Skip to main content


ผมเกาะติดสถานการณ์
การชุมนุมเรียกร้องของมวลชนคนเสื้อแดง ที่พยายามกดดันเรียกร้องให้รัฐบาล อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ยุบสภา ตั้งแต่วันที่ 12 มีนาคม 53 เรื่อยมาจนถึงวันนี้ (24 มีนา 53) ซึ่งทีแรก หลังจากที่รัฐบาลถูกราดเลือดตอบโต้คำปฏิเสธแล้ว ต่างฝ่ายต่างมีทีท่าว่า จะหันหน้ามาเจรจาตกลงกันด้วยสันติ แต่พอเอาเข้าจริงๆก็ล้มเหลว เพราะต่างฝ่ายต่างก็ไม่สามารถจะยอมรับกันได้ ด้วยเหตุผลที่เป็นหลักใหญ่ที่ขัดแย้งอย่างสุดๆ


นั่นคือ
ทางฝ่าย เสื้อแดง พยายามเหลือเกินที่จะให้รัฐบาลนี้ ยุบสภา ให้จงได้ แม้ด้วยการเจรจากัน เพื่อผ่อนคลายวิกฤต ก็ต้องได้ด้วยเป้าหมายนี้เพียงประการเดียวเท่านั้น แถมยังตั้งเงื่อนไขเอาไว้ด้วยว่า จะยอมรับการเจรจานี้กับท่านนายกรัฐมนตรี อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ เพียงคนเดียวเท่านั้น คนอื่นไม่เอา ในขณะเดียวกันทางฝ่าย รัฐบาล ก็พยายามบ่ายเบี่ยงด้วยเหตุผลต่างๆนาๆที่จะไม่ยุบสภาอย่างแข็งขันเช่นกัน และทำท่าว่าจะยืดเยื้อทรมานทรกรรมกันไปอีกนาน... (รวมทั้งคนกรุงเทพฯที่ได้รับผลกระทบโดยตรงด้วย)

ผ่านมาจนถึงวันนี้
ก็เลยไม่รู้ว่าความขัดแย้งทางการเมือง ที่มีคนเสื้อแดงแห่แหนทยอยกันกันเข้าไปกดดันรัฐบาลด้วยจำนวนตัวเลขนับเป็นแสน และด้วยยุทธวิธีที่รัฐบาลจะดูแคลน (เหมือนตอนแรก) ไม่ได้อย่างเด็ดขาด หลังจากพวกเขาทำท่าว่าจะเพลี่ยงพล้ำ - จากการใช้เลือดตัวเองที่เจาะรวมกันไปเทที่ประตูอาคารรัฐสภาและบ้านท่านนายกรัฐมนตรี

แล้วถูกฝ่ายรัฐบาลดิสเครดิสในทางจริยธรรมอย่างได้ผล...

ซึ่งก็ควรเป็นเช่นนั้น เพราะแม้แต่คนที่ไม่เลือกข้าง หรือแม้แต่คนที่เอาใจช่วยคนเสื้อแดง เขาก็ไม่เห็นด้วย เพราะคำว่าเลือด เมื่อถูกนำมาวางไว้ในบริบทของการต่อสู้ ไม่ว่าจะเป็นการต่อสู้ระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ เทพกับเทพ หรือแม้กระทั่งระหว่างสัตว์กับสัตว์ คนทั่วไปย่อมเข้าใจว่า มันเป็นสัญลักษณ์ที่เป็นสากลของความรุนแรง ความน่าสะพรึงกลัว และความตาย นั่นเอง...

มาถึงตรงนี้
ผมไม่ค่อยสนใจเสียแล้ว ว่าความขัดแย้งนี้จะผ่อนคลายลงหรือรุนแรงขึ้นอย่างไร แต่ผมกลับมาสนใจประเด็นที่ว่า

ยุบสภาแล้วจะมีอะไรเกิดขึ้น
ทำไมคนเสื้อแดงจึงต้องการจะยุบสภาให้จงได้
และ
ทำไมรัฐบาลนี้จึงหวงแหนและหวาดกลัวเหลือเกินที่จะต้องยุบสภา
ทั้งๆที่ทันทีที่คุณ อภิสิทธ์ เวชชาชีวะ ประกาศยุบสภา
มวลชนคนเสื้อแดงก็จะพากันสลายตัวถอยทัพกลับบ้าน
ในทันทีทันใด...

