Skip to main content
ปัจจุบันความก้าวหน้าทาง ICT อนุญาตให้ประชาชนทุกคน สามารถแสดงออกทางความคิดเห็น ได้อย่างกว้างขวาง ผ่านความหลากหลายของช่องทางการติดต่อสื่อสาร และความอุดมสมบูรณ์ของสื่อ ไม่เพียงเท่านั้น ICT ยังอนุญาตให้เราสามารถ จัดการกับข้อมูลและเนื้อหาของการแสดงออกทางความคิด เพื่อใช้สำหรับการเข้าถึงในวงกว้างโดยผู้คนอื่นต่อไปได้อีกด้วย

ด้วยความสามารถของ ICT ข้างต้น ทำให้ประชาชนเริ่มมองเห็น และตระหนักในศักยภาพ ของการนำICT มาใช้เพื่อสะท้อนสภาพปัญหาที่แต่ละบุคคลประสบ มองหาผู้ร่วมชะตากรรมเดียวกัน และมองหาผู้อื่นที่เต็มใจให้ความช่วยเหลือ เพื่อร่วมคิด แสดงความเห็น ให้คำปรึกษา และช่วยกันหาทางบรรเทาหรือแก้ไขปัญหานั้นๆ และด้วยความช่วยเหลือของอินเตอร์เนต รวมทั้งการกระจายตัวของ ICT อื่นๆ ทำให้กิจกรรมข้างต้นสามารถเกิดขึ้น โดยไม่ถูกจำกัดด้วยท้องถิ่นที่อยู่ หรือแม้แต่ช่วงเวลาแห่งการทำกิจกรรม

ภาพที่เกิดขึ้นคือ ประชาชนสามารถรวมตัว เพื่อดำเนินกิจกรรมร่วมกัน ได้ง่ายขึ้น ถี่ขึ้น ในรูปแบบและเพื่อความต้องการที่หลากหลายขึ้น และมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ภาพดังกล่าว ถูกสะท้อนผ่านปรากฏการณ์ การเกิดขึ้นและขยายตัวอย่างมากมาย ของกลุ่มและสังคมต่างๆ ผ่านทางอินเตอร์เนต เพื่อร่วมกันให้ความช่วยเหลือสมาชิกในกลุ่มหรือสังคมนั้นๆ หรือเพื่อการรวมกลุ่มกันทำกิจกรรมหรือเคลื่อนไหวทางสังคม

โดยกิจกรรมทั้งสองประการข้างต้น มีความสำคัญตรงที่ เป็นสิ่งที่ช่วยสะท้อนให้เห็นถึงความเชื่อ จุดยืนทางความคิด และเป้าหมายของกลุ่มหรือสังคมนั้นๆ

นอกจากนี้ ความน่าสนใจของปรากฎการณ์ข้างต้น อยู่ที่เป้าหมายของการดำเนินกิจกรรมส่วนใหญ่ เป็นการสนองความต้องการทางสังคม ที่ไม่ได้รับการตอบสนองโดยระบบทางสังคม ที่มีอยู่ในปัจจุบัน

ตัวอย่างที่สามารถสะท้อนภาพดังกล่าว ได้เป็นอย่างดี เช่น ปัจจุบัน เมื่อหน่วยงานภาครัฐเลือกปฏิบัติ หรือปล่อยปะละเลย ประชาชนบางกลุ่ม ในการดำเนินโครงการใดโครงการหนึ่ง มีความเป็นไปได้มากขึ้น ที่ประชาชนกลุ่มดังกล่าว จะประสบความสำเร็จ ในการเรียกร้องการมีส่วนร่วม รวมถึงการได้รับการปฏิบัติอย่างเป็นธรรมมากขึ้น ด้วยเพราะ ICT เป็นเครื่องมือสำคัญที่ทำให้ปรากฏการณ์การรวมตัวของประชาชน เกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล

จากภาพสะท้อนที่ข้าพเจ้าได้ชี้ให้เห็นเบื้องต้น ความก้าวหน้าทาง ICT ได้ผลักดันให้โลกของเรา ก้าวเข้าสู่ยุคของ "สังคมประชาชน" (Civil Society) คือสังคมที่ประชาชน มีส่วนร่วมโดยตรงกับการดำเนินการต่างๆ ทางสังคมมากขึ้น เพื่อแก้ไขปัญหาประสิทธิภาพการทำงาน ของระบบทางสังคมในปัจจุบัน ทั้งในแง่ของโครงสร้างทางภาครัฐ และระบบตลาดของภาคเอกชน ซึ่งดูเหมือนว่า ไม่สามารถตอบสนองความต้องการของทุกกลุ่มได้อย่างเพียงพอและเท่าเทียม

ประโยชน์สำคัญที่สุดของ "สังคมประชาชน" คือการให้โอกาสประชาชนทุกกลุ่ม มีที่ยืนในสังคม เพื่อแสดงออกถึงความคิด ความเชื่อ และจุดยืนของตน เพื่อการมีส่วนร่วมในการปรับเปลี่ยนระบบต่างๆทางสังคม ให้รองรับความหลากหลาย และตอบสนองความต้องการของประชาชน ได้ทั่วถึงมากขึ้น

ข้าพเจ้ามองว่าสิ่งนี้คือกุญแจสำคัญที่สุด ในการพัฒนาทางสังคม เพื่อให้สังคมหนึ่งๆเป็นสังคมของประชาชนทุกคน มากกว่าจะเป็นสังคมที่ถูกบงการ หรือทำให้บูดเบี้ยวโดยโครงสร้างสังคมในปัจจุบัน ที่มีความฉ้อฉล และไม่สามารถสะท้อนความต้องการของประชาชนทุกกลุ่ม อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

การเปลี่ยนแปลงที่สำคัญทางสังคม ที่เกิดขึ้นในยุค "สังคมประชาชน" นี้จะมีแรงขับเคลื่อนของประชาชน เป็นส่วนประกอบสำคัญ เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ถูกผลักดันในลักษณะจากล่างขึ้นบนมากขึ้น มากกว่าที่การเปลี่ยนแปลงครั้งสำคัญทางสังคม จะถูกผลักดันจากบนลงล่าง โดยโครงสร้างทางสังคมในปัจจุบัน ซึ่งถือเป็นการเกิดขึ้นของ "นวัตกรรมทางสังคม" (Social Innovation) อย่างแท้จริง

"นวัตกรรมทางสังคม" หมายถึง แนวความคิด กระบวนการ และการดำเนินการ ที่มีเป้าหมายเพื่อนำเสนอความเปลี่ยนแปลงสำคัญ มาสู่โครงสร้าง กลไก หรือระบบความเชื่อทางสังคม เพื่อให้ความต้องการของภาคประชาชน ซึ่งถูกเพิกเฉยโดยโครงสร้างสังคมในปัจจุบัน ได้รับการสนองตอบ

การเกิดขึ้นและขยายตัว ขององค์กรไม่แสวงหาผลกำไร (Non-profit Organisation) องค์กรการกุศล (Charitable Organisation) หรือ บริษัทเพื่อประโยชน์ทางสังคม (Social Enterprise) อย่างกว้างขวางทั่วโลก เช่น Greenpeace และ Fairtrade Foundation ล้วนแต่เป็นเครื่องยืนยันได้อย่างดีว่าทั้ง "สังคมประชาชน" และ "นวัตกรรมทางสังคม" ได้เพิ่มความสำคัญกับการปฏิวัติทางสังคม ในโลกยุคปัจจุบันมากขึ้นทุกที โดยทั้งสองเข้ามาช่วยลดความบูดเบี้ยว และความฉ้อฉลของระบบทางสังคมในปัจจุบัน ทั้งในแง่ของโครงสร้างทางภาครัฐ และระบบตลาดของภาคเอกชน

นี่ยังไม่นับถึงการเคลื่อนไหวทางสังคมต่างๆ ที่ไม่ได้อยู่ในรูปแบบขององค์กร ที่มีการจัดตั้งอย่างเป็นทางการ อีกมากมาย ซึ่งข้าพเจ้าเชื่อว่า ทุกท่านสามารถได้รับรู้หรือมีประสบการณ์ตรง ได้มากขึ้นๆทุกที

