เรื่องที่ผมจะคอยเตือนให้ทุกคนจดจำไว้เสมอคือ “ไม่ควรไว้ใจเรื่องทรัพย์สินเงินทองกับคนรู้จัก” หากจะรักษาความสัมพันธ์ที่ดีอาจต้องกันเรื่องเงินๆทองๆไม่ให้มีภาระผูกพันกันไว้เป็นดี หากจะเห็นใจกันก็ต้องทำใจไว้ล่วงหน้าว่า ถ้าช่วยอะไรกันไปแล้วอาจไม่ได้คืนมา แต่ทว่ามีเรื่องหนึ่งในทางกฎหมายแพ่งฯ ที่ไม่ควรเอาตัวเข้าไปเสี่ยงเป็นอันขาดหากไม่สามารถจัดการได้จริงๆ เมื่อถึงคราวซวย นั่นคือ การเข้าเป็นนายประกันให้กับคนอื่น เพราะตามกฎหมายแพ่งฯได้กำหนดให้ผู้ค้ำประกันมีหน้าที่รับผิดต่อเจ้าหนี้เสมือนเป็นลูกหนี้เสียเอง หากเจ้าหนี้ตามลูกหนี้ไม่ได้นายประกันต้องชดใช้หนี้จนถึงขั้นล้มละลายได้เลย แถมยังมีต้องติดตามไล่เบี้ยความเสียหายเอาจากผู้หนีหนี้เสียด้วย ไม่ใช่เรื่องกล้วยๆเลยครับที่จะเป็นนายประกัน ดูเรื่องนี้ครับจะเห็นว่าคนรู้จักใกล้ชิดยังทำกันได้
“แม่ข้าพเจ้าได้รู้จักและสนิทสนมกับเพื่อนร่วมงานซึ่งเป็นรุ่นน้อง ด้วยเหตุที่สนิทกันมานาน เพื่อนแม่จึงมาขอให้เป็นผู้ค้ำประกันเพื่อจะซื้อรถยนต์มูลค่าประมาณ 6 แสนบาท ซึ่งแม่ก็ไม่ได้พูดหรือปรึกษาหารือใดๆกับคนในบ้านเลย แม่ก็ได้รับปากเป็นผู้ช่วยเหลือและค้ำประกันการซื้อรถให้กับเพื่อนร่วมงานคนนี้ไป จนเขาได้ออกรถใหม่มาใช้ในครอบครัวโดยให้สามีเป็นคนขับขี่เสียเป็นส่วนใหญ่ โดยบอกว่าหลังๆนี่สบายใจเพราะสามีเอาอกเอาใจขอขับรถไปรับไปส่ง ไม่ต้องเหนื่อยขับรถเองอีกต่อไป หลังจากได้รถคันนี้มาจึงกลายเป็นว่ามีความสุขในครอบครัวมากขึ้นเป็นกอง
ต่อมาวันหนึ่งสามีของเพื่อนแม่คนนี้ก็หนีหายไปแต่ไม่ได้ไปตัวเปล่าเพราะเขาเอารถยนต์คันนี้ไปด้วย เพื่อนคนนี้ก็พยายามติดตามหาตัวกลับมาแต่ก็ไม่เจอ ตอนแรกๆก็เป็นการติดตามสามีกลับมาอยู่กินกันต่อไป มีวิธีการติดตามหลายอย่าง ทั้งไปตามหาเอากับญาติด้วยตัวเอง สอบถามบริษัทโทรศัพท์ให้ช่วยติดตามสัญญาณ เรื่อยไปจนถึงวิธีคนทรงเจ้าเข้าผี หรือไปหาพระเพื่อดูดวงให้ว่าสามีไปไหนจะกลับมาอยู่ด้วยกันหรือไม่ จนสุดท้ายก็ไม่มีท่าทีว่าจะได้เจอกันอีกแล้ว จึงตัดสินใจว่าจะรับผิดชอบเรื่องรถยนต์คันนี้กันอย่างไร เพราะหาตัวสามีเท่าไหร่ก็ไม่เจอ รถยนต์ก็สรุปได้ว่าสามีคงขโมยรถที่ซื้อนี้ไปไม่เอามาคืนด้วยแน่ๆ ความซวยจึงตกอยู่กับเพื่อนแม่และแม่เพราะว่ายังผ่อนได้ไม่ถึงปีมีหนี้สินรออยู่ก้อนโต เพื่อนแม่จึงมาบอกแม่และขอคำปรึกษาอยู่บ่อยๆ