ผมพยายามหาคำตอบ
นอกเหนือจากที่ตัวเองคิดเอาไว้ และก็ได้รับคำตอบที่น่าพอใจระดับหนึ่ง จากบทความในเชิงเคราะห์วิจารณ์ของ "เห่าดง" ในกรอบคอลัมน์ "กล้าได้กล้าเสีย" หน้า 6 ของหนังสือพิมพ์ไทยรัฐฉบับวันที่ 23 มีนา 53 ที่ชื่อว่า "กติกาที่เป็นกลาง" ซึ่งนอกจากผู้เขียนจะให้คำตอบที่ผมสงสัย เขายังเสนอทางออกที่น่าสนใจเอาไว้ด้วย ผมจึงขอนำบทความนี้มาลงที่นี่ และขออนุญาต เห่าดง เจ้าของบทความด้วยคาราวะ ณ ที่นี้ ด้วยนะครับ เผื่อท่านที่ไม่รู้และอยากรู้เช่นผม ว่าการ "ยุบสภา" หรือ "ไม่ยุบสภา" มันสำคัญอะไรหนักหนา เขาถึงยอมกันไม่ได้ จะได้คลายความสงสัยกันลงบ้าง ดังนี้ :

กติกาที่เป็นกลาง
"เห่าดง"
เชื่อว่าตอนนี้
ทุกคนคงอยากรู้ว่า ถ้ารัฐบาลอภิสิทธิ์ยุบสภาแล้ว จะเป็นอย่างไรต่อไป สำหรับผมแล้ว มีความเชื่อมาตลอดว่า เหตุการณ์ทางการเมืองที่เกิดขึ้นแต่ละยุคแต่ละสมัยนั้น แม้โดยหลักแล้วจะคล้ายๆกัน ไม่มีอะไรแตกต่าง แต่องค์ประกอบและรายละเอียดส่วนใหญ่จะไม่เหมือนกันโดยเด็ดขาด ยกตัวอย่างเช่น การยุบสภา ซึ่งโดยหลักแล้วเกิดขึ้นซ้ำแล้วซ้ำเล่า บนเส้นทางของการพัฒนาประชาธิปไตยเมืองไทย แต่องค์ประกอบและเนื้อหาในการยุบสภาแต่ละครั้ง กลับแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง

จำได้ว่า
สมัยที่ พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร เป็นนายกฯล้วประกาศยุบสภา สถานการณ์ตอนนั้นก็ต่างจากตอนนี้ลิบลับ เพราะการยุบสภาของ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร เป้าหมายก็เพื่อจะใช้การเลือกตั้งตัดสินปัญหาความขัดแย้งทางการเมือง แต่ปรากฏว่าพรรคการเมืองบางพรรคในสภาฯ รวมถึงกลุ่มคนที่ชอบอวดอ้างประชาธิปไตยกลับไม่ยอมรับผลเลือกตั้ง เนื่องจากฝ่ายของตัวเองพ่ายแพ้ยับเยินนั่นเอง

หลังจากนั้น
ก็มีการยุบสภาตามวิถีทางประชาธิปไตย รวมถึงการโละสภาฯด้วยอำนาจปฏิวัติ แต่ปรากฏว่าผลเลือกตั้งก็ออกมาเหมือนเดิม พรรคการเมืองที่ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร หนุนหลังมักได้รับชัยชนะมาตลอด แม้กระทั่งทุกวันนี้ หากมีการยุบสภา ผมก็เชื่อว่า พรรคเพื่อไทยที่ พ.ต.ท.ทักษิณหนุนหลัง ก็จะชนะเลือกตั้งอยู่ดี

และสิ่งแรก
ที่พรรคเพื่อไทยจะทำ หลังจากได้รับอำนาจจากประชาชนก็คือ นำ พ.ต.ท.ทักษิณกลับประเทศ ไม่ว่าจะต้องแก้กฎหมายกี่ฉบับ เพื่อนำไปสู่การนิรโทษกรรม ลบล้างคดีทุกคดี รวมไปถึงกรณียึดทรัพย์หลายหมื่นล้าน พรรคเพื่อไทยหรือรัฐบาลชุดใหม่ ก็จะทำโดยไม่ช้า