อย่างไรก็ดี ข้าพเจ้าขอให้ทุกท่านตระหนักว่า ทุกการเปลี่ยนแปลง นำมาซึ่งความขัดแย้งทางความคิด นำมาซึ่งการเปลี่ยนความสมดุลย์ทางอำนาจ และนำมาซึ่งความท้าทายทางความคิดและความเชื่อ ซึ่งเป็นสังคมต้องการความใจกว้าง และการคิดถึงประโยชน์ส่วนรวม ของประชาชนทุกคนในสังคมเป็นสำคัญ

"สังคมประชาชน" และ "นวัตกรรมทางสังคม" เป็นแนวความคิดและปรากฏการณ์ที่ดี ซึ่งนำความเปลี่ยนแปลงเชิงสร้างสรรค์มาสู่สมาชิกทุกคนในสังคม และต้องการเวลาในการเปลี่ยนแปลง แต่ทั้งนี้ผลลัพธ์ในการนำมาปฏิบัติ ขึ้นอยู่กับจิตสำนึกและความจริงใจของสมาชิกในสังคมนั้นๆเป็นหลัก

ดังนั้นผลลัพธ์ที่แต่ละสังคมจะได้รับ จากการโอบอุ้บ"นวัตกรรมทางสังคม" และก้าวเข้าสู่ยุค "สังคมประชาชน" ย่อมมีความแตกต่างกันไป และเป็นเครื่องสะท้อนได้อย่างดีว่าสังคมนั้น มีความศิวิไลซ์อย่างไรและแค่ไหน ที่จะอดทนและทำงานร่วมกัน เพื่อผ่านช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลง ที่ดูสับสนวุ่นวาย เพื่อไปสู่สังคมที่ประชาชนทุกคนมีส่วนร่วมมากขึ้น

ปรากฏการณ์นี้เป็นอีกเครื่องยืนยันว่า ICT เป็นเพียงแค่เครื่องมือประเภทหนึ่งเท่านั้น ผลลัพธ์ที่เกิดจากการใช้เครื่องมือนั้น อยู่ที่ความเข้าอกเข้าใจในผลกระทบและวิสัยทัศน์ของผู้นำมันไปใช้

ความก้าวหน้าของ ICT ได้นำเรามาสู่เวลาสำคัญแล้วในปัจจุบัน อยู่ที่แต่ละสังคมแล้วว่า จะเห็นช่วงเวลานี้เป็นวิกฤตที่ต้องต่อต้าน หรือเป็นโอกาสที่ต้องโอบอุ้ม

