

25 กรกฎาคม 2551
ผศ.ดร.สุธาชัย ยื่นอุทธรณ์คำร้องขอประกันตัวดารณีอีกครั้ง เจ้าหน้าที่ศาลอาญาได้รับคำอุทธรณ์ไว้

1 สิงหาคม 2551
ศาลอุทธรณ์ มีคำสั่งยกคำร้องการขอปล่อยตัวชั่วคราวดารณี เนื่องจากเห็นว่าความผิดมีอัตราโทษสูง เป็นความผิดร้ายแรง และกระทบกระเทือนจิตใจของประชาชน หากปล่อยตัวไปเกรงว่า ผู้ต้องหาจะไปกระทำผิดซ้ำ

5 สิงหาคม 2551
เว็บไซต์สำนักพิมพ์ฟ้าเดียวกันออกจดหมายเปิดผนึก "ความอยุติธรรมต่อคนคนหนึ่ง คือ ความอยุติธรรมต่อคนทั้งสังคม" พร้อมด้วยรายชื่อประชาชน 139 คน เรียกร้อง ขอให้มีการประกันตัวแก่ดารณี เช่นเดียวกับผู้ต้องหารายอื่นๆ

25 กันยายน 2551
ศาลรับคดีที่พนักงานอัยการ สำนักงานอัยการพิเศษฝ่ายคดีอาญา 7 สำนักงานอัยการสูงสุด เป็นโจทก์ฟ้องดารณี หลายข้อหา กรณีนำมวลชนล้อมบ้านพระอาทิตย์ ในคดีหมายเลขดำที่ อ.3634/2551

9 ตุลาคม 2551
ราว 1 สัปดาห์ ก่อนจะครบอำนาจฝากขังของพนักงานสอบสวน (84 วัน) ศาลได้รับคำฟ้องจากพนักงานอัยการ สำนักงานอัยการพิเศษฝ่ายคดีอาญา 7 ซึ่งยื่นเป็นโจทก์ฟ้องดารณี ในมาตรา 112 ในคดีหมายเลขดำที่ อ.3959/2551 โดยในสำนวนอัยการระบุการกระทำผิด 3 กรรม

10 ตุลาคม 2551
ศาลนัดสอบคำให้การคดีนี้ จำเลยให้การปฏิเสธและขอต่อสู้คดี ศาลจึงนัดแถลงเปิดคดีในวันที่ 1 ธันวาคม 2551

16 ตุลาคม 2551

ผศ.ดร.สุธาชัย ยื่นคำร้องขอให้ปล่อยชั่วคราวดารณี โดยใช้หลักทรัพย์เป็น เงินสดจำนวน 200,000 บาท ซึ่งศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ได้มีคำสั่งยกคำร้อง ออกมาในวันเดียวกัน

17 พฤศจิกายน 2551
ศาลอาญานัดไต่สวนเพื่อตรวจพยานหลักฐาน สอบคำให้การจำเลย ในคดีล้อมบ้านพระอาทิตย์ เบื้องต้นจำเลยให้การปฏิเสธ ศาลจึงนัดพิจารณาวันที่ 15 ธันวาคม 2551

1 ธันวาคม 2551
ศาลอาญา นัดตรวจสอบหลักฐาน สอบคำให้การจำเลยคดีหมิ่นฯ โดยศาลได้สั่งให้เลื่อนการนัดไปเป็นวันที่ 15 ธันวาคม 2551

ประเวศ ประภานุกูล ทนายความของดารณี ชาญเชิงศิลปกุล ได้ยื่นคำร้องขอปล่อยชั่วคราว และศาลชั้นต้นยกคำร้อง โดยให้เหตุผลว่าไม่มีเหตุแห่งการเปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิม

4 ธันวาคม 2551
ทนายของดารณี ยื่นอุทธรณ์คำสั่งของศาลชั้นต้นที่ยกคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราว โดยโต้แย้งว่า การสั่งไม่ปล่อยชั่วคราวตาม ม.108/1 นั้น ต้องเข้าข่ายผู้ต้องหา/จำเลยจะหลบหนี, จะไปยุ่งเหยิงกับพยานหลักฐาน, จะไปก่อเหตุอันตรายประการอื่น, ผู้ร้องขอประกันไม่น่าเชื่อถือ, จะไปก่อความเสียหายต่อการสอบสวนหรือดำเนินคดี ซึ่งคดีนี้ไม่ปรากฏว่าจำเลยจะไปยุ่งกับพยานหลักฐานเพราะพนักงานสอบสวนได้ดำเนินการเรียบร้อยแล้ว ส่วนการหลบหนีนั้นเป็นเพียงข้อสันนิษฐานโดยไม่ปรากฏเหตุอันควรเชื่อว่าจำเลยจะหลบหนี ส่วนที่ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่าคดีนี้เป็นเรื่องร้ายแรงนั้นเป็นการวินิจฉัยข้อเท็จจริงนอกสำนวน และขัดต่อรัฐธรรมนูญ 2550 มาตรา 39 วรรค 2 และ 3 เพราะคดีนี้อยู่ระหว่างการพิจารณา ยังไม่แน่ว่าจำเลยได้กระทำผิดตามฟ้องหรือไม่ จึงต้องถือว่าจำเลยบริสุทธิ์ การไม่ได้รับการปล่อยชั่วคราวยังเป็นอุปสรรคต่อการต่อสู้คดีของจำเลย การรวบรวมข้อมูล ข้อเท็จจริงต่างๆ ทำได้ยากลำบาก อาจทำให้เสียความยุติธรรมได้ ฯลฯ

ต่อมาราวกลางเดือนธันวาคม ศาลอุทธรณ์ได้ยืนยันเหตุผลเดิมของศาลชั้นต้น ไม่อนุญาตให้ปล่อยชั่วคราว 

15 ธันวาคม 2551
ศาลนัดสืบพยานในคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพของดารณี โดยนัดสืบพยานโจทก์วันที่ 23-25 มิถุนายน 2552 และนัดสืบพยานจำเลยวันที่ 26-30 มิถุนายน 2552



ส่วนคดีเกี่ยวกับการนำมวลชนจำนวนหนึ่งไปปิดล้อมบริษัท ไทยเดย์ ด็อทคอมฯ นั้น ศาลได้นัดหมายเพื่อสืบพยานโจทก์ในวันที่ 2-3 กรกฎาคม 2552 และสืบพยานจำเลยในวันที่ 9-10 กรกฎาคม 2552 



26 มกราคม 2552
ศาลนัดตรวจพยานหลักฐาน คดีหมายเลขดำที่ อ.4767/2551 คือคดีหมิ่นประมาท พล.อ.สะพรั่ง กัลยาณมิตร ศาลสั่งเลื่อนนัดตรวจพยานหลักฐาน สอบคำให้การจำเลย ไปเป็นวันที่ 16 มีนาคม 2552 เนื่องจากทนายจำเลยร้องขอ

23 มิถุนายน 2552
สืบพยานโจทก์นัดแรกของคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ โดยผู้พิพากษาพรหมาศ ภู่แส ได้มีคำสั่งให้พิจารณาคดีดังกล่าวเป็นการลับ อาศัยอำนาจตามมาตรา 177 แห่งประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา

24 มิถุนายน 2552

1. สืบพยานโจทก์วันที่สอง โดยทนายจำเลยและจำเลยไม่ลงรายมือชื่อรับรองการพิจารณาคดีในวันนี้
    
2. ดารณี เผยแพร่คำแถลงถึง 'สื่อมวลชนและพี่น้องผู้รักความเป็นธรรม' โดยในคำแถลงดังกล่าว ดารณีได้ระบุว่า ไม่ยอมรับการพิจารคดีเป็นการลับ เพราะเป็นการปิดบังข้อเท็จจริงมิให้ประชาชนได้รับรู้ และเป็นการทำลายหลักการยุติธรรมของกฎหมาย
   