ถึงตอนนั้น ม็อบฝ่ายตรงกันข้ามกับรัฐบาลเพื่อไทย คงออกมาเต็มถนน
ถ้ารัฐบาลเพื่อไทย
สั่งให้ตำรวจปราบม็อบอย่างรุนแรงจนเกิดการนองเลือด ทหารก็จะปฏิวัติ เพื่อขับไล่รัฐบาลมือเปื้อนเลือด ขณะเดียวกันม็อบเสื้อแดงที่มีการจัดตั้งค่อนข้างแข็ง ก็จะออกมาสู้กับทหารอย่างรุนแรง ผมไม่รู้ว่าจะถึงขั้นนองเลือดหรือไม่ แต่เชื่อว่าคงต้องดุเดือดแน่นอน

นี่คือ

เหตุการณ์ตามความคาดการณ์ของผม ฉะนั้น คำถามก็คือ ก่อนที่เหตุการณ์เลวร้ายทั้งหมดจะเกิดขึ้น เราทุกคน ผมหมายถึงคนไทยทุกคนที่มีจิตใจรักบ้านเกิดเมืองนอนของตัวเอง ควรระดมสมองกัน เพื่อหาทางแก้ไขปัญหาตั้งแต่วันนี้ได้หรือยัง

คิดอ่านกันเสียตั้งแต่วันนี้เถิดครับ ก่อนทุกอย่างจะสายไป
ตามความเห็นของผม ก่อนที่จะยุบสภา ซึ่งรัฐบาลอภิสิทธิ์คงหลีกเลี่ยงไม่ได้อย่างแน่นอน ควรทำอะไรสักอย่างก่อนที่จะเปิดเวทีหาเสียงให้มีการเลือกตั้งทั่วไป เช่น เงื่อนไขการออกกฎหมายเกี่ยวกับการนิรโทษกรรมให้ยากขึ้น หรือการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ต้องให้เริ่มจากการทำประชามติและจบลงด้วยการทำประชามติ

สรุปก็คือ
ท่ามกลางวิกฤตการณ์การแตกแยกทางการเมืองในปัจจุบัน ต้องกำหนดกติกาให้เป็นกลางมากที่สุด โดยเฉพาะฝ่ายบริหารในปัจจุบัน ต้องไม่สามารถใช้อำนาจอย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาดเหมือนเมื่อก่อน เนื่องจากสถานการณ์บ้านเมืองได้เปลี่ยนไปจากเดิม หากปล่อยให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งใช้อำนาจอย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาด จะทำให้ความขัดแย้งลุกลามบานปลาย ขยายตัวไปสู่ความรุนแรง เนื่องจากอีกฝ่ายจะไม่พอใจ และจะทำทุกอย่างเพื่อหยุดยั้งฝ่ายตรงกันข้าม

ผมขอเตือนว่า
ฝ่ายการเมือง หรือฝ่ายรัฐสภาต้องรีบแก้กติกาให้เกิดความสมดุลโดยเร็วที่สุด ไม่เช่นนั้นอำนาจนอกระบบจะยื่นมือเข้ามาทำแน่นอน เพื่อรักษาบ้านเมืองเอาไว้ไม่ให้พินาศฉิบหายไป เพราะความแตกแยกที่อาจนำไปสู่ภาวะนองเลือดในแผ่นดินไทย.

หมายเหตุ ; ท่านผู้ใดมีความคิดเห็นเกี่ยวกับบทความนี้ เชิญแสดงความคิดเห็นกันมาเลยนะครับ เพื่อที่เราจะได้ข้อเท็จจริงที่แท้จริงชัดเจนยิ่งขึ้น รวมทั้งมุมมองที่เป็นธรรมแก่ทุกฝ่ายร่วมกัน ขอได้รับความขอบคุณและความปลอดภัยด้วยกันทุกท่านนะครับ สวัสดี - ถนอม ไชยวงษ์แก้ว

24 มีนาคม 2553
กระท่อมทุ่งเสี้ยว เชียงใหม่

 

 

