ก่อนเข้าสู่บทความอาทิตย์นี้ ข้าพเจ้าขอประณามการกระทำ ของผู้ที่ทำให้บ้านเมืองวุ่นวาย อยู่ในขณะนี้ เนื่องจากข้าพเจ้าถือว่า ใครก็ตามที่ก่อให้เกิดความขัดแย้งในบ้านเมือง ไม่มีความรักชาติอย่างจริงจัง และเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตน มากกว่าประโยชน์ส่วนรวม
หากทุกคน เล็งเห็นความสงบสุขและประโยชน์ ของประเทศเป็นสำคัญ จะต้องใช้วิธีประนีประนอม เพื่อหาหนทางแก้ปัญหา ความขัดแย้งทางความคิด ร่วมกัน มากกว่าการยึดเอาความคิดของตนเป็นใหญ่ มองความคิดของอีกฝ่ายว่าไม่ถูกต้อง และมุ่งล้มล้างฝ่ายตรงข้าม จนถึงขั้นไม่ต้องการให้มีที่ยืนอยู่ในสังคม
บทความวันนี้ ข้าพเจ้าตั้งใจที่จะวิพากษ์ ถึงความจำเป็นที่องค์กร ต้องตระหนักถึงความจริงที่ว่า ICT เป็นตัวแปรต้นอันสำคัญ ที่นำการเปลี่ยนแปลงอันหลากหลาย มาสู่องค์กร โดยเฉพาะบริบทของการเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร ซึ่งในปัจจุบันยังถูกมองข้ามโดยองค์กรต่างๆ
ข้าพเจ้าขอเริ่มต้น ด้วยการยกมุมมองการวิเคราะห์องค์กร ที่สำคัญมุมมองหนึ่ง นั่นคือ มุมมองที่มองว่าองค์กรต่างๆมีภาระกิจหลัก ในการเอาตัวรอดจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อม นั่นหมายความว่า องค์กรต้องพร้อมรับมือ กับผลกระทบต่างๆที่อาจเกิดขึ้นกับองค์กร อย่างมีประสิทธิภาพและชาญฉลาด ไม่ว่าสภาพแวดล้อมจะมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร
ซึ่งจากมุมมองข้างต้น องค์กรต่างๆมักมุ่งให้ความสำคัญ กับการตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของตลาด ความเปลี่ยนแปลงของความต้องการของลูกค้าและคู่ค้า และการเปลี่ยนแปลงของสภาพการแข่งขัน หรือที่เรียกรวมๆว่า การเปลี่ยนแปลงของ “สภาพแวดล้อมภายนอกองค์กร” ซึ่งถือเป็นตัวแปรหลัก ที่องค์กรจำเป็นต้องรับมือ เพื่อหลีกเลี่ยงการล่มสลาย
ในขณะที่ ทุกองค์กรตั้งหน้าตั้งตา รับมือกับความเปลี่ยนแปลง ของสภาพแวดล้อมภายนอกองค์กรข้าพเจ้าอยากให้ทุกองค์กร พิจารณาอีกหนึ่งตัวแปร ที่องค์กรในทุกระดับ จำเป็นต้องเตรียมรับมือกับการเปลี่ยนแปลง ที่ตัวแปรนี้นำมาสู่องค์กร เพื่อประโยชน์ในการอยู่รอดขององค์กรอีกเช่นกัน และตัวแปรตัวที่ว่านี้คือ ICT
เพื่อขยายความคิดที่ว่า องค์กรต่างๆมีความจำเป็น ที่ต้องรับมือกับความเปลี่ยนแปลง ที่มี ICT เป็นตัวการ อย่างเร่งด่วน ข้าพเจ้าขอใช้คำถามนำดังต่อไปนี้
“ICT นำความเปลี่ยนแปลงอะไรบ้างมาสู่องค์กร ทำไมองค์กรต้องให้ความสำคัญ กับการเปลี่ยนแปลงที่ ICT นำมาสู่องค์กร และการเปลี่ยนแปลงดังกล่าว สำคัญในระดับที่ว่า หากองค์กรไม่สามารถรับมือกับมันได้แล้ว องค์กรต้องล่มสลายจริงหรือ”
