ชีวิต

  เสียงปี่ผสมเสียงซึงดังขึ้น  รับกับเสียงผู้ขับซอ   เสียงปีและซึงผสมกลมกลืนมีทั้งหวานแหลมและนุ่มนวล   ก่อเกิดบรรยากาศความเป็นชาวเหนือขึ้นมาทันที   ผู้ขับซอชายนั่งขัดสมาธิ มือถือไมโครโฟนไร้สาย ผู้หญิงนั่งพับเพียบเคียงกัน หันหน้าอวดผู้ชม   ยามผู้ชายขับซอ   ผู้หญิงเอียงตัวไปมา มือไม้ขยับรับเสียงดนตรี   ทำนองดนตรีนั้นเนาวรัตน์ฟังไม่ออก เป็นเพลงอะไร สมัยเด็กๆเขาเข้าใจว่า คนเป่าปี่และคนดีดซึง คงเล่นเพลงเดียวตลอดงาน เพราะฟังทีไรก็เหมือนเดิมทุกที วันนี้เนาวรัตน์ได้ชมการขับซอเป็นครั้งแรกด้วยวัยที่สูงขึ้น เนื้อหาการขับซอ คล้ายเป็นคำพูดภาษาเหนือที่ใส่ทำนองเข้าไป มีคำคล้องจองสัมผัสกัน กล่าวถึงความดีของการบวช พูดถึงวัฒนธรรม ประเพณี เรื่องเพศ ที่น่าสังเกตผู้ขับซอหญิง เสียงจะแหลมสูงมาก   คำร้องชัดเจน เสียงไม่มีตก  เอ่ยถึงเรื่องนี้ ทำให้เนาวรัตน์อดนึกถึงการเดินทาง ไปพูดคุยกับผู้ขับซออาวุโส ผู้เป็นต้นแบบการขับซอพื้นเมือง ชื่อคุณแม่จันทร์สม สายธารา เมื่อวันจันทร์ที่ 12 กรกฎาคม 2553  ที่บ้านเลขที่ 99 หมู่ 2 ตำบลดอนแก้ว อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ การพูดคุยเริ่มขึ้นหลังจากเนาวรัตน์ยกมือไหว้และแนะนำตัว ตอนแรกเขาจะนั่งที่เสื่อ

    เนารัตน์ข้าราชการบำนาญ นั่งเก้าอี้พลาสติกของวัด   ดูซอที่ตั้งเวทีข้างประตูวัด สถานที่ซอเป็นยกพื้นขึ้นสูงราวคอผู้ใหญ่ ปูพื้นด้วยไม้กระดาน ล้อมสามด้านด้วยไม้ไผ่ลำโตขนาดข้อมือเด็ก ด้านละ 2 ต้น คล้ายเชือกกั้นเวทีมวย อีกด้านมีบันไดพาด สำหรับให้คณะซอปีนขึ้นไป สถานที่ขับซอเรียกว่า “ผามซอ” พื้นจะปูด้วยเสื่อ ความจริงเนาวรัตน์ไม่อยากมาชมเท่าไร   อยากได้เรื่องราวเกี่ยวกับด้านบันเทิงของชาวเหนือ นำไปเขียนลงเวบเพื่อเผยแพร่ หรือส่งไปยังหนังสือที่เขาต้องการ...ในวัยเด็กย่าบอกว่า ซอสนุกมาก บอกให้เนาวรัตน์ไปดูที่งานวัดใกล้บ้าน ก็ไม่ได้ไปดู เพราะฟังไม่ค่อยรู้เรื่อง เสียงดนตรีประเภทปี่ซึง มันดังอี้อ้อๆไม่เห็นเพราะตรงไหน คล้ายวนเวียนเล่นอยู่เพลงเดียวตลอด แต่เนาวรัตน์กลับขึ้นไปนั่งอมยิ้มยองๆบนกำแพงข้างศาลาวัด ดูเข่าเล่นลิเกตรงศาลาวัด เพราะมันตลก   