บล็อกของ ถนอม ไชยวงษ์แก้ว

ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
บุญญฤทธิ์ ตุลาพันธ์พงศ์นามนี้เป็นที่รู้จักกันมานาน และยังเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวางในวงการสื่อมวลชนภาคเหนือตอนบน ในฐานะนักหนังสือพิมพ์ท้องถิ่นอาวุโสของจังหวัดเชียงใหม่ในปัจจุบัน แต่โดยส่วนตัวแล้ว ผมรู้จักเขามานาน ก่อนที่เขาจะเป็นนักหนังสือพิมพ์เสียอีกนั่นคือ รู้จักเขาตั้งแต่เขายังเป็นเด็กหนุ่มเอวบางร่างน้อย จากดินแดนแห่งขุนเขาและม่านหมอกอินทนนท์ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ ที่เดินทางจากบ้านเกิดหน้าที่ว่าการอำเภอ ไปบวชเรียนเป็นเณรอยู่ที่วัดธรรมมงคล ถนนสุขุมวิท ต.บางจาก อ.พระโขนง กรุงเทพฯ ภายใต้ร่มเงาพุทธธรรมของท่านอาจารย์วิริยังค์ ซึ่งเป็นพระนักปฏิบัติชื่อเสียงโด่งดัง สายหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต…
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
เมื่อคนสองคนหรือผู้คนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง หรือสังคมใดสังคมหนึ่ง ที่เคยมีความสัมพันธ์ที่ดีต่อกัน ได้เกิดความขัดแย้งกัน  ไม่ว่าจะด้วยสาเหตุใด ๆ ก็แล้วแต่ แล้วต่อมา ความขัดแย้งนี้ได้ลุกลามถึงขั้น โกรธ เกลียด และแตกแยกกันเป็นฝักเป็นฝ่าย แล้วต่างฝ่ายต่างก็ตั้งหน้าตั้งตา ดุด่า ใส่ร้ายป้ายสี ทะเลาะวิวาทกัน  เพื่อเอาชนะคะคานกัน เพื่อทำลายกันให้พินาศไปข้างหนึ่งเมื่อปรากฏการณ์ที่เลวร้ายนี้ได้เกิดขึ้น แทนการยุยงส่งเสริม หรือเข้าไปร่วมถือหางฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง อย่างที่พวกเรามักจะเป็นกันเพราะมีอคติ รักหรือว่าชอบ-คนนั้นพวกนั้น  ผิด ถูก ชั่ว ดี อย่างไร ก็ขอเข้าข้างกันเอาไว้ก่อนแต่เรื่องนี้…
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
   