ข้าพเจ้าขอเริ่มด้วย การวิเคราะห์ถึงความเปลี่ยนแปลง ที่ ICT สามารถนำมาสู่องค์กร เพื่อประเมิณระดับความสำคัญ ของผลลัพธ์ ที่องค์กรควรต้องตระหนัก
ในมุมมองของข้าพเจ้า ICT สามารถนำความเปลี่ยนแปลง อย่างมหาศาลมาสู่องค์กรต่างๆ ไล่ตั้งแต่การที่ ICT ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมภายนอกองค์กร ที่องค์กรต้องรับมือเป็นหลักอยู่แล้ว
ตัวอย่างเช่น ICT เป็นปัจจัยสำคัญ ที่ทำให้รูปแบบการแข่งขันหรือภาวะตลาด เกิดการเปลี่ยนแปลง โดยทำให้มีตลาดใหม่ๆเกิดขึ้น รวมถึงทำให้ผู้บริโภคมีรูปแบบการดำเนินชีวิตใหม่ๆ เช่นปรากฎการณ์การเกิดขึ้นและเป็นที่นิยม ของตลาดบนอินเตอร์เนต การทำธุรกรรมออนไลน์ต่างๆ และสังคมออนไลน์ต่างๆ
เป็นที่น่าดีใจ ที่หลายองค์กรเริ่มตระหนัก และได้ให้ความสำคัญกับแผนรับมือ ผลกระทบของ ICT ในบริบทนี้ ในลักษณะของการขยายบริการออนไลน์ต่างๆ รวมถึงการนำรูปแบบธุรกิจ (Business Model) ที่อิงกับโลกอินเตอร์เนตมาใช้มากขึ้น เป็นต้น
อย่างไรก็ดี นอกจาก ICT จะนำความเปลี่ยนแปลงในบริบทข้างต้น มาสู่องค์กรแล้ว ยังมีอีกบริบทหนึ่ง ที่องค์กรจำนวนมาก ยังมีความบกพร่อง ในการทำความเข้าใจถึงผลกระทบ รวมถึงการมีแผนรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น
และบริบทที่ว่านี้ก็คือ การที่ ICT ก่อให้เกิด “การเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร”
ข้าพเจ้าขอยกตัวอย่าง ความเปลี่ยนแปลงในด้านแผนทรัพยากรบุคคล เพื่อทำให้องค์กร มีกำลังคนที่มีความรู้ความสามารถ เพื่อรองรับความเปลี่ยนแปลงอย่างรอบด้าน อันเนื่องมาจากการที่ ICT กำลังเพิ่มบทบาท ในทุกขั้นตอนการดำเนินงานขององค์กร เป็นตัวอย่างของการเปลี่ยนแปลงสำคัญภายในองค์กร อันมี ICT เป็นตัวแปรต้นที่สำคัญ
ในขณะที่อายุของเทคโนโลยี ICT ต่างๆสั้นลงทุกที และองค์กรต่างๆ มีความต้องการใช้เทคโนโลยี ICT ที่มีความหลากหลายและในปริมาณที่มากขึ้น แต่องค์กรต้องใช้เวลาอย่างมากมาย เพื่อพัฒนาทรัพยากรบุคคล ให้มีความสามารถเพียงพอ เพื่อรองรับความเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีดังกล่าว
เนื่องจากเวลาที่องค์กร ต้องใช้พัฒนาบุคลากร ให้มีความรู้ความสามารถเพียงพอ เพื่อสนองตอบความจำเป็นอันเร่งด่วน ที่องค์กรจำเป็นต้องนำ ICT เข้ามาใช้ เพื่อทำให้องค์กร มีความสามารถในการแข่งขัน อันทัดเทียมกับคู่แข่งขัน มีอยู่อย่างจำกัด จึงทำให้เกิดภาวะปัญหา ที่องค์กรไม่สามารถพัฒนาบุคลากรภายในได้ทัน จนเป็นที่มาของการนำ “ทรัพยากรบุคคลจากภายนอก” (outsourcing) มาใช้
