อยู่กับย่า

ย่านั่งบนพื้นบ้าน

ซึ่งเป็นไม้ ใกล้กับหลายชายวัย 10 ขวบ เปลวไฟสีส้มจากโคมตีนสูง ส่องแสงให้เห็นลังสบู่ซันไลท์เปล่าวางอยู่ข้างหน้า

“ย่าหาลังเปล่ามาให้แล้ว เห็นบ่นอยากได้นัก”

“ย่าไปเอาที่ไหนมาล่ะ” ผมถาม ตามองดูลังไม้ที่ทำจากต้นจามจุรีวางตะแคง หันหน้าเข้าหาอย่างพอใจเต็มที่ ข้างในมันถูกแบ่งเป็นสองชั้น

“ก็ไปขอร้านขายของปากซอยมา”

ผมเปิดกระเป๋าหนังสือ หยิบหนังสือเรียนมาวางแถวล่าง สมุดแถวบน นี่ละตู้หนังสือชั้นดีของผม

“รักจะเอาไว้หนังสือเรียน จะจัดหนังสือ สมุดตามตารางสอน ใส่กระเป๋าเป็นวันๆ สะพายมันจะได้เบาๆ”

เปลวไฟสีส้มจากโคมตีนสูงหยุดนิ่ง ควันสีดำที่ยอดเปลวไฟลอยขึ้นเป็นทาง ผมวางกระเป๋าบนลังเปล่าที่ย่าหามาให้ เมื่อเรียบร้อยก็ชวนย่าเข้าที่นอน ย่าถือโคมมาวางใกล้ที่นอน ย่าลุกขึ้นปลดมุ้งลง ผมคลานเข้าไปในมุ้ง ช่วยย่าเหน็บชายมุ้งรอบที่นอน ย่านำผ้ามาซ้อนกัน 5 ผืน ส่วนผม 6ผืน ประกอบด้วย ผ้าห่มเก่าปีก่อน 4 ผืน ผ้านวม 1 ผืน ผ้าห่มพ่อซื้อให้สีสดสวยอีก 1 ผืน ย่าก็คล้ายๆ กัน เสื้อแขนยาวอีก กางเกงขายาวผ้าสำลีด้วย จากนั้นย่าเลิกมุ้ง ใช้ปากเป่าดับไฟโคม บางคืนตกดึก เหงื่อแตกทั้งย่าหลาน ผ้าหนามาก ตัวผมผอมบาง นอนหงายแล้วพลิกตัวซ้ายขวาไม่ค่อยได้ ผมอยู่กับย่าสองคน พ่อแม่น้องชายอยู่บ้านอีกหลังใกล้กัน เป็นบ้านที่พ่อเพิ่งปลูกใหม่ หากยังไม่หลับ ย่าหลานจะคุยกันไปเรื่อยๆ ก่อนนอนผมมักจะให้ย่า เล่านิทานให้ฟังทุกคืน บางคืนย่าก็รำคาญบ่นพึมพำ ผมบอกว่า

“ย่าเล่าสนุกดี”

ย่าได้ฟังทนไม่ไหว สงสารหลานก็เล่าให้ฟัง เรื่องที่เล่าชื่อ “เสือเย็น” เป็นเรื่องของพระภิกษุที่กลายร่างเป็นเสือ เป็นเรื่องเดียวที่ย่าเล่าแล้วผมไม่เคยเบื่อ คืนต่อๆ ไปก็เรื่องนี้อีก หมายความว่า เป็นเรื่องประจำคืน ประจำชีวิตของย่าหลาน ย่าเล่าช้าๆ ทอดเสียงหนักเบามีจังหวะได้อารมณ์ ผมนอนลืมตาโพลงในความมืด นอนหงายนิ่งๆ ฟังอย่างใจจดจ่อ สร้างจินตนาการไปที่หลังคามุ้ง