แม่จึงพาเพื่อนคนนี้ไปแจ้งความกับตำรวจเพื่อติดตามรถยนต์กลับคืนมา ตำรวจกลับบอกว่ากรณีนี้ไม่ถือเป็นการขโมยเพราะไม่เห็นตัวคนขโมย และไม่ยอมให้เราแจ้งความ ดังนั้นแม่กับเพื่อนแม่ก็ต้องชดใช้เงินให้กับทางร้านที่ซื้อรถมาโดยที่รุ่นน้องแม่ก็พยายามตามหาสามีต่อไปด้วย เรื่องนี้ทำให้ทางบ้านข้าพเจ้าเกิดการทะเลาะกันขึ้น เพราะพ่อโมโหที่แม่ทำอะไรหลับหลังไม่ปรึกษากันก่อน เรื่องเงินๆทองๆของครอบครัวคนอื่นเข้าไปยุ่งทำไม สุดท้ายก็โดนผู้ชายเลวๆหลอกให้เสียใจแถมเสียเงินอีกตะหาก ไม่อายขี้ปากชาวบ้านเหรอที่เขาด่าเพื่อนแม่ แล้วบางคนยังนินทามาถึงแม่ว่าไปค้ำประกันให้ หรือมีความในอื่นๆกับผู้ชายคนนั้น ทำให้ครอบครัวเราไม่เป็นอันกินอันนอนกันไปหลายวันเลยทีเดียว
และในที่สุดก็หาตัวสามีเพื่อนร่วมงานของแม่ได้ เราพบว่า เขาได้มีการเอารถไปขายที่ด่านชายแดนกัมพูชา และก็หายตัวไปจนเมื่อหมดเนื้อหมดตัวกระเสาะกระแสะกลับมาขอให้เพื่อนแม่ช่วยเหลือจึงได้เจอตัว ซึ่งที่เราแปลกใจกันมากคือเพื่อนแม่ก็เห็นใจและรับเขากลับมาเหมือนไม่มีอะไรเกิดขึ้น แต่กลายเป็นครอบครัวเราที่ต้องเดือดร้อนทั้งเรื่องเงินค่ารถที่ต้องออกให้ก่อน แถมยังมีเรื่องทะเลาะเบาะแว้งและเป็นขี้ปากชาวบ้านอีก
ตอนนี้รุ่นน้องแม่ก็ได้ผ่อนเงินค่ารถที่อดีตสามีได้นำไปขายและขอบคุณแม่ข้าพเจ้าที่ให้การช่วยเหลือ เรื่องนี้ทำให้เป็นบทเรียนกับครอบครัวเราว่าจะทำการใดก็ต้องปรึกษากัน ถึงแม้จะเป็นเพื่อนหรือญาติสนิทกันแค่ไหนหรือไม่ก็ไม่ควรจะไว้ใจ เราต้องรอบคอบก่อนที่จะทำอะไรลงไปเพราะอาจส่งผลกระทบที่ตามมา และเพราะในตอนนั้นข้าพเจ้าก็ไม่มีความรู้เรื่องกฎหมายเพียงพอที่จะรู้เรื่องราวในการฟ้องร้องหรือเรียกสิทธิใดๆ”
วิเคราะห์ปัญหา
1. การเป็นนายประกันต้องรับผิดชอบในสิ่งที่เกิดขึ้นหรือไม่ แม่มีสิทธิและหน้าที่อย่างไรกับเจ้าหนี้ และลูกหนี้ที่เราไปค้ำประกันบ้าง
2. หากสามีขโมยรถของภรรยาไปสามารถฟ้องร้องหรือแจ้งความกับตำรวจให้ติดตามรถยนต์คืนมาได้หรือไม่
3. ความเสียหายที่เกิดขึ้นกับแม่ใครจะต้องเป็นผู้รับผิดชอบ ชดใช้กันอย่างไร
4. แม่ซึ่งเป็นนายประกันจะติดตามไล่เบี้ยความเสียหายได้อย่างไรบ้าง
การนำกฎหมายมาแก้ไข
