เมื่อหน้าที่แปรค่าเป็นวิถี

มีคำพูดหนึ่งจากหนังเรื่องชมรมกวีไร้ชีพ ครูคิตติงสอนเด็กๆ ว่า โลกนี้มีสิ่งต่างๆ มากมาย การแพทย์ วิศวะ กฎหมาย โดยสิ่งเรานี้มนุษย์เราศึกษาไว้เลี้ยงชีพ  แต่บทกวีงดงาม รัก โรแมนติก และเป็นสิ่งที่เราอยู่เพื่อมัน  เทียบเคียงกับอาชีพ การงานของผู้คนในยุคสมัย อาจจะไม่ทั้งหมด แต่เข้าใจว่าน่าจะเป็นส่วนใหญ่  เราต่างประกอบอาชีพ และเชี่ยวชาญในสิ่งต่างๆ  แต่ทั้งหมดนั้น เราเรียนรู้มัน เราอยู่กับมันเพียงเพราะเป็นเครื่องทำมาหาเลี้ยงชีพ 

กระนั้นเราเคยได้ฟังเรื่องที่ดีงามมากมายในการประกอบกิจการงาน  บางครั้งมีเรื่องของครูที่อุทิศชีวิตเพื่อการสอน ทำตนให้ดำรงอยู่เพื่อการเรียนรู้ของลูกศิษย์ลูกหา  หรือศิลปินผู้มีชีวิตอย่างยากลำบาก  แต่ดำรงชีวิตอยู่กับศิลปะ  หรือหมอ ผู้มอบชีวิตให้กับการเยียวยาผู้คน  เหล่านี้หมายถึงสิ่งใดกัน  หากนั่นไม่ใชการหลอมรวมอาชีพกับวิถีเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  ชีวิตสามารถเลี้ยงดูชีวิต การประกอบอาชีพก็คือการดำรงชีวิต ทุกกิจการงานทั้งหมดคือวิถีทั้งหมด  ทั้งหมดนั้น คงไม่ได้แปลว่าเขาผู้นั้นทำงานอยู่ตลอดเวลาหรอกกระมัง

เป็นไปได้หรือเปล่า และเราก็ย้อนทวนในทรงจำ ว่า ผู้คนผู้มีอาชีพเป็นวิถีชีวิตนั้น แท้จริงแล้วพวกเขาทั้งหลายไม่ได้อย่างอย่างเอาจริงเอาจังตลอดเวลา ไม่ได้หมกมุ่นในการงานตลอดเวลา หากแต่ชีวิตเขาผ่อนคลาย  และก็ในความผ่อนคลายนี้เองที่ส่งเสริมการเรียนรู้  และส่งเสริมให้เขาสามารถหลอมรวมอาชีพกับวิถีได้  ว่าไปแล้ว นี่ก็คือสิ่งที่มนุษย์ล้วนใฝ่ฝันและปรารถนา  ทุกครั้งที่ได้ยินได้ฟัง คำบอกเล่า หรือการสนทนาในหมู่คนหนุ่มสาว  พวกเขาทั้งหลายต่างมีความฝันที่จะก้าวเดินอยู่บนความปรารถนาของตัวเอง  ได้ทำในสิ่งที่ตัวเองรัก ทำในสิ่งที่ตัวเองสนใจใคร่เรียนรู้  และส่วนใหญ่ เราพบว่า พวกเขาทั้งหลาย ยังต้องเลือกที่จะประกอบอาชีพอีกแบบหนึ่งเพื่อความอยู่รอด และส่วนใหญ่ยังฝันว่า นั่นจะทำให้พวกเขาสามารถก้าวไปกระทำสิ่งที่ตัวเองปรารถนาได้ในที่สุด  ในแง่นี้ นี่ก็คือการประกอบอาชีพเพื่อก้าวไปสู่วิถี

ทั้งหลายทั้งปวง เราเชื่อว่า อาชีพที่จะเป็นวิถีนั้น คงไม่ใช่อาชีพที่ผู้คนรักมัน  อยากเป็นมันเท่านั้นกระมัง  การเทียบเคียงกระบวนการเรียนรู้  หรือสามารถเรียนรู้กระบวนการทั้งหมด ขัดเกลาชีวิต ปรับเปลี่ยนเรียนรู้ เคลื่อนขบวนไปตามมัน หลอมรวมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ไม่อาจแยกขาดออกจากกัน  นั่นต่างหากที่เป็นการแปรค่าอาชีพให้เป็นวิถี  ไม่อย่างนั้นแล้วเราก็จะเป็นเพียงคนโชคดีที่ได้ทำสิ่งที่ตัวเองรัก  เท่านั้นเองกระมัง