บล็อกของ SenseMaker

SenseMaker
Digital Divide คือ คำในภาษาอังกฤษที่ใช้เรียกสภาวะ ที่ซึ่งความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ICT เป็นตัวการสำคัญ ที่ทำให้ช่องว่างและความแตกต่างในสังคมเกิดขึ้นและขยายตัวในขณะที่ปัจจุบัน ทั่วโลกกำลังให้ความสำคัญกับ ICT ในฐานะที่เป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ต่อการพัฒนาทางเศรษฐกิจ โดยเห็นได้จากแนวนโยบายของรัฐบาลในหลายประเทศทั่วโลก ที่มุ่งสร้างโครงสร้างพื้นฐาน ทาง ICT เพื่อให้บริการต่างๆของภาครัฐ ผ่านเครื่องมือที่เรียกว่า“รัฐบาลอิเลคทรอนิค” หรือ e-government ทั่วโลกก็กำลังเผชิญหน้ากับการขยายตัวของปัญหา ช่องว่างและความแตกต่างในสังคม ไปพร้อมกัน
SenseMaker
ปัจจุบันความก้าวหน้าทาง ICT อนุญาตให้ประชาชนทุกคน สามารถแสดงออกทางความคิดเห็น ได้อย่างกว้างขวาง ผ่านความหลากหลายของช่องทางการติดต่อสื่อสาร และความอุดมสมบูรณ์ของสื่อ ไม่เพียงเท่านั้น ICT ยังอนุญาตให้เราสามารถ จัดการกับข้อมูลและเนื้อหาของการแสดงออกทางความคิด เพื่อใช้สำหรับการเข้าถึงในวงกว้างโดยผู้คนอื่นต่อไปได้อีกด้วยด้วยความสามารถของ ICT ข้างต้น ทำให้ประชาชนเริ่มมองเห็น และตระหนักในศักยภาพ ของการนำICT มาใช้เพื่อสะท้อนสภาพปัญหาที่แต่ละบุคคลประสบ มองหาผู้ร่วมชะตากรรมเดียวกัน และมองหาผู้อื่นที่เต็มใจให้ความช่วยเหลือ เพื่อร่วมคิด แสดงความเห็น ให้คำปรึกษา และช่วยกันหาทางบรรเทาหรือแก้ไขปัญหานั้นๆ…
SenseMaker
ความเคลื่อนไหวล่าสุดของโครงการจัดทำ แผนแม่บททางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารฉบับที่ 2 ของประเทศไทย เพื่อประกาศใช้ระหว่าง พ.ศ. 2552 – 2556 ยังอยู่ในระหว่างการเร่งจัดทำร่าง เพื่อประกาศใช้ให้ทันการเริ่มต้นใช้งานในปีหน้าข้าพเจ้ามีโอกาสได้อ่านแผนแม่บทฉบับร่างดังกล่าว ซึ่งกระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ได้เตรียมเพื่อใช้ประกอบการรับฟังความคิดเห็นสาธารณะ ระหว่างวันที่ 4-13 สิงหาคม ที่ผ่านมา ซึ่งข้าพเจ้าคิดว่าน่าจะเป็นฉบับล่าสุด ที่กระทรวงฯเปิดเผยและประชาสัมพันธ์ต่อสาธารณะ (ท่านผู้อ่านสามารถอ่านข้อมูลของโครงการจัดทำแผ่นแม่บทนี้ เพิ่มเติม รวมทั้ง download เอกสารประกอบต่างๆได้ที่ http…
SenseMaker
หากท่านผู้อ่านได้อ่านบทความก่อนๆ ไม่ว่าจะเป็นบทความเรื่อง “การเข้าถึงเทคโนโลยี ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ ความแตกต่างทางสังคม และสังคมในแนวขนาน” หรือเรื่อง “เว็บยุค2.0 สื่อพลเมือง และการท้าทายกระแสหลัก” และเรื่อง “ICT ตัวการแห่งการเปลี่ยนแปลง และผลลัพท์ทางสังคมที่ย้อนแย้ง” ข้าพเจ้าเชื่อว่าบทความเหล่านี้ จะทำให้ทุกท่านที่อ่านเริ่มตระหนัก ข้อเท็จจริงที่ว่า ICT เป็นตัวแปรต้นของความเปลี่ยนแปลงทางสังคมที่ว่า สังคมของเราทุกวันนี้ มีความหลากหลายทางระบบความคิด ความเชื่อ และมีความแตกต่างทางด้านค่านิยมมากขึ้น ความเปลี่ยนแปลงทางสังคมข้างต้น แน่นอนว่าไม่ได้ถูกผลักดัน ด้วยความก้าวหน้าทางด้าน ICT…
