จากหนังเรื่อง ชมรมกวีไร้ชีพ (Dead poet society) ช่วงแรกที่ครูคิตติงสอนวิชาที่ว่าด้วยกวีนิพนธ์ เขาร่ายบทกวีของ วอล วิทแมน ว่า
*“ถามตัวเองใยชีวิตมากปริศนา
ใยศรัทธายาวไกลไม่สิ้นสุด
ลางคนโง่งมเขื่องเมืองมนุษย์
ไหนความดีบริสุทธิ์แห่งชีวี
ตอบตัวเองความดีนี่ไงเล่า
เมื่อชีพเรายืนยงคงศักดิ์ศรี
ด้วยสร้างสรรค์คุณธรรมความงามดี
บทกวีชี้พลังเพื่อสังคม”
เกิดคำถามต่อท้ายจากบทกวีนั้นว่า “บทกวีของเธอจะเป็นเช่นไร” วาระนั้นดวงตาของเด็กหลายคนเปล่งประกายออกมา จะว่าไปแล้วพวกเขาก็ไม่ได้ค้นพบคำตอบนั้น แต่มันคงเหมือนพวกเขาเริ่มเห็นภาพบางอย่างเลือนรางปรากฏขึ้นในจิตไร้สำนึก มันเหมือนการมองเห็นสิ่งที่วิทยาศาสตร์กระบวนทัศน์ใหม่บอกว่า มันคือ ความทรงจำแห่งอนาคต และนั่นเองที่กลายเป็นแรงบันดาลใจให้ นิล เพอรี่ย์ ก้าวไปค้นพบว่า ที่แท้แล้วสิ่งที่เขาปรารถนาก็คือการเป็นนักแสดง
ทฤษฎีห้าขั้นของการเรียนรู้ แบบของชุมชนขวัญเมือง เชียงรายบอกว่า ขั้นที่หนึ่ง คือ ปลอดภัย เมื่อคนรู้สึกปลอดภัยแล้ว ก็ก้าวมาสู่ขั้นที่สอง คือความวางใจ เมื่อวางใจแล้ว มนุษย์ก็เกิดความผูกพัน และนั่นเองเป็นฐานสำคัญที่ทำให้เกิดขั้นที่สี่ คือ แรงบันดาลใจ และทั้งหมดส่งผลถึงขั้นที่ห้า คือ เป้าหมายของชีวิต
เมื่อกลับมาสืบค้นกระบวนการของครูคิตติง ก็พอจะเห็นได้ว่า เบื้องแรก ครูทำให้เด็กรู้สึกปลอดภัยต่อการแสดงความคิดความเห็น และการค้นหา ต่อมาก็วางใจ มั่นคงมากขึ้น เกิดความสัมพันธ์ ความผูกพัน และที่สุดหลายคนก็ได้แรงบันดาลใจ ไม่ว่าจะเป็นเด็กที่ค่อนข้างมั่นคง และกล้าหาญต่อการแสดงออกอย่าง ชาลี ดาล์ตัน หรือเด็กหนุ่มที่ไปหลงรักหญิงสาวต่างโรงเรียนอย่าง น๊อค โอเวอร์สตรีท หรือกระทั้งเด็กที่เคยขาดความมั่นใจอย่าง ทอด แอนเดอร์สัน
หลายครั้งในค่ายเยาวชน ที่เราเอาเรื่องบทกวีเข้ามาเชื่อมร้อยไว้ในกระบวนการเรียนรู้ เรามักพบว่า เด็ก ๆ มักมีความสุขกับมัน ด้วยการศึกษา ครอบครัว เพื่อน หรือสังคมในห้วงเวลานี้นั้น มีคำให้พวกเขาใช้น้อยเหลือเกิน ยิ่งในกลุ่มเพื่อนที่มักมีคำที่ขาดทั้งความไพเราะ ขาดความสัมพันธ์ ขาดมิตรภาพ และขาดทั้งจิตวิญญาณ เช่น คำผรุสวาสทั้งหลาย ทั้งเหี้ย ห่า สัตว์ อันเป็นคำที่คนเอามาใช้บ่งบอกความสัมพันธ์ว่า สนิทสนมกลมเกลียว แต่มันก็ยิ่งระคายหูเหลือเกิน
การสอน บทกวี คงไม่ได้มีจุดมุ่งหมายที่จะทำให้เด็กกลายเป็นกวี หรือเป็นศิลปิน ความจริงเขาก็ยังจะไปเป็นอะไรก็ได้ ตามวิถี ตามความปรารถนาของตัวเอง แต่บทกวีหรือศิลปะดีๆ มันทำให้เกิดแรงบันดาลใจ เมื่อนั้นเอง คำถามที่จะทรงพลัง และมีความหมายอย่างยิ่ง ก็จะปรากฏเด่นชัดในการรับรู้ของพวกเขาทั้งหลาย
“บทกวีของเธอจะเป็นเช่นไร?”
*สำนวนแปลของ ซีวีดี วีดีโอ