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
ภาพจาก http://gotoknow.org/file/i_am_mana/DSC04644.1.jpg คุณที่รักผมลงมือเขียนต้นฉบับนี้ เมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2550 ซึ่งนับจากวันนี้ไปอีก 3-4 วันก็จะถึงวันเลือกตั้ง แต่จนป่านนี้ ผมซึ่งเป็นประชาชนคนหนึ่งของประเทศที่มีสิทธิไปลงคะแนนเสียงให้กับผู้สมัคร ส.ส.ในเขต 2 อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ ยังนึกไม่ออกเลยว่าควรจะใช้สิทธิอันชอบธรรมนี้ไปเลือกใครหรือพรรคใด หรือว่า...ควรจะโนโหวต คือไม่เลือกใครเลยเหตุที่เป็นเช่นนี้ เนื่องจากเป็นเพราะว่า ผมเป็นคนที่หน่อมแน้มในเรื่องการเมืองจริง ๆ  จึงไม่สามารถวิเคราะห์และตัดสินด้วยตัวเองได้อย่างเชื่อมั่น ว่าใครหรือพรรคการเมืองใดเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุด…
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
ผมเป็นคนที่วิตกกังวลกับทุกสิ่งทุกอย่าง ผมวิตกว่าตัวผมผอมไป วิตกว่าผมจะร่วงจนหมดศีรษะ กลัวไปว่าแต่งงานแล้วจะหาเงินเลี้ยงครอบครัวได้ไม่พอ กลัวว่าจะเป็นพ่อที่ดีของลูก ๆ ไม่ได้ และเพราะเหตุที่ตัวผมเองมีชีวิตไม่ค่อยเป็นสุขนัก ผมจึงวิตกกังวลเกี่ยวกับภาพพจน์ของตัวเองที่ปรากฏต่อคนอื่นเพราะความวิตกกังวล ทำให้ผมเกิดแผลในกระเพาะอาหาร ผมทำงานไม่ไหวอีกต่อไปต้องหยุดงานอยู่กับบ้าน ผมวิตกกังวลมากเกินไปจนเลยขีดขั้นจำกัด คล้ายกับหม้อน้ำเดือดที่ปราศจากวาล์วปิดกั้น จนทำให้ผมต้องเป็นโรคประสาทอย่างหนัก ผมไม่สามารถพูดกับใครได้เลย แม้แต่กับคนในครอบครัวของผมเอง ผมควบคุมความคิดของตัวเองไม่อยู่ และรู้สึกหวาดกลัวไปหมด…
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
โอ้ นางฟ้าของคนยากจากไปแล้วดั่งดวงแก้วตกต้องแผ่นผาจากไปไกลลิบลับไม่กลับมาจากไปแล้วหนา...วนิดา คนดีคนดีของคนยากของแผ่นดินยุคทมิฬ รัฐ บรรษัท ทำบัดสีถืออำนาจอยุติธรรมคอยย่ำยีขยำขยี้คนจนปล้นทรัพยากรสารพัดในนามของความผิดที่เขาคิดมากล่าวหามาถอดถอนเพื่อขับไล่ไสส่งจากดงดอนจากสิงขร จากน้ำฟ้า ป่าบรรพชนด้วยกฎหมายที่เขาตราขึ้นมาเองใช้เป็นเหตุยำเยงทุกแห่งหนที่มาดหมายครอบครองเป็นของตนขับไล่คนเหมือนหมูหมาเหมือนกาไก่เธอจึงเกิดขึ้นมาเพื่อต่อสู้อยุติธรรมแด่ผู้ที่ยากไร้ทั้งชีวิตอุทิศทั้งกายใจควรกราบไหว้ควรเชิดชู ควรบูชาโอ้ นางฟ้าของคนยากจากไปแล้วดั่งดวงแก้วตกต้องแผ่นผาจากไปแล้วคุณคนดี วนิดาต่อแต่นี้น้ำตา...…
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
- สวัสดีครับ- สวัสดีค่ะ- ต้องการพูดกับใครไม่ทราบครับ- ดิฉันต้องการพูดกับ คุณแดนทิวา คนที่เป็นนักเขียนบทกวีค่ะ- ผมกำลังพูดกับคุณอยู่พอดีครับ- โอ๋ ดีจังเลย- เอ...ผมรู้สึกว่า ผมไม่เคยได้ยินน้ำเสียงนี้ทางโทรศัพท์มาก่อนเลยนะ - ถูกต้องค่ะ- ขอโทษนะครับ ไม่ทราบว่าคุณกับผมเคยเป็นคนรู้จักกันมาก่อนหรือเปล่านะ- คุณไม่รู้จักดิฉันหรอกคะ แต่ดิฉันบังเอิญรู้จักคุณจากหนังสือรวมบทกวีเล่มหนึ่งของคุณ ที่ดิฉันได้มาจากร้านขายหนังสือเก่าแห่งหนึ่ง พร้อมกับเบอร์โทรศัพท์และที่อยู่ของคุณค่ะ- (หัวเราะ) แค่นี้เองหรือครับที่คุณรู้จักผม- ค่ะ แค่นี้เองค่ะ