SenseMaker
“คนไทยลืมง่าย” คือคำนิยามหนึ่งที่อธิบายลักษณะความคิดและนิสัยของคนไทย ได้เป็นอย่างดี คนไทยเรามักเลือกที่จะลืมและให้อภัย กับความผิดพลาดที่เกิดขึ้นทุกๆเรื่อง ไม่ว่าเรื่องนั้นจะสร้างความเดือดร้อนใหญ่หรือเล็กเพียงใดหลายคนแสดงความเห็นว่า สาเหตุสำคัญที่ทำให้คนไทยเรามีอุปนิสัยเช่นนี้ เนื่องจากคนไทยเราส่วนใหญ่ ได้รับอิทธิพลทางด้านความคิดจากพุทธศาสนา ซึ่งปลูกฝังให้คนเรารู้จักให้อภัยกันและกัน ทำให้คนในสังคมของเรา อยู่กันแบบถ้อยทีถ้อยอาศัยและเกื้อกูลกัน ซึ่งนี้คือสิ่งที่หลายคนเห็นว่า “การลืมง่าย” ก่อให้เกิดผลดีกับบ้านเมืองของเราอย่างไรก็ดีธรรมชาติของเหรียญย่อมต้องมีสองด้าน...…
SenseMaker
เป็นความตั้งใจของข้าพเจ้า ที่ปล่อยให้บทความที่แล้ว ยึดพื้นที่คอลัมน์ยาวกว่าปกติสักหน่อย เพื่อดึงความสนใจจากผู้อ่าน และอยากให้ทุกท่านตระหนักว่า แนวโน้มการ Outsourcing ขององค์กรต่างๆ กำลังส่งผลกระทบสำคัญ กับแนวทางการดำเนินชีวิตของทุกคน บทความวันนี้ ให้ความสนใจกับปัญหาความล้มเหลวของโครงการด้าน ICT ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญที่องค์กรต่างๆกำลังเผชิญหน้าอยู่ โดยมีจุดประสงค์เพื่อมุ่งค้นหาส่วนประกอบสำคัญ ซึ่งสามารถช่วยให้องค์กรประสบความสำเร็จ ในการดำเนินโครงการด้าน ICT
SenseMaker
ต้องขอโทษท่านผู้อ่าน ที่ติดตามคอลัมน์กรองกระแส ICT ที่บทความสำหรับอาทิตย์นี้ต้องล่าช้าสักหน่อย เนื่องจากข้าพเจ้าไม่ใคร่สบายเล็กน้อย ในช่วงวันเวลาที่จัดไว้สำหรับเขียนบทความในบทความที่แล้ว ข้าพเจ้าพยายามชี้ให้ทุกท่านเห็น ปรากฏการณ์ที่ว่า ICT เป็นตัวแปรต้นที่สำคัญ ซึ่งสร้างความเปลี่ยนแปลงมากมาย ให้กับองค์กรต่างๆ ทั้งในบริบทของผลกระทบจากภายนอกองค์กร ในรูปแบบของ การทำให้สภาพแวดล้อมในการแข่งขันเปลี่ยนแปลง และในบริบทของผลกระทบที่เกิดภายในองค์กร ในลักษณะของการทำให้ รูปแบบการทำงานและแนวการบริหารทรัพยากรองค์กร ต้องเปลี่ยนไปบทความในวันนี้…
SenseMaker
ICT ตัวแปรต้นแห่งการเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร ที่ไม่ควรถูกมองข้าม ก่อนเข้าสู่บทความอาทิตย์นี้ ข้าพเจ้าขอประณามการกระทำ ของผู้ที่ทำให้บ้านเมืองวุ่นวาย อยู่ในขณะนี้ เนื่องจากข้าพเจ้าถือว่า ใครก็ตามที่ก่อให้เกิดความขัดแย้งในบ้านเมือง ไม่มีความรักชาติอย่างจริงจัง และเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตน มากกว่าประโยชน์ส่วนรวม หากทุกคน เล็งเห็นความสงบสุขและประโยชน์ ของประเทศเป็นสำคัญ จะต้องใช้วิธีประนีประนอม เพื่อหาหนทางแก้ปัญหา ความขัดแย้งทางความคิด ร่วมกัน มากกว่าการยึดเอาความคิดของตนเป็นใหญ่ มองความคิดของอีกฝ่ายว่าไม่ถูกต้อง และมุ่งล้มล้างฝ่ายตรงข้าม…
SenseMaker