  --- เป็นความงดงามมากที่ “แมว (กฤคน ชัยแก้ว ) หรือ อ้ายแมว ( “ MAE)"  คนเพลง นักดนตรี แห่งล้านนาเจียงใหม่ เป็นคีย์แมนที่สำคัญ ดำริจัดงาน ฟรี Concert รายได้ทั้งหมดจัดซื้อเครื่องดนตรี ให้กับสถานพินิจและคุ้มครองเด็กจังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งครูแมวและเพื่อนนักดนตรีไปร้อง และสอนดนตรีให้เด็กเหล่านั้น (เราจะไม่เรียกเขาว่าเป็น “นักโทษ” เขาเป็นเยาวชน แม้กระทั่งผู้คนหลายวัยที่ถูกจองจำในคุก เราก็ไม่ควรเรียกเขาว่าเป็น “นักโทษ” เพราะคำๆนี้ยิ่งเป็นตราบาป ความน้อยเนื้อต่ำใจให้พวกเขา แต่ก็แน่นอนเมื่อเขาทำผิดก็ต้องได้รับโทษตามคำพิพากษา เช่น …ไปฆ่าคน ข่มขืน – ฆ่า ปล้นจี้ ชิงทรัพย์ หรือเป็นพวกสิบแปดมงกุฏหลอกลวงเขา ฯลฯ   แต่ในอีกด้านหนึ่งเราก็ต้องมองและเข้าใจต้นตอสาเหตุของปัญหาว่าทำไมคนต้องประพฤติกระทำเช่นนั้น? ไม่ต้องได้รับการวิเคราะห์จากนักวิชาการหรือนักจิตวิทยาดอก…ก็เพราะในโลกนี้ เป็นระบบอภิมหาบริโภคทุนนิยมเผด็จการวินาศสุดโต่งนั่นเอง ที่ทำให้ประชาชนไพ่ราบคนรากหญ้าถูกดกขี่ข่มเหง (โปรดเข้าใจในนามธรรมของคำนี้ มิใช่ว่า พวกอภิสิทธิ์ชนจะเอาปืน มีดไม้ ไปตีหัวชาวไพร่ราบรากหญ้า และชนชั้นกลางระดับล่างอย่างเราๆ แต่เขากดขี่ ข่มเหง เอารัดเอาเปรียบโดยรูปธรรมที่มองเห็นๆ เช่น ความยากจนข้นแค้น ไร้ที่อยู่อาศัย ไร้ที่ทำกิน เป็นขอทานบ้าง โสเภณีบ้าง คนพเนจรไร้หัวนอนปลายตีนบ้าง คนชั้นกลางก็เป็นหนี้เป็นสิน ฯลฯ )  ดังนั้น วาทกรรมที่ว่า เศรษฐกิจพอเพียงก็เพียงเป็นคำที่ดูสวยหรู ล่องลอยอยู่ในอากาศ ไม่เป็นจริง! ปัดธ่อ เอ๊ย   พี่น้องชาวบ้านทั้งในเมือง นอกเมืองไร้ที่ทำกิน เขาจะมี เศรษฐกิจพอเพียงได้จาใดวะ? เอาหัวแม่ตีนตรองดู ถ้าแน่จริงพวก อภิสิทธิชนตีนไม่ติดดิน พวกนายทุนขุนศึกศักดินาอมาตยาฯ ต้องเสียสละที่ดินนับร้อยพันหมื่นไร่ให้พวกพี่น้องชาวบ้านซี เขาจะมีที่ทำมาหากิน   … พวกท่านพี่น้องเห็นไหม? ในเมืองหลังจากเกิดภาวะฟองสบู่แตก ปี 40 พวกนายทุน ที่ทำธุรกิจแตกกระเจิงกันยะย่ายพ่ายยะยับ พวกมนุษย์ออฟฟิศ ถูกเลย์เอ๊าท์ตกงานกันระนาว บ้างก็ไปเปิดประทุนรถขายของหลังรถ บางคนก็ไปขายแซนด์วิช ฯลฯ   พวกนายทุนสร้างตึกก็สร้างตึกสร้างหอไม่ได้ ไม่เสร็จเป็นหนี้เป็นสิน NPL เพียบ  ปล่อยให้ตึกร้างมากมายหลายแห่ง ฉันยังคิดเองว่า ไอ้พวกตึกร้างนั้นมันน่าจะอนุญาตให้ผู้ไร้ที่อยู่อาศัยเข้าไปอยู่ หรือไม่ก็พังตีก คอนโดร้าง ให้ชาวบ้านไปปลูกผักปลูกไม้ทำมาหากินกันซะดีกว่า ฯล