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
คนที่ผ่านโลกและชีวิตมาอย่างโชกโชนถึงขั้นที่เรียกได้ว่า เป็นคนที่เข้าใจมนุษย์ พวกเขามักจะมีคำตอบที่เกี่ยวกับชีวิตอย่างง่าย ๆ สั้น ๆ แต่ลึกซึ้ง ชนิดที่เราฟังแล้ว...บางทีถึงกับสะอึก และต้องจดจำไปจนชั่วชีวิต เพราะมันเป็นคำตอบที่เต็มไปด้วยพลังทะลุทะลวงไปถึงก้นบึ้งของหัวใจวันหนึ่งนานมาแล้วผมขับมอเตอร์ไซค์ออกจากบ้านเข้าเมือง ไปส่งคุณแพรจารุ พูดคุยเรื่องงานกับอาจารย์ท่านหนึ่ง ซึ่งมีบ้านอยู่ในซอยที่ร่มรื่นด้วยแมกไม้หลังมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ขณะคุณแพรและอาจารย์เลี่ยงไปคุยกันอีกมุมหนึ่งในห้องรับแขก ผมก็นั่งดูหนังจาก ยูบีซี ที่ท่านอาจารย์เปิดค้างไว้  รู้สึกว่าจะเป็นหนังจากยุโรป เรื่องอะไร…
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
หลังจากที่ จรัล มโนเพ็ชร ศิลปินผู้ยิ่งใหญ่แห่งล้านนาได้จากไป เมื่อวันที่ 3 กันยายน 2544 ตราบจนกระทั่งถึงวันนี้เป็นเวลา 6 ปีเต็ม ๆ ผมคิดว่านอกจากบทเพลงที่เต็มไปด้วยชีวิตชีวามากมายหลายชุด ที่เขาทิ้งไว้เป็นมรดกทางศิลปวัฒนธรรมอันล้ำค่า ที่ทำให้เราคิดถึงถึงเขา ยามได้ยินบทเพลงของเขา ณ ที่แห่งใดแห่งหนึ่งแล้ว ยังมีสถานที่และผู้คนที่เคยเกี่ยวข้องผูกพันกับชีวิตของเขา บางสถานที่บางบุคคล ที่ทำให้เราคิดถึงเขา ยามได้ไปเยือนสถานที่แห่งนั้น และได้พบใครบางคนดังกล่าว เช่นร้านอาหาร สายหมอกกับดอกไม้ที่ตั้งอยู่ริมถนนเชียงใหม่ 700 ปี หน้าศาลากลางจังหวัดเชียงใหม่ มีใครต่อใครมากมายหลายคนบอกผมเป็นเสียงเดียวกันว่า…
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
ทำไมนะคนเราจึงมักมองเห็นแต่ความผิดพลาดของคนอื่นและชอบกล่าวคำประณามตัดสินลงโทษเขาราวกับว่าตัวเองไม่เคยทำความผิดบาปใด ๆครั้งหนึ่งเมื่อองค์พระคริสต์ทรงเสด็จประทับสอนฝูงชนอยู่ ณ มหาวิหารของกษัตริย์ซาโลมอนราชโอรสของกษัตริย์ดาวิด ผู้ที่มีความชอบเฉพาะพระเจ้าพวกธรรมาจารย์และพวกฟาริซายซึ่งต่อต้านคำสอนของพระองค์ด้วยความเชื่อที่ต่างกันว่า-พระเจ้าของเขาคือการแก้เเค้นตามคำสอนดั้งเดิมของโมเสสณ…
ถนอม ไชยวงษ์แก้ว
ผมมีความเชื่อว่าคนที่เป็นนักปฏิบัติธรรมตามหลักธรรมคำสอนทางพุทธศาสนาบ้านเรา ถ้าหากไม่หลงไปปฏิบัติผิดที่ผิดทาง ท่านคงจะรู้กันดีทุกคนนะครับ ว่าเป้าหมายสูงสุดในการปฏิบัติธรรม คือการปฏิบัติเพื่อลดละและปล่อยวาง  ความยึดมั่นถือมั่นว่าสิ่งนั้นสิ่งนี้ เป็นตัวของเรา – เป็นของของเรา ซึ่งทางพุทธบ้านเราถือว่าเป็นต้นตอรากเหง้าของความทุกข์ทางใจทั้งหลายทั้งปวงส่วนจะเป็นทุกข์มากหรือน้อย ย่อมขึ้นอยู่กับใจของเรา ที่เข้าไปยึดเอาสิ่งนั้นสิ่งนี้เป็นตัวกำหนด พูดง่าย ๆ ก็คือ ถ้าเข้าไปยึดถือมากก็ย่อมเป็นทุกข์มาก ถ้าเข้าไปยึดถือน้อยก็เป็นทุกข์น้อยนั่นเองครับนี่เป็นเรื่องที่เป็นนามธรรมที่เข้าใจได้ยาก…