อาหารประเภทใดที่ผมชอบกิน ย่าจะทำให้เสมอ เช่น ผัดพริกแกงคลุกกับหมูกรอบ รสชาติจะหวานนิดเผ็ดหน่อยหนึ่ง อีกอย่างเป็นตำมะม่วง ผมกินประจำ กินข้าวได้มากกว่ากับข้าวอย่างอื่น ยามไม่สบาย ย่าจะหายาทา ยากินมาให้เสมอ ป้อนข้าว เช็ดตัวให้ตอนอาบน้ำไม่ได้ ย่าหายไปแว่บหนึ่งต้องเรียกหา พ่อแม่จะมาเยี่ยมดูอาการเป็นพักๆ เห็นว่าไม่หนักหนาอะไรก็กลับไปกินข้าวและนอนที่บ้านอีกหลัง

มีเรื่องใดพิเศษหรือสำคัญ ไม่กล้าบอกพ่อแม่ กอดคอย่าแล้วกระซิบที่หูเบาๆ... ผมมักปวดท้องบ่อยๆ สาเหตุมาจากอาหารเป็นพิษ ย่าจะต้มน้ำโดยใช้ฟืนเป็นเชื้อเพลิง นำน้ำร้อนกรอกใส่ขวด ปิดจุกให้แน่น บอกให้ผมวางขวดน้ำร้อนตรงที่ปวดท้อง ถ้าร้อนเกินไปก็ห่อเศษผ้า บางทีผมพลิกไปมา จุกขวดน้ำร้อนคลายตัว น้ำร้อนไหลซึมลวกท้องก็มีบ้าง ผมชักฉุนย่า ย่ากับพ่อแม่อดหัวเราะคิกๆ ไม่ได้ เมื่อผมทำตาขุ่นกราดมองหน้า ต่างก็กลั้นยิ้ม เสพูดกลบเกลื่อน

ในวันพระ

ผมมักไปวัดกับย่า หากว่าเป็นช่วงเวลาโรงเรียนปิด ย่าสวมเสื้อสีขาวสะอาด ผ้าถุงสีทึมทึบ มือถือขันเงิน มีดอกในนั้น 2-3 ชนิด มีธูป มีข้าวตอก (ข้าวเปลือกคั่วแตกเป็นดอกบานสีขาว) พอถึงวิหาร บอกผมกราบพระ 3 ครั้ง ย่านั่งพับเพียบฟังพระเทศน์ พอนานเข้า ย่าโน้มตัวไปข้างหน้า แทบจรดพื้นวิหาร พนมมือตาทั้งคู่ปรือๆ หลับๆ ผมชะโงกหน้าดู

“ย่าๆ หลับหรือยัง ฟังพระก่อ (ฟังพระไหม)”

“ฮื่อๆ ยังไม่หลับ ฟังก่า (ฟังซิ)”

ปู่เป็นหมอเมือง (แพทย์แผนโบราณหรือแผนไทย) ตายก่อนย่า ย่าจึงได้สืบทอดการรักษาผู้คน ผมได้ความรู้หลายอย่าง เช่น ยอดอ่อนใบฝรั่งน้ำมาต้มน้ำ ดื่มแก้ท้องร่วงดีนัก ใบอ่อนใส่ปากเคี้ยวแก้ปากเหม็น ดับกลิ่นเหล้าได้ดี ย่าอาบน้ำโดยใช้สบู่ซันไลท์ฟอกตัว ย่าไม่มีกลิ่นตัว ฟันข้างหน้าไม่มีแล้ว เกล้าผมมวยสีดำสนิทด้านหลัง กลางคืนผมนอนข้างขวาย่า บางทีก็กอดย่า ทนไม่ไหว ยื่นจมูกไปชิดแก้มย่า สูดหายใจเข้าแรงๆ หอมย่าสองฟอด รักย่านะ แก้มย่าหอมเย็นๆ

ปัจจุบัน

ผมเป็นปู่แล้ว อยากบอกย่า

“ผมทำบุญให้ย่าเสมอ กรวดน้ำด้วย ย่าคอยรับด้วยนะ”