   "แม้ว่าในวันนี้ข้าพเจ้าจะไม่ได้รับความเป็นธรรม แต่ก็เชื่อมั่นว่า เจตนารมณ์ของคณะราษฎร์ผู้เปลี่ยนแปลงการปกครองในปี 2475 จะต้องได้รับชัยชนะในที่สุด" ระบุท้ายคำแถลง
    
3. ทนายจำเลยยื่นคำร้องต่อศาลคัดค้านการพิจารณาคดีลับ โดยขอให้รอการพิจารณาพิพากษาคดีไว้ชั่วคราวตามมาตรา 211 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย โดยระบุว่าการพิจารณาคดีเป็นการลับ เป็นการใช้บทบัญญัติกฎหมาย ขัดหรือแย้งกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 มาตราที่ 40 (2) และมาตรา 29
    
4. ศาลได้พิจารณายกคำร้องดังกล่าวของทนายจำเลย โดยระบุว่า การพิจารณาลับไม่ขัดรัฐธรรมนูญมาตรา 211 เนื่องจากจำเลยมีทนายแก้ต่าง และสามารถนำพยานหลักฐานมายังศาลได้อย่างครบถ้วน การพิจารณาคดีจึงดำเนินต่อไป 
    
5. ทนายจำเลยยื่นคำร้องต่อศาลคัดค้านการรับฟังพยานหลักฐานซีดีการปราศรัยของจำเลยและบันทึกการถอดความ เนื่องจากจำเลยถูกคุมขังและเมื่อส่งหลักฐานดังกล่าวไปยังทัณฑสถานหญิงกลาง จำเลยไม่สามารถเปิดซีดีเพื่อตรวจสอบความถูกต้องของหลักฐานได้ เพราะผิดกฎเรือนจำ จำเลยจึงไม่ทราบว่าซีดีบันทึกเสียงอะไร และเป็นเสียงของใคร ทำให้เสียเปรียบในการต่อสู้คดี และไม่สามารถหาวัตถุพยานหลักฐานมาหักล้างวัตถุพยานและพยานเอกสารดังกล่าวได้

25 มิถุนายน 2552

ภายหลังจากไต่สวนพยานโจทก์วันที่สามเสร็จสิ้นแล้ว ทนายจำเลยแถลงต่อศาลขอยกเลิกการไต่สวนพยานจำเลยตามกำหนดเดิมคือวันที่ 26 และ 30 มิ.ย. โดยขอนัดไต่สวนในวันที่ 28 ก.ค. และ 5 ส.ค. 52 ซึ่งศาลอนุญาต

อย่างไรก็ตาม ทนายจำเลยได้ยื่นคำร้องคัดค้านการจดรายงานกระบวนการพิจารณาคดีเมื่อวันที่ 24 มิ.ย. ว่าการเปิดแผ่นซีดีในห้องพิจารณาไม่ใช่เป็นการแถลงขอของโจทก์ (อัยการ) ตามที่ปรากฏในรายงานกระบวนพิจารณา หากแต่ผู้พิพากษาเจ้าของสำนวนได้สั่งด้วยวาจาให้โจทก์นำเครื่องเล่นมาเปิดเล่นแผ่นซีดีตั้งแต่วันที่ 23 มิถุนายน