1. การเป็นนายประกันต้องรับผิดชอบในสิ่งที่เกิดขึ้นเมื่อมีความเสียหายกับเจ้าหนี้ แม่มีสิทธิและหน้าที่กับเจ้าหนี้เสมือนว่าแม่เป็นลูกหนี้เสียเอง และมีสิทธิในการติดตามและไล่เบี้ยเอาจากเพื่อนที่เป็นลูกหนี้ตามสัญญาค้ำประกันได้
2. หากสามีขโมยรถของภรรยาไป ภรรยาไม่สามารถแจ้งความกับตำรวจให้ติดตามรถยนต์คืนมาได้เพราะถือเป็นบุคคลเดียวกัน สามีกระทำกับทรัพย์ของภรรยาเสมือนทำกับทรัพย์ของตนเอง แต่หากจะมีการฟ้องร้องเพื่อหย่าร้างอาจติดตามสามีและทรัพย์ได้โดยการฟ้องแพ่งเพื่อติดตามสินสมรสที่ครอบครองร่วมกันมาฟ้องร้องแบ่งกันตามกฎหมาย แต่แม่สามารถฟ้องคดีอาญาได้เพราะเป็นบุคคลภายนอกที่ได้รับความเสียหายเช่นเดียวกับบริษัทที่ขายรถ โดยคดีลักทรัพย์ ยักยอกทรัพย์แจ้งความได้ แม้ไม่เห็นผู้ขโมยหรือยักยอกทรัพย์ไป
3. ความเสียหายที่เกิดขึ้นกับนายประกัน ลูกหนี้จะต้องเป็นผู้รับผิดชอบ โดยชดใช้ตามจำนวนหนี้ที่แม่ได้ชำระให้กับเจ้าหนี้คนแรก บวกด้วยดอกเบี้ยนับตั้งแต่วันที่นายประกันชำระหนี้แทนให้
4. แม่ซึ่งเป็นนายประกันจะติดตามไล่เบี้ยความเสียหายได้โดยการติดตามทวงหนี้และฟ้องบังคับคดีทางแพ่งฯ แต่อาจตกลงกันเป็นอย่างอื่นก็ได้
ช่องทางเรียกร้องสิทธิ
1. การติดตามทวงหนี้ของเจ้าของรถเป็นการใช้สิทธิธรรมดา การต่อสู้คดีทั้งหมดในเรื่องชดใช้หนี้หรือชดเชยความเสียหายจะเป็นคดีแพ่ง ที่ต่อสู้กันในศาลแพ่งฯ
2. หากมีการปัดความรับผิดชอบจนกลายเป็นคดีลักทรัพย์/ยักยอกทรัพย์ จะกลายเป็นคดีอาญาที่ต้องเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมทางอาญามีการแจ้งความดำเนินคดีโดยตำรวจแล้วอัยการสั่งฟ้องหรือบริษัทส่งฟ้องศาลอาญา
3. เรื่องในครอบครัวจะอยู่ในเขตอำนาจของศาลแพ่งฯ
4. การไล่เบี้ยของนายประกันหากลูกหนี้บิดพลิ้ว ต้องฟ้องต่อศาลแพ่งเพื่อให้มีคำพิพากษาและบังคับคดีกันโดยเจ้าหน้าที่กรมบังคับคดี
สรุปแนวทางแก้ไข
ใช้หลักนายประกันในทางแพ่ง หลักทรัพย์สินระหว่างสามีภรรยาเป็นสินสมรสต้องรับผิดและชอบร่วมกัน และเรื่องความผิดต่อทรัพย์ในทางอาญา ซึ่งกรณีนี้นายประกันตกอยู่ในฐานะผู้รับภาระชำระหนี้รถ หากผู้ซื้อไม่สามารถชำระหนี้ได้ ส่วนคดีอาญาตำรวจต้องรับแจ้งความเพราะไม่จำเป็นต้องเห็นตัวผู้กระทำผิด ซึ่งภรรยาของผู้ที่เอารถไปต้องรับภาระชดใช้หนี้ต่อไปหากรถหาย แต่เจ้าหนี้อาจฟ้องนายประกันก่อน แล้วนายประกันไปไล่เบี้ยจากลูกหนี้ต่อได้