หลังจากที่ได้ขีดๆเขียนๆบทความ ในด้านที่ข้าพเจ้าเชื่อว่าจะเป็นประโยชน์กับสังคมไทย และอยู่ในความสนใจของตัวเอง เป็นระยะเวลาประมาณ 3 เดือน ข้าพเจ้ารู้สึกว่า เป็นเวลาอันสมควร ที่ควรจะทำความเข้าใจ กับผู้ให้ความกรุณาแวะเวียนเข้ามาอ่าน ทั้งขาประจำและขาจร ซึ่งมีอยู่จำนวนหนึ่ง ถึงที่มาของคอลัมน์ “กรองกระแส ICT”จุดเริ่มต้นของคอลัมน์นี้ เกิดจากการที่ข้าพเจ้ามีความสนใจ และมีโอกาสศึกษาหาความรู้ทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือ Information Technology (IT) และ ทางด้านระบบข้อมูลสารสนเทศ หรือ Information System (IS) ประกอบกับประสบการณ์ในการทำงาน ในอุตสหกรรมโทรคมนาคม จนถือได้ว่า ข้าพเจ้าโชคดีที่มีความคุ้นเคยกับ ICT…
SenseMaker
บทความในวันนี้ เป็นผลสืบเนื่องมาจาก การได้รับทราบสองข่าว ซึ่งในความเห็นของข้าพเจ้า เป็นข่าวที่ไม่ได้อยู่ในกระแสความสนใจ ของคนไทยทั่วไปแต่อย่างไร แต่เป็นข่าวที่ข้าพเจ้า อยากเรียกร้องให้ทุกคน หันมาตระหนักถึงความน่ากลัว ของการถูกคุกคามโดย "Identity thief"Identity thief คือ กลุ่มคนที่มุ่งขโมยข้อมูลส่วนบุคคล โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้อมูลที่ใช้แสดงตัวตน ของบุคคลต่างๆ โดยมีเป้าหมายเพื่อ ใช้ข้อมูลดังกล่าวปลอมแปลงตนเป็นบุคคลผู้นั้น เพื่อหาประโยชน์อื่นๆต่อไปข่าวแรกที่เกิดขึ้น เป็นเหตุการณ์ที่ผู้หญิงคนหนึ่ง ถูกวิ่งราวกระเป๋าสตางค์ ภายหลังจากเกิดเรื่อง ซึ่งข้าพเจ้าเจ้าจำได้ไม่แน่นอนว่านานเท่าไหร่…
SenseMaker
“คู่แข่งกำลังลงทุนในเทคโนโลยี... เราจะรอช้าอยู่ไม่ได้ ต้องรีบดำเนินการผลักดันโครงการแบบเดียวกัน ให้เกิดขึ้นในทันที เพื่อตามให้ทัน และไม่ให้เราสูญเสียโอกาสทางการแข่งขัน"“เทคโนโลยี... กำลังได้รับความนิยมในตลาดโลก สร้างประโยชน์มากมายให้กับ ประเทศนั้นประเทศนี้ หรือองค์กรนั้นองค์กรนี้ ดังนั้นเราจึงควรลงทุนในเทคโนโลยีดังกล่าว อย่างเร่งด่วน”เหตุผลในทำนองข้างต้น เป็นเหตุผลที่ข้าพเจ้าได้ยินอยู่เป็นประจำ จากผู้มีอำนาจตัดสินใจในระดับนโยบาย ขององค์กรระดับต่างๆในประเทศไทย เพื่อนำเทคโนโลยีอันทันสมัย เข้ามาใช้ประโยชน์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเทคโนโลยีทางด้าน ICT
SenseMaker
เช้ามา...เปิดคอม เปิดเนต เช็คตารางนัด เช็คเมล ตอบเมล ล็อคอินเข้า MSN เอาไว้คุยกับเพื่อน หาข้อมูลจาก Google และ Wikipedia เข้าไปดูว่าเพื่อนๆทำอะไรกันบ้าง พร้อมกับอัพเดตของมูลตัวเองบน MySpace, Hi5 หรือ Facebook เข้าไปอ่านข่าว บทความ หรือกระทู้ จากแหล่งข้อมูลเฉพาะด้าน จาก Blog หรือสังคมออนไลน์ต่างๆ ที่สนใจ เข้าไปดูวิดีโอแปลกๆ หรืออัพโหลดวิดีโอฝีมือตนเองบน Youtube เข้าไปอัพเดตรูปตัวเองหรือหารูปสวยๆบน Flickr และโทรหาใครหลายคน ไม่ว่าอยู่มุมไหนของโลกผ่าน Skypeชีวิตที่ดำเนินไปข้างต้น คงมีส่วนคล้ายกับชีวิตใครหลายคนในปัจจุบัน ไม่มากก็น้อย โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับกลุ่มคนที่มีอายุต่ำกว่า 30…