เป็นเวลายามเย็นแล้ว
ผมยืนบนฝั่งริมตลิ่งแม่น้ำปิง ปัจจุบันเป็นทางเท้า มือจับราวเหล็กที่กั้นไว้ ทอดสายตาดูลำน้ำแม่ปิง เข้าสู่กลางเดือนมีนาคม ระดับน้ำลดลง ไหลราบเรียบ สายน้ำนี้มีตำนาน มีเรื่องราวเล่าขานมากมาย ผมเหลียวดูทางซ้าย เจดีย์ขาวอยู่ห่างไปราว 10 เมตร ยังทาองค์เป็นสีขาว รถราวิ่งวนรอบ องค์เจดีย์ขาวนี้ ถ้ามองจากระเบียงชมวิว ด้านตะวันออกของวัดพระธาตุดอยสุเทพ มองไกลออกไปไกลทางทิศตะวันออก ถ้าไม่มีหมอกควัน ไม่มีเมฆบัง จะเห็นเจดีย์ขาวชัดเจนทีเดียว ถัดไปอีกเล็กน้อย จะเป็นหน้าเทศบาลนครเชียงใหม่ ข้างตลิ่งมีทางขึ้นลง พลันภาพในวัยเด็กอายุราว 10-11 ขวบ ปรากฏขึ้น
ผมเรียนชั้น ป.3
วันนี้นัดกับเพื่อนร่วมชั้น จะไปเล่นน้ำปิงด้วยกัน พวกเราหมายถึงผมกับเพื่อนอีก 3-4 คน รู้สึกตื่นเต้น พวกเราเร่งเวลาให้โรงเรียนเลิกเร็วๆ เพื่อนคนหนึ่งย้ำเป็นพิเศษว่า
“อย่าลืมเอากางเกงในไปตวยเน้อ”
พอโรงเรียนเลิก พวกเรารีบกลับบ้าน พอถึงบ้าน ผมคว้ากางเกงในผ้าลินินสีดำ มีกระดุมสามเม็ดไว้กลัดตรงด้านข้าง ตำแหน่งตรงกระเป๋าด้านขวา ม้วนกางเกงในใส่กระเป๋ากางเกงนักเรียนข้างขวา
“ย่า รักจะไปหัดว่ายน้ำที่แม่ปิงกับเพื่อนเน้อ” พูดจบผมวิ่งออกประตูบ้าน ได้ยินเสียงย่าตามหลังบอกว่า อย่าเล่นน้ำที่ลึก โดยเฉพาะริมตลิ่งตรงเจดีย์ขาว
เรารอที่ท่าน้ำเทศบาลนครเชียงใหม่จนเพื่อนทยอยมาจนครบ เราเปลือยกายกันล่อนจ้อนตามประสาเด็ก หัวเราะกันคิกคัก แหย่กันของหวงของใครเป็นอย่างไร เดิมพวกเราเปลือยกาย กระโดดน้ำเล่นกัน ภายหลังปรากฏว่า โดนปลาปักเป้ามันกัด เล่าให้พ่อแม่ฟัง ท่านว่าต้องนุ่งกางเกงในป้องกันไว้ หากมันกัดตรงนั้นของใคร มันอาจขาดได้ ฟันปลาปักเป้าคมมากด้วย พวกเรากลัวกัน จึงต้องสวมกางเกงในด้วยเหตุฉะนี้ ซึ่งวัยพวกเราไม่ชอบเท่าไร มันเหมือนเกะกะอย่างไรไม่รู้ แต่ก็ลืมเอามาหนึ่งคนคือ “บุญส่ง” เป็นลูกคนจีน พ่อขายของอยู่ตลาดต้นลำไย บุญส่งจะวิ่งกลับไปเอากางเกงในก็จะเสียเวลา เขาใจถึงบอกว่า ว่ายไปด้วยปิดไปด้วย
ทุกคนกระโดดลงน้ำด้วยท่าต่างๆ กัน เล่นน้ำสักพักเราก็เบื่อ พากันเดินขึ้นหาดทรายที่เป็นเกาะกลางน้ำ
บางคนจับปลาเล็กๆริมหาดทรายได้ จึงขุดบ่อน้ำกลางเกาะ โดยใช้มือหรือเศษไม้ขุดลงไป น้ำซึมในบ่อ
ขังปลาไว้ในนั้น บ้างก็นั่งก่อเจดีย์ทรายรูปต่างๆ ผมนั่งริมหาดทราย หันหน้าดูเจดีย์ขาว
ผู้เฒ่าผู้แก่เล่าว่า
“น้ำริม ตลิ่งตรงเจดีย์ขาวลึกมาก ถ้าฤดูน้ำนองหรือน้ำหลาก ตรงนี้เป็นน้ำวนหมุนรุนแรง สามารถดูดซุงหายไปได้หลายๆต้น อย่าไปเล่นบริเวณนั้น และใต้ฐานเจดีย์หมู่สูฮู้ก่อ มีถ้ำเข้าไป ลึกและยาวขนาดทะลุไปถึงถ้ำเชียงดาวเลย”
ผมชักทึ่ง มันเป็นไปได้หรือ ก็ยังไม่มีใครพิสูจน์ ทิศทางของน้ำปิง จะไหลโค้งเลียบฝั่ง ผ่านหน้าเทศบาลนครเชียงใหม่ เมื่อไหลมาถึงเจดีย์ขาว กระแสน้ำจะกระแทกเจาะตลิ่งแรงกว่าจุดอื่นๆ จากนั้นกระแสน้ำจะโค้งออก ถ้าเป็นฤดูน้ำนองหรือน้ำหลาก ตลิ่งใต้ฐานเจดีย์ขาว จะถูกน้ำกัดเซาะรุนแรง มองอีกฝั่งจะเห็นน้ำไหลผ่านชิดองค์เจดีย์ คนเชียงใหม่วิพากษ์วิจารณ์เรื่องนี้มาก หวั่นเกรงว่าเจดีย์ขาวอาจทรุดตัวลงแม่น้ำปิงได้ เป็นเรื่องที่หมู่เฮาคนเมืองวิตกกังวลไม่น้อยเลย หนังสือพิมพ์ท้องถิ่นลงข่าวหน้าหนึ่งติดๆกัน นายกเทศมนตรีและคณะต้องรีบหาทางแก้ไขโดยด่วน เพราะงานนี้หมายถึง การจะอยู่จะไปของคณะเทศมนตรีทีเดียว ไม่รีรอต่อไป เทศบาลฯรีบถมดินข้างเจดีย์ขาว ถมขยายบริเวณริมฝั่ง จัดทำเป็นทางเท้าคอนกรีต ทำราวตลิ่ง ต่อมาทางเท้ามีปัญหาอีก น้ำปิงเซาะตลิ่งทุกวันๆ ทำให้ดินที่ถมทางเท้ายุบตัว เวลาเราใช้ของแข็งเคาะ หรือกระทืบเท้าแรงๆ จะได้ยินเสียงดังโปกๆ บอกให้ทราบว่า ใต้ทางเท้าริมตลิ่งดินไม่แน่น มันเป็นโพรง เทศบาลต้องแก้ไขนานทีเดียว จะเห็นเรียบร้อยดังปัจจุบัน