มอเลเว พิธีกรรมหลังม่านแมกไม้

ดอกเสี้ยวขาว

เมื่อปลายเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา ผมได้มีโอกาสไปเยี่ยมเยียนพี่น้องลาหู่บ้านนาน้อย ต.ปิงโค้ง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ และได้กำลังใจอย่างเต็มเปี่ยมอีกครั้ง เมื่อได้ร่วมพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ นั่นคือพิธีมอเลเว ซึ่งเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงการเคารพธรรมชาติ อย่างนอบน้อม

ไก่ หมู ข้าว อาหาร ผลไม้ ของเซ่นไหว้ที่พี่น้องชาวบ้านร่วมกันนำมาบูชา ถูกจัดเตรียมไว้ พร้อมที่จะทำพิธีกรรม บริเวณใต้ต้นไม้ใหญ่ กลิ่นธูปได้ลอยคละคลุ้งไปทั่วบริเวณงาน ท่ามกลางความเชื่อที่มีต่อผืนป่า ผีป่า ที่คอยปกปักรักษาดงดอยแห่งนี้

อะโหล ปุแส ผู้นำบ้านนาน้อย ได้อธิบายคำว่า มอ เลเว คำว่า มอ แปลว่าหุบเขาอันกว้างใหญ่ ส่วนคำว่าเลเว แปลว่า การเลี้ยง รวมกันจึงหมายถึงการเลี้ยงผีป่าผีเขา ซึ่งจะมีขึ้นในช่วงปลายเดือนมิถุนายน ถึงเดือนกรกฎาคม ชาวบ้านทุกคนจะเข้ามาร่วมกันประกอบพิธีกรรมนี้ เพื่อเป็นการแสดงความเคารพต่อผีป่าผีเขา ซึ่งถือว่าเป็นกุศโลบายในการดูแลรักษาป่า

ตาแหลว เป็นเครื่องหมายทางพิธีกรรมตามความเชื่อ โดยเฉพาะการแสดงอาณาเขตหวงห้าม แสดงอาณาเขตที่มีเจ้าของ หลังจากเสร็จจากพิธีกรรม ได้มีการติดตาแหลวไว้กับต้นไม้ ในผืนป่าแห่งนี้ เพื่อแสดงถึงการปกป้องรักษาป่า ผ่านความเชื่อที่สืบทอดผ่านภูมิปัญญาของชนเผ่าลาหู่ไว้อย่างน่านับถือ

ภาพของการกราบไว้ต้นไม้ หลายคนอาจมองว่าเป็นการงมงาย ไร้สาระ ไร้ซึ่งวัฒนธรรมแห่งอาริยะ ที่ยังยึดติดในกรอบของวิทยาศาสตร์ ความทันสมัย แห่งโลกโลกาภิวัตน์ หลังม่านแมกไม้ เปลวเทียน และกลิ่นธูป ยังมีเรื่องราวที่งดงามอันยิ่งใหญ่ซ่อนไว้ เพื่อรอคอยการที่ผู้คนจะเปิดโลกแห่งการเรียนรู้ร่วมกัน อย่างไม่มีที่สิ้นสุด ...