    ผู้ใหญ่บ้านได้พูดเสริมต่อจากเจ้าอาวาส “กรรมการวัด ได้มีการประชุมหารือกันก่อนแล้วแล้วรอบหนึ่ง มีเจ้าอาวาสเป็นประธาน คณะกรรมการวัด มีข้อคิดความเห็นว่า จะขอความร่วมมือร่วมใจจากศรัทธาญาติโยมทุกคน ช่วยกันบริจาคเงินเพื่อจัดงานบวช ในวันที่ 12 กรกฎาคม 2553 โดยจะขอเก็บหลังคาละ 140 บาท เงิน 40 บาทจะเป็นค่าจัดทำอาหารกลางวัน  เลี้ยงศรัทธาทั้งหมู่บ้าน ส่วนอีก 100 บาท จะเป็นค่าทำบุญและค่าจ้างซอมาเล่นเฉลิมฉลอง จึงอยากถามหมู่เฮาชาวบ้านว่า  จะเห็นด้วยไหม ?” มีเสียงพึมพำอึงในวิหาร ผู้ใหญ่บ้านกวาดตาดูท่าทีของลูกบ้านที่มาประชุมครู่หนึ่ง   จึงตัดสินใจพูดขึ้นว่า

      ครับ จั่วหัวเรื่องข้างบนนี่ คือชื่องานคอนเสิร์ต ของคุณ กฤตน ชัยแก้ว หรือที่เพื่อนฝูงนักดนตรีและแฟนเพลงในเชียงใหม่ให้ฉายากันว่า MAEW.Mp3 ตามชื่อเล่นว่า แมว ที่เขาเดาะเขียนเป็นภาษาอังกฤษให้เท่กันเล่นๆ ส่วนคำว่า Mp3 ที่ต่อท้ายเป็นเครื่องหมายบ่งบอกถึงความสามารถของเขาที่สามารถเล่นกีตาร์และร้องได้แทบทุกแนว ตั้งแต่เพลงไทยสากล เพลงลูกทุ่ง เพลงคำเมือง เพลงเพื่อชีวิต เพลงสากล ฯลฯ ทั้งเก่าและใหม่ ประมาณว่าถ้าเขาเล่นดนตรีประจำอยู่ในร้านไหน ไม่ว่าแขกจะขอเพลงอะไร ยากนักที่จะผิดหวัง  

    เสียงเคาะลำโพงปลายเสาไฟฟ้า   ในหมู่บ้านทุ่งแป้ง   ดังขึ้น 3 ครั้ง แล้วมีเสียงพูด “ ฮัลโหล !   ฮัลโหล !   ครับ !   ขอประชาสัมพันธ์ วันนี้กินข้าวแลงแล้ว   เวลาประมาณ 1 ทุ่มเศษ   ขอเชิญทุกบ้านทุกหลังคาเรือน   มาประชุมพร้อมกันที่วัดทุ่งแป้งนะครับ มีหลายเรื่องที่จะประชุมหารือกัน   อย่าได้ขาดกันเน้อ   บอกต่อๆกันไปด้วยเน้อครับ...ขอขอบคุณครับ”