โดยในปัจจุบัน องค์กรต่างๆมีแนวโน้ม ที่จะนำเอาทรัพยากรบุคคลจากภายนอก เข้ามารับมือกับปัญหาบุคลากรภายใน ขาดแคลนความรู้ความสามารถ อันจำเป็นต้องใช้ เพื่อการบริหารจัดการและใช้งานเทคโนโลยี ICT ที่จำเป็นต้องนำมาใช้งานภายในองค์กร มากขึ้น ซึ่งแน่นอนว่า ทั้งฝ่ายองค์กร และฝ่ายบุคลากรภายในองค์กร ย่อมเป็นผู้ได้รับผลกระทบโดยตรง จากการเปลี่ยนแปลงนี้
จากตัวอย่างนี้ ชี้ให้เห็นว่า ICT ได้สร้างความเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร ในด้านของการบริหารทรัพยากรบุคคล ในระดับสำคัญ
นอกจากตัวอย่างข้างต้น การเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร ที่มี ICT เป็นตัวแปรต้น ยังมีอยู่อีกมากมายหลายด้าน ไม่ว่าจะเป็นในด้านของรูปแบบการติดต่อสื่อสาร วิธีการทำงาน ความต้องการการลงทุนด้าน ICT ที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกที ไปจนถึงการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการทำธุรกิจขององค์กร
ด้วยตัวอย่าง และความเปลี่ยนแปลงภายในองค์กรอื่นๆ ที่ได้กล่าวถึงข้างต้น องค์กรต่างๆย่อมต้องการความรู้ความสามารถ ตั้งแต่ในระดับวิสัยทัศน์ ในระดับนโยบาย และจนลงมาถึงในระดับปฏิบัติ อันเกี่ยวกับประโยชน์และผลกระทบ ของการนำ ICT มาใช้ในองค์กร อย่างรอบคอบ รอบด้าน และอย่างเร่งด่วน เพื่อหลีกเลี่ยงการตัดสินใจลงทุนนำ ICT มาใช้ โดยมองไปที่ประโยชน์แต่เพียงอย่างเดียว และมองข้ามผลกระทบด้านต่างๆ ซึ่งองค์กรจำเป็นต้องเตรียมรับมือ
จากข้อมูลและเหตุผลทั้งหมดข้างต้น ทำให้ข้าพเจ้าเชื่อว่า ICT เป็นตัวแปรต้นอันสำคัญ ที่นำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงอันหลากหลาย ทั้งในบริบทของการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมภายนอกองค์กร และในบริบทของการเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร ซึ่งทั้งหมด เป็นความเปลี่ยนแปลงที่มีความสำคัญ ซึ่งองค์กรจำเป็นต้องตระหนักถึง และนำมาพิจารณาเพื่อหาหนทางรับมือ อย่างมีประสิทธิภาพและชาญฉลาด
โดยสรุปแล้ว
การที่องค์กรต่างๆ ในปัจจุบัน มุ่งหน้าต่อสู่เพื่อความอยู่รอด โดยใฝ่ใจตอบสนองการเปลี่ยนแปลงภายนอกองค์กร เป็นหลักแต่เพียงอย่างเดียว ไม่อาจประสบความสำเร็จได้ หากองค์กรนั้น ไม่สามารถทำความเข้าใจ และไม่อาจรับมือกับความเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในยุคปัจจุบันที่ ICT กลายเป็นตัวแปรต้นสำคัญ ที่นำความเปลี่ยนแปลง ทั้งในบริบทของการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อมภายนอก และในบริบทของการเปลี่ยนแปลงภายใน มาสู่องค์กร