รับแขก
ท่านที่ติดตามมาคงจะไม่ค่อยแปลกใจเวลาที่เขียนถึงผี ฤาษี หรือพระ เพราะเป็นที่ทราบกันดีว่าเขตตากมีชนชาติกระเหรี่ยงเป็นหนึ่งในสองชนชาติหลักที่อยู่ในพื้นที่นั้น แล้วถ้าพูดถึงแขกล่ะ มันจะมาเกี่ยวข้องกันอย่างไร ผมคงต้องขอท้าวความนำทางท่านผู้อ่านสักหน่อย
สำหรับเขตเหนือของฐานที่มั่นตากนั้น ประชิดอำเภอแม่สอด เมื่อข้ามชายแดนแม่สอดเข้าไป คือดินแดนที่เป็นแหล่งรวมหลายชนชาติและแต่ละชนชาติก็มีพื้นที่ปกครองตนเองที่พอสมควร เราจะรู้จักมักคุ้นกับ ไทยใหญ่,กระเหรี่ยง,มอญหรือว้าซึ่งอยู่ประชิดบ้านเราและมีข่าวเกี่ยวกับชนชาติเหล่านี้เสมอ แต่ถ้าทางตะวันตกของพม่าซึ่งติดกับอินเดียทางแคว้นอัสสัมและบังคลาเทศ ชนชาติส่วนน้อยทางนั้นเช่นพวกที่อยู่ทางเทือกเขาอาระกันมักจะออกไปทางอินเดียหรือบังคลาเทศที่เราเรียกรวมๆว่า”แขก”นั่นเอง และเป็นเชื้อสายเดียวกับ”แขก”ที่อยู่เมืองไทยนี่แหละครับ ดูไม่แตกต่างกันหรอก เส้นทางด่านแม่สอดเคยเป็นเส้นทางหลบหนีเข้าเมืองของ”แขก”ที่ผมเล่ามานี้ก่อนที่จะมีแรงงานพม่า-กระเหรี่ยงดังเช่นทุกวันนี้
ที่ชื่อเรื่องว่าแขกนั้น รับประกันความพอใจว่าเกี่ยวกับแขกจริงๆ เกี่ยวข้องกับ ” แขก ” คือ ในฐานที่มั่นเขตเหนือได้มีโอกาสต้อนรับ ” แขก ” จริงๆสองคน มาเป็นแขกของเขตงานอยู่พักนึงและที่สำคัญบุคคลที่เกี่ยวข้องเรื่องนี้ตลอดเรียกว่าเป็นพระเอกก็ได้หน้าหล่อเหมือนแขก
ครับ โหมโรงแล้ว ออกแขกแล้ว เราก็ปล่อยตัวพระเอกออกมาร่ายรำกันเสียที สมมุตินามตามท้องเรื่อง
พระเอกของเราวันนี้ทอลล์ดาร์คแอนด์แฮนด์ซัม ถ้าพบตัวก็ต้องสันนิษฐานเป็นอย่างเดียวกันว่ามีเชื้อสายเป็นแขกแน่ๆ หน้าตาหล่อเหลาในระนาบเดียวกับ อมิตาบ ปัจจัน มีชื่อที่ใช้ในการแสดง ขอโทษ ชื่อจัดตั้งว่าสหายแค้น เมื่อเลิกปฏิวัติและเลิกใช้ชื่อนี้ เพื่อนๆก็หันไปเรียกแกว่า ” แขก ” กันหมด ชื่อนี้เลยกลายเป็นชื่อเล่นไป
สหายแค้นเข้าป่าหลังเหตุการณ์หกตุลา 19 ไม่นาน เข้าใจว่าประสบการณ์ที่เจ็บปวดจากการถูกปราบปรามจับกุมคุมขัง เลยตั้งชื่อว่า ” แค้น ” ก่อนเข้าป่ามาสหายเรามีอาชีพเป็นนักดนตรี มีฝีมือระดับเยี่ยม คือเล่นในวงฟิลิปปินส์ตามโรงแรมห้าดาวในขณะนั้น หลังจากเข้าป่ามาปฏิวัติแล้วก็ได้ประจำอยู่ในกองร้อย911เขตเหนือ เนื่องจากที่เขตนี้การศึกสงครามค่อนข้างชุก โดยเฉพาะการขัดขวางการสร้างเส้นทางสายแม่สอด-อุ้มผาง เมื่อมีการจัดศึกษาและรวมกองร้อยทหารหลักทั้งจังหวัดขึ้นที่จะแก ทางเขตเหนือจึงได้แต่ส่งสหายใน911เหนือ เข้าร่วมส่วนหนึ่งเท่านั้น ที่เหลือต้องยืนหยัดรับศึกดังกล่าว สหายแค้นอยู่ในพวกหลังนี้