26 มิถุนายน 2552

1. ทนายจำเลยยื่นคำโต้แย้งคัดค้านการจดรายงานกระบวนพิจารณาอีกครั้ง
   
   1.1 โต้แย้งการจดรายงานฯ วันที่ 23 มิถุนายน ระบุว่า โจทก์ (อัยการ) ไม่ได้ขอให้พิจารณาคดีนี้เป็นการลับ แต่เป็นดำริของศาล โดยผู้พิพากษาเจ้าของสำนวนเรียกพนักงานอัยการโจทก์เข้าไปพูดคุยก่อน จากนั้นจึงได้เรียกทนายจำเลยเข้าไปแจ้งว่าจะพิจารณาคดีนี้เป็นการลับ ต่อมาโจทก์จึงเขียนคำร้องขอให้พิจารณาคดีนี้เป็นการลับ ดังจะเห็นได้จากศาลออกนั่งพิจารณาคดีเวลา 10.15 น. แต่คำร้องของโจทก์ เจ้าหน้าที่ศาลประทับตราคำร้องเวลา 11.45 น. นอกจากนี้ในขณะที่ศาลแจ้งทนายจำเลยว่า จะพิจารณาคดีนี้เป็นการลับดังกล่าว ผู้พิพากษาเจ้าของสำนวนได้แจ้งทนายจำเลยด้วยว่า จะให้โอกาสต่อสู้คดีอย่างเต็มที่
   
   1.2 โต้แย้งการจดรายงานฯ วันที่ 24 มิถุนายนเพิ่มเติม ระบุว่า ทนายจำเลยแถลงคัดค้านการเปิดซีดีโดยบังคับให้จำเลยอยู่ฟังด้วย โดยจำเลยไม่ได้สมัครใจ หากศาลประสงค์จะเปิดซีดีฟังศาลสามารถเปิดในห้องทำงานผู้พิพากษาได้ แต่ผู้พิพากษาเจ้าของสำนวนแจ้งว่า การเปิดซีดีในห้องพิจารณษเป็นกระบวนการพิจารณาคดีซึ่งต้องกระทำต่อหน้าจำเลย ทั้งยังพูดกับทนายจำเลยว่า ทนายจำเลยจะไม่อยู่ฟังก็ได้ และระหว่างศาลเปิดซีดีฟังในห้องพิจารณาคดี จำเลยอยู่ในห้องพิจารณานั้น เป็นการอยู่โดยคำสั่งศาลหาใช้ความสมัครใจของจำเลยไม่ การเปิดซีดีฟังในห้องพิจารณาดังกล่าว เป็นการช่วยโจทก์ลบล้างข้อบกพร่องในการอ้างแผ่นซีดีและข้อความ ซึ่งจำเลยได้แถลงค้านการรับฟังพยานหลักฐานดังกล่าวเนื่องจากจำเลยไม่มีโอกาสตรวจพิสูจน์ความถูกต้อง
   
   1.3 โต้แย้งการจดรายงานฯ วันที่ 25 มิถุนายน 2552 ว่าการขอโอกาสสู้คดีอย่างเต็มที่ หาใช่เป็นการแถลงของจำเลยดังปรากฏในรายงานฯ จำเลยเพียงแต่แถลงขอเลื่อนคดี ส่วนการให้โอกาสจำเลยสู้คดีอย่างเต็มที่เป็นคำพูดของผู้พิพากษาเจ้าของสำนวน
   
   1.4 จำเลยกราบเรียนว่า เหตุที่ต้องโต้แย้งคัดค้านรายงานฯ วันที่ 25 มิถุนายน เนื่องจากปรากฏข้อเท็จจริงใหม่จากการสืบพยานโจทก์ปากสุดท้ายว่า ก่อนเจ้าพนักงานตำรวจจะแจ้งความดำเนินคดีกับจำเลย ได้มีนายสนธิ ลิ้มทองกุล ซึ่งเป็นแกนนำพันธมิตรฯ นำคำปราศรัยของจำเลยไปพูดขยายความ ซึ่งข้อเท็จจริงนี้ไม่ปรากฏสำนวนหรือในพยายนเอกสารที่โจทก์อ้างส่งต่อศาลก่อนหน้านี้ เป็นข้อเท็จจริงนอกพยานเอกสารของโจทก์ และอาจเกี่ยวพันกับประเด็นแห่งคดีนี้ โดยที่จำเลยไม่ได้รับอนุญาตให้ปล่อยตัวชั่วคราวจากศาล จึงเป็นอุปสรรคกับการตรวจสอบข้อเท็จจริงและแสวงหาพยานหลักฐานของทนายจำเลย ไม่ทราบถึงข้อเท็จจริงที่เพิ่งปรากฏดังกล่าว และไม่สามารถถามค้านพยานโจทก์ให้อธิบายไว้ก่อนได้ และในท้ายที่สุดจำเลยอาต้องอุทธรณ์ฎีกาในประเด็นโอกาสในการต่อสู้คดีของจำเลย การดำเนินกระบวนการพิจารณาคดีของศาล จึงต้องโต้แย้งคัดค้านรายงานกระบวนพิจารณาฉบับลงวันที่ 23 ถึง 25 มิถุนายน 2552 ดังกล่าว
    