      สุขลุลาภได้.....................ชัยประเสริฐยอถืง เลิงๆเบยบานสุข...............ทุกข์อย่าเวินมาต้อง ความหมองเหยหายเสี้ยง....เหลือเพียงความซ้อยชื่น หมื่นปีสุข์อยู่สร้าง..............ปางฟ้าสหง่างาม....ท่านเอ๋ย  

   

    ได้ยินเสียงหมอเรียก เราทั้งคู่รีบเข้าไป เห็นเจ้าเหมียวนอนตะแคงนิ่งเหมือนท่อนไม้ ลิ้นแดงเล็กห้อยคาปาก หมอบอกว่า เอาลิ้นมันคาปากไว้ หากลิ้นค้างในปากขณะมันสลบ ลิ้นอาจจุกปากหายใจไม่ออกอาจตายได้ มันจะสลบสัก 1 ชั่วโมง ลุงกับป้าช่วยกันอุ้มมันขึ้นรถ   วางมันบนเบาะหลังที่มีผ้าขนหนูรอง พอถึงบ้านอุ้มมันไปวางราบบนม้ายาวที่มีหมอนรอง ลิ้นยังคาปากเหมือนเดิม อดนึกไม่ได้ว่าตอนแมว

ผมรู้จักสุดสะแนน

  1   เหมือนเมืองบาป ฉันบอกเพื่อน ๆ จากเมืองกรุงว่า มาเชียงใหม่ อย่าลืมไปกินข้าวที่สุดสะแนนนะ อาหารหลายอย่างอร่อย และพบใครๆ ที่สุดสะแนนได้ไม่ยาก นักเขียน นักข่าว นักดนตรี นักร้อง ศิลปินวาดภาพ งานปั้น และคนที่ยังไม่มีงานทำและไม่อยากทำงานอะไรเลย

    ฉันมีบุญตามาก ได้มาเยือนดอยไตแลง อยากมาเยือนนานแล้ว พอดีพี่น้องชาวปกาเกอญอเชิญชวนไป ตอบตกลงทันที ทั้งๆที่เคยตอบตกลงน้อง “สะอาด นิลคง” ศิลปินที่มาพำนักอยู่ที่อำเภอปาย แม่ฮ่องสอนกับลูกเมีย เธอชวนฉันกับอ้ายไพฑูรย์  พรหมวิจิตร ไปร่วมงานที่ปาย “อ้ายแสงดาว ขอเชิญอ้ายกับอ้ายไพฑูรย์ ไปร่วมงานที่บ้านผม มีงานแสดงศิลปะของผม มีการอ่านกวี น้าเนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ และพี่จี๊ด…จิระนันท์ พิตรปรีชา ก็มาร่วมด้วย เชิญอ้ายกับอ้ายไพฑูรย์มาร่วมอ่านกวีตวย ครับ”  “คับ ยินดีคับ” ฉันตอบรับคำ แต่แล้วฉันกับอ้ายไพฑูรย์ก็บอกน้องสะอาดว่า … “อาด อ้ายขอโทษด้วย อ้ายกับอ้ายไพฑูรย์ต้องไปที่ดอยไตแลงที่เจ้ายอดศึกและพี่น้องไตจัดงานวันปีใหม่ บ่เป็นอิหยัง วันหน้าวันหลัง อ้ายกะอ้ายไพฑูรย์ต้องไปเยือนอาดแน่นอน  อ้ายอยากไปให้กำลังใจเจ้ายอดศึก และพี่น้องไตในการต่อสู้กับเผด็จการ “ตานฉ่วย” พม่า โดยมีเจ้ายอดศึกเป็นผู้นำ” “คับ บ่เป็นหยังคับ” ศิลปินแห่งล้านนาบอกมาทางเทคโนโลยีไร้สาย ---------------------------------------------------------------------------------------