สหายแค้นร้องและเล่นเพลงฝรั่งที่เปิดกันยุคนั้นได้ทุกเพลง อาจจะโดยอาชีพดั้งเดิมก็ได้ ในส่วนตัวแกเองประกาศตัวว่าเป็นสานุศิษย์ของวง The Beatle ตอนที่ทราบข่าวทางวิทยุBBC ว่า JOHN LENNON ถูกยิงเสียชีวิตที่หน้าอพาร์ทเม้นท์ ได้ทราบว่าแกเสียใจมาก ครั้นเมื่อออกจากป่ามาแล้วได้ข่าวว่าสหายเราไปบวชอยู่ที่วัดแค นางเลิ้ง นานพรรษาหนึ่ง มีโอกาสไปกราบหลวงพี่แขก แกบอกสั้นๆว่า “ บวชอุทิศส่วนกุศลให้เลนน่อน ”
ปลายปี 2522 ผมมีเหตุต้องลงมากรุงเทพฯเพื่อเดินทางต่อไปเขตอีสานเหนือระยะหนึ่ง ช่วงนั้นช่องทางการติดต่อของทางเขตใต้กับในเมืองสะดุด จึงต้องเดินทางมาทางเขตเหนือเพื่อใช้ช่องทางเขตเหนือที่ยังใช้งานได้ปกติ เมื่อมารอเมล์ที่เขตนี้ ผมได้มาพักอยู่ที่โรงเรียนบ้านห้าหลัง ซึ่งตรงกับช่วงเวลาที่บรรดาสหายทางเขตเหนือจัดสัมมนาสรุปงานและเปิดให้วิจารณ์การบริหารงานของทางเขตพอดี นับเป็นการรวมสหายเกือบทั้งเขตงาน ผมซึ่งไม่มีส่วนเกี่ยวข้องเพราะแค่ผ่านทางมาพร้อมกับสหายช่วงได้อาสาเป็นพี่เลี้ยงทำหน้าที่หุงหาอาหารในครัวร่วมกับสหายทางเขตเหนือที่สลับกันมาเข้าเวรพี่เลี้ยง การเตรียมอาหารทางเขตเหนือนับว่าสะดวกกว่าทางใต้เพราะเขตนี้เศรษฐกิจค่อนข้างดีและประชาชนสนับสนุน เรื่องข้าวสารและฟืน พี่เลี้ยงทั้งหลายก็สบายไปตามๆกัน
จำได้ว่าสัมมนากันมาหลายวันจนมาถึงวันที่เสนอความเห็นต่อทางฝ่ายนำ วันนั้นผมและสหายช่วงเข้าครัวพร้อมสหายแค้น เราเตรียมอาหารมื้อเย็นกันตั้งแต่วัน โดยตั้งใจว่าจะตีเกราะกินข้าวกันวันหน่อยแล้วเราจะออกไปบ้านประชาชนเพื่อหาซื้อหมูมาเตรียมจัดงานวันปิดประชุม แต่การอภิปรายในวันนั้นกลับยืดเยื้อเลยเวลารับประทานอาหารเย็นตามปกติออกไปอีก เราคาดกันว่าคงมีการเสนอปัญหาและการอภิปรายโต้แย้งกันดุเดือด ดูได้จากสีหน้าของสหายบางส่วนที่ลงมาเอาน้ำต้มในครัว ผมถามหมอมงคลว่าไปถึงไหนแล้ว หมอตอบว่า
” อภิปรายกันดุเดือดมาก ป่านนี้คงเข้าตลุมบอนกันแล้วมั๊ง”
ยิ่งเย็นก็ยิ่งได้ยินเสียงอภิปรายลอดออกมาดังขึ้นเรื่อยๆ จะตีเกราะเคาะไม้เรียกรับประทานข้าวก็คงไม่เข้ากับบรรยากาศนั้นเสียแล้ว เราปล่อยเลยตามเลย เลิกคิดเรื่องไปบ้านประชาชน สหายแค้นเดินข้ามไปหยิบกีต้าร์มาสองตัว กลิ้งครกตำข้าวเก่ามานั่งที่หน้าประตูครัวนั่นเอง แล้วแกก็ถามผมว่า เล่นเพลงฝรั่งได้หรือไม่ ผมออกตัวว่าเล่นได้เฉพาะเพลงโฟล์คง่ายๆเท่านั้น เท่าที่ทราบมาว่าแกเคยเล่นอยู่กับวงฟิลิปปินส์ ถ้าจะเล่นให้ชมเป็นบุญหูบุญตา ผมก็จะขอบคุณมาก แกยิ้มๆ แล้วก็บอกว่าจะเล่นเพลงของ Simon & Garfungel ให้ฟัง