2. องค์การนิรโทษกรรมสากล (Amnesty International) ได้ส่งแถลงการณ์ถึงผู้สื่อข่าว ระบุว่า รัฐบาลไทยต้องอนุญาตให้มีการพิจารณาที่เปิดเผยต่อสาธารณะแก่ดารณี พร้อมทั้งระบุว่า แม้สนธิสัญญาสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมืองระหว่างประเทศ (ICCPR) และรัฐธรรมนูญ จะอนุญาตให้กีดกันสาธารณะออกจากการพิจารณาคดีได้ แต่ก็ต้องเป็นไปอย่างจำกัดอย่างยิ่ง และจะต้องเป็นเพียงมาตรการสำคัญเพียงอย่างเดียวที่เหลืออยู่ หลังจากไม่มีมาตรการอื่นใดที่ใช้ได้แล้ว
   
   "ภายใต้หลักกฎหมายสากล การพิจารณาคดีที่เปิดเผยต่อสาธารณะเป็นหลักสำคัญในการปกป้องสิทธิของปัจเจกบุคคลจากการพิจารณาคดีและกระบวนการเกี่ยวกับการพิจารณาคดีที่เป็นธรรม...เมื่อศาลปิดประตูห้องพิจารณา นั่นคือสัญญาณเสี่ยงต่อความอยุติธรรม" แถลงการณ์ระบุ

2 กรกฎาคม 2552
ศาลนัดสืบพยานโจทก์ 5 ปาก ในคดีปิดล้อมเอเอสทีวี

9 กรกฎาคม 2552
ดารณีเป็นพยานให้ตนเองในคดีปิดล้อมเอเอสทีวี

28 กรกฎาคม 2552
ศาลอาญา ยกฟ้องดารณีบุกเอเอสทีวี แต่คงคำพิพากษาหมิ่นประมาท ‘สนธิ ลิ้มทองกุล’ สั่งปรับ 5 หมื่น แต่จำคุกเกินกว่าค่าปรับแล้วจึงให้ปล่อยตัว แต่ยังคงถูกคุมขังจากคดีหมิ่นพระเดชานุภาพ

30 กรกฏาคม 2552
กลุ่มสมัชชาสังคมก้าวหน้าและคนทั่วไปราว 20 คนได้เดินทางไปที่ทัณฑสถานหญิงกลาง และส่งตัวแทน 5 คนเข้าเยี่ยมนางสาวดารณี ชาญเชิงศิลปกุล ผู้ต้องหาคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ (มาตรา 112) จากการปราศรัยที่สนามหลวงเมื่อปี 2550 เป็นเวลา 10 นาทีตามกฎระเบียบของเรือนจำโดยมีผู้คุมคอยดูแลอย่างใกล้ชิด นอกจากนี้ยังมีการถือป้ายรณรงค์คัดค้านการใช้กฎหมายนี้ และบริจาคหนังสือหลายสิบเล่มหลังจากที่ก่อนหน้านี้ทนายความของดารณีได้แจ้งข่าวว่าลูกความของเขาได้ร้องขอให้ประชาชนช่วยบริจาคหนังสือให้แดนแรกรับทัณฑสถานหญิงกลาง เนื่องจากมีหนังสือจำนวนน้อยและเก่ามาก หลังจากนั้นได้มีการเรี่ยไรเงินบริจาคเพื่อนำเข้าบัญชีในเรือนจำของดารณีจำนวน 3,200 บาท และพร้อมกันนี้ยังได้นำเข้าบัญชีในเรือนจำของนางบุญยืน ประเสริฐยิ่ง

27 สิงหาคม 2552
ทนายจำเลยยื่นคำร้องต่อศาลรัฐธรรมนูญเรื่องการถูกละเมิดสิทธิตมรัฐธรรมนูญ 50 มาตรา 211 กรณีศาลอาญาสั่งพิจารณาคดีเป็นการลับ สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญประทับรับเรื่อง

28 สิงหาคม 2552
นายพรหมาศ ภู่แส และองค์คณะขึ้นนั่งอ่านคำตัดสินคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ จากการปราศรัยของดารณีที่สนามหลวง 3 ครั้ง คือวันที 7 และ 13 มิถุนายน 2551 และ วันที่ 18-19 กรกฎาคม 2551

ตัดสินว่า จากพยานหลักฐาน จำเลยกระทำผิดจริงตามข้อกล่าวหา โดยจำเลยได้กระทำผิด 3 กรรม จากการปราศรัยที่สนามหลวง 3 ครั้ง ตัดสินจำคุกกรรมละ 6 ปี รวม 18 ปี

“แม้จำเลยจะให้การว่าสิ่งที่กระทำไปเพื่อต้องการปกป้องสถาบันพระมหากษัตริย์จากการถูก คมช. และกลุ่มพันธมิตรฯ ดึงมาใช้เป็นเครื่องมือทางการเมือง แต่ศาลเห็นว่าเป็นเพียงการแก้ตัวเท่านั้น” ตอนหนึ่งของคำพิพากษา

รายงานข่าวจากเอเอสทีวีระบุถึงคำพิพากษาบางส่วนว่า

"...ตามฟ้องโจทก์ สรุประหว่างเดือน ม.ค.-มิ.ย.2551 เวลากลางคืน จำเลยขึ้นปราศรัยบนเวทีเสียงประชาชน ณ ท้องสนามหลวง ด้วยการกระจายเสียงทางเครื่องขยายเสียง ท่ามกลางประชาชนที่มาฟังจำนวนหลายคน ซึ่งเป็นบุคคลที่สาม โดยกล่าวคำพูดจาบจ้วง ล่วงเกิน เปรียบเทียบและเปรียบเปรย หมิ่นประมาท ดูหมิ่น และแสดงความอาฆาตมาดร้ายถึงองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลปัจจุบัน และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ องค์ปัจจุบัน ทำให้ประชาชนเข้าใจว่าทั้งสองพระองค์ทรงเป็นผู้อยู่เบื้องหลังการชุมนุม ประท้วงของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย เพื่อจะล้มล้างรัฐบาล และการรัฐประหาร

ทั้งนี้ โดยประการที่น่าจะทำให้พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระมหากษัตริย์ และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสื่อมเสียพระเกียรติยศชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น และถูกเกลียดชัง โดยเจตนาจะทำให้ประชาชนเสื่อมศรัทธา ไม่เคารพสักการะพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระมหากษัตริย์ และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เหตุเกิดที่แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร ขอให้ลงโทษจำเลยตาม ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112



โดยศาลพิเคราะห์พยานหลักฐานโจทก์แล้ว มีเจ้าหน้าที่ตำรวจ สน.ชนะสงคราม 3 นาย เบิกความว่า เมื่อวันที่ 18 ม.ค.2551 เวลา 21.00 น.และ 24.00 น.จำเลยขึ้นเวทีปราศรัยที่ สนามหลวง โดยพยานทั้งสามเป็นสายสืบฟังการปราศรัย และพบว่า จำเลยกล่าวข้อความดูหมิ่นพระมหากษัตริย์ ก็ได้บันทึกเสียงลงในเครื่องบันทึก เอ็มพี3 และได้บันทึกลงในแผ่นซีดี แล้วนำมาถอดเทป และจำเลยยังขึ้นปราศรัยกล่าวดูหมิ่นอีกในวันที่ 7 และ 13 มิ.ย.2551 ซึ่งได้บันทึกเสียงไว้ แล้วก็ได้แจ้งข้อหาดำเนินคดีจำเลย โดยพยานโจทก์ เบิกความด้วยว่า แผ่นซีดีบันทึกเสียงที่เป็นหลักฐาน พบว่า เป็นเสียงคนๆ เดียวกัน จึงฟังได้ว่าตามวันเวลาดังกล่าวจำเลย ได้ขึ้นเวทีปราศรัย ขณะที่ถ้อยคำที่จำเลยกล่าวบนเวที ก็พบว่า แม้จะไม่ระบุตัวบุคคลที่ถูกกล่าวถึงอย่างชัดแจ้ง แต่ถ้อยคำที่กล่าวถึง เช่น สัญลักษณ์สีเหลือง สีฟ้า ในการเคลื่อนไหวของกลุ่มพันธมิตรฯ ซึ่งเป็นสีประจำวันประสูติของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระมหากษัตริย์ และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทำให้เห็นว่าจำเลยกระทำการจาบจ้วงล่วงเกิน โดยทำให้ประชาชนเข้าใจว่าทั้งสองพระองค์สนับสนุนการเคลื่อนไหวของกลุ่ม พันธมิตรฯ ทำให้ทั้งสองพระองค์ต้องเสื่อมเสียเกียรติยศชื่อเสียง

รวมทั้งการกล่าวถึงการรัฐประหาร โดยกล่าวถ้อยคำถึงมือที่มองไม่เห็นหลังสี่เสาเทเวศร์ ซึ่งประชาชนรับรู้อยู่แล้วว่าสี่เสาเทเวศร์ คือ สถานที่ที่เป็นบ้านพักของ พล.อ.เปรม ติณสูลานนท์ ประธานองคมนตรี โดยการแต่งตั้งองคมนตรี นั้น ตามรัฐธรรมนูญบัญญัติให้เป็นอำนาจพระมหากษัตริย์ในการแต่งตั้ง ถ้อยคำของจำเลยจึงทำให้ประชาชนเข้าใจว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช สนับสนุน พล.อ.เปรม ในการยึดอำนาจจากประชาชน ซึ่งล้วนเป็นเท็จ

โดยแม้ว่าชั้นพิจารณาจำเลย จะเบิกความว่า จดจำถ้อยคำที่กล่าวปราศรัยไม่ได้ว่ามีประเด็นใดบ้าง และจดจำวัน-เวลาไม่ได้ แต่จำเลยก็ไม่ได้นำสืบโต้แย้งว่าไม่ได้กล่าวถ้อยคำที่โจทก์ยื่นฟ้อง ซึ่งแม้ว่าคำพูดของจำเลยไม่บังเกิดผลเพราะไม่มีใครเชื่อ แต่จำเลยก็ไม่อาจพ้นผิด พยานหลักฐานโจทก์จึงรับฟังได้ว่าจำเลยกล่าวคำพูดจาบจ้วง ดูหมิ่น และแสดงความอาฆาตมาดร้าย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ บรมราชินีนาถ



พิพากษาว่า จำเลยกระทำผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 ซึ่งกระทำผิดหลายกรรมต่างกันให้เรียงกระทงลงโทษทุกรรม ให้จำคุก 3 กระทงๆ 6 ปี รวมจำคุก 18 ปี…"

28 สิงหาคม 2552
ทนายจำเลยยื่นอุทธรณ์คดีหมิ่นประมาทสนธิ ลิ้มทองกุล ระบุว่า

1. โจทก์ไม่มีพยานบุคคลยืนยันว่าจำเลยพูดใส่ความนายสนธิอย่างไรบ้าง มีเพียงพยานยืนยันว่าจำเลยด่าทอผู้เสียหายด้วยถ้อยคำหยาบคายอันเป็นการเบิกความลอยๆ และนายสนธิ ผู้เสียหายเองก็ไม่มาเบิกความต่อศาลแม้จำเลยจะขอให้ศาลส่งหมายเรียกแล้วก็ตาม และไม่ปรากฏว่าผู้เสียหาย เสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่นเกลียดชังจากคำพูดจำเลยอย่างไร
    
2. การปราศรัยของจำเลยเป็นการแสดงความคิดเห็นทางกรเมือง โต้ตอบกันระหว่างนายสนธิและจำเลยซึ่งทั้งสองฝ่ายต่างมีความเชื่อที่แตกต่างกันอย่างสุดโต่ง จึงเป็นธรรมดาอยู่เองที่จะโจมตีกันด้วยถ้อยคำรุนแรง และผู้ฟังก็ย่อมเชื่อถือแต่ฝ่ายที่ตนเชื่ออยู่แล้ว พวกเป็นกลางย่อมไม่เชื่อถือทั้งสองฝ่าย การใช้คำพูดรุนแรง หยาบคายด่าทอนายสนธิ ย่อมไม่ทำให้สนธิ ถูกดูหมิ่นเกลียดชัง เพราะพวกที่สำนับสนุนก็จะไม่เชื่อคำพูดจำเลยอยู่แล้ว ส่วนพวกที่สนับสนุนกลุ่ม นปช.หรือเสื้อดงก็ไม่ชอบนายสนธิอยู่เป็นทุนเดิมอยู่แล้ว คำพูดด่าท่อดังกล่าวจึงไม่เป็นความผิดฐานหมิ่นประมาท หากเป็นความผิดก็เป็นเพียงความผิดฐานดูหมิ่นซึ่งหน้า อันเป็นความผิดลหุโทษ
    
3. ความผิดฐานหมิ่นประมาทเป็นความผิดต่อส่วนตัว ผู้เสียหายต้องแจ้งความร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนเอง แต่นายสนธิ ได้มอบอำนาจให้นายพิสิษฐ์ เอี่ยมสอาด เป็นผู้แจ้งความแทน และนายสนธิ ก็ไม่ได้ลงชื่อในหนังสือมอบอำนาจให้แจ้งความร้องทุกข์ต่อหน้านายพิสิษฐ์ พนักงานสอบสวนก็ไม่ได้สอบสวนถึงกระบวนการมอบอำนาจนี้ อีกทั้งเมื่อศาลออกหมายเรียกสนธิมาเป็นพยาน เขาก็ปฏิเสธไม่มาเบิกความ คดีนี้จึงไม่มีพยานหลักฐานยืนยันความถูกต้องสมบูรณ์ของการมอบอำนาจ
    
4. พฤติกรรมแห่งคดีนี้เป็นการพูดปราศรัยโจมตีความคิดเห็นทางการเมืองระหว่างจำเลยกับนายสนธิ โดยต่างฝ่ายต่างไม่ได้เหตุโกรธแค้นกันเป็นการส่วนตัว ดังนั้น หากมีการใช้ถ้อยคำรุนแรงหยาบคาย ก็เกิดจากอารมณ์ในการปราศรัยพาไป หาได้มีเจตนาหมิ่นประมาทอันเป็นความชั่วที่สมควรถูกลงโทษไม่ การที่ศาลชั้นต้นพิพากษาลงโทษปรับ 50,000 บาทจึงเป็นการลงโทษที่รุนแรงเกินไป และน่าจะเป็นความผิดฐานดูหมิ่นซึ่งหน้าแทน ซึ่งมีโทษปรับไม่เกิน 1,000 บาท จึงขอศาลอุทธรณ์ได้โปรดพิจารณาพิพากษาลดโทษปรับของจำเลยด้วย