ภาพในวันนั้น ผมยังจำได้จนถึงทุกวันนี้ สหายแค้นยืนร้องและเล่นเหมือน พร ใส่หมอน มีสหายช่วงยืนร้องคลอเหมือน อาจ กัดฟันเก่ง มีผมเป็นผู้ชมเพียงคนเดียว เมื่อเริ่มเล่นอินโทรนั้น เสียงที่อภิปรายยังดังลอดลงมาถึงครัวอยู่ พอร้องกันมาถึงกลางเพลงผมรู้สึกว่ามีคนมานั่งข้างๆสองสามคนหันไปดู พี่หมอและสหายเรานั่นเอง ตอนนั้นเสียงอภิปรายเงียบลงแล้ว ปรากฏเป็นแถวของสหายพรั่งพรูผ่านประตูมุ่งลงมาที่ครัว เปล่าครับ ไม่ได้เดินไปตักข้าวในครัว กลับทรุดตัวลงนั่งหน้าครัวร่วมร้องเพลง เป็นครั้งแรกที่ได้ยินเพลงฝรั่งในป่าที่ร้องกันดังขนาดนี้ ผมกับสหายช่วงเลี่ยงออกมาเพื่อเตรียมตักอาหารในขณะที่ผู้ร่วมร้องเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เสียงเพลงสลายความแข็งกร้าวของการโต้เถียงลงไปจนหมด
นี่เป็นความประทับใจครั้งแรกที่มีต่อ อมิตาบ ปัจจัน ของพวกเรา
ผมยังรอเมล์ต่อมาอีกหลายวัน ระหว่างที่พักรออยู่ที่โรงเรียน สายวันหนึ่งมีสหายพี่น้องม้งที่เป็นทหารแวะมาแจ้งว่า สหายแค้นต้องการให้ผมและสหายช่วงไปที่สำนักทหารของแกทันที สอบถามจากผู้ที่มาแจ้งข่าวก็ไม่ทราบว่าอยากพบด้วยเรื่องอะไร แต่กำชับให้เราเอาเสื้อผ้าเครื่องนอนไปด้วย เผื่อว่าต้องค้างคืนก็จะได้ไม่ต้องกลับมาที่โรงเรียนให้เสียเวลา เราสองคนเก็บข้าวของเสร็จก็ออกเดินทางทันที ใช้เวลาสักชั่วโมงก็ถึงสำนักทหาร เราพบสหายแค้นที่โรงพักทหารของหน่วย แกไม่พูดพล่ามทำเพลง ยื่นกระดาษเปล่าให้หลายแผ่น แล้วแจ้งภารกิจให้เราทันที
” ผมอยากให้คุณสองคนช่วยสอบเชลยหน่อย”
” อ้าว สอบสวนก็ต้องให้สหายชาญผู้บังคับบัญชาฝ่ายทหารกำหนดตัวคนมาซักถามสิ หรือถ้าเป็นคนหลงเข้ามาก็ต้องให้อำนาจรัฐเป็นผู้รับผิดชอบ”
” ผมรู้ ผมรู้ แต่มันมีปัญหาคือ เชลยสองคนเป็นพวกกองพล93ที่มาคุ้มครองเส้นทาง แล้วยังไงไม่ทราบ คงจะหนีทัพหลงเข้ามาในเขตเรา ไม่ได้กินข้าวมาเป็นอาทิตย์ ทหารบ้านเราลาดตระเวนไปเจอเข้าเลยควบคุมตัวมา ต้องให้น้ำเกลืออยู่วันนึง นี่ค่อยอาการดีขึ้นแล้ว”
” ผมยังไม่รู้เรื่องอยู่ดี”
” ผมยังพูดไม่จบ คือสองคนนี้พูดได้แต่ภาษาพม่ากับอังกฤษ เท่านั้น สหายธงที่พูดพม่าได้ก็ไม่อยู่ ผมอยากให้คุณสองคนช่วยสอบเป็นภาษาอังกฤษหน่อย”
สหายช่วงเข่าอ่อนต้องทรุดตัวลงนั่งบนกระบอกไม้ไผ่เก่าๆแถวนั้น ส่วนผม สหายช่วงบอกตอนหลังว่าหน้าซีดเหมือนกระดาษที่ถืออยู่ในมือ ตายห่า กะอีแค่ร้องเพลงฝรั่งได้นี่นะ จะให้สอบสวนเป็นภาษาอังกฤษ แต่เมื่อคิดจากสภาพที่เห็นอยู่ ก็ป่วยการที่จะมาท้อถอย อะไรทำได้ก็ทำไปตามมีตามเกิดก็แล้วกัน
“เอาก็เอา ผมจะลองดู แต่สหายอย่าคาดหวังว่าจะได้อะไร ผมยังนึกไม่ออกเลยว่าจะถามอะไร และจะถามเป็นภาษาอังกฤษว่ายังไง”
สหายแค้นแสดงอาการดีใจ จนออกนอกหน้า บอกว่า
” ดีมากครับ มา ผมจะพาไปพบพวกเขา ความจริงดูแล้วก็ไม่ใช่พวกปฏิกิริยาหรอก คงถูกกวาดต้อนบังคับมาเป็นทหารเลยหนีทัพมาหาพวกเรา น่าสงสารมากแต่กินจุจังเลย นี่มาม่าของผมหมดสำนักแล้ว ผมส่งทหารไปขอเบิกกับหน่วยพลาฯที่สำนักสหายประโยชน์ยังไม่กลับมาเลย”
” คุณให้พวกเขากินมาม่าต่างข้าว เท่าไรมันจะไปพอ ทำไมไม่ให้พวกเขากินแบบที่เรากินกัน”
” โอ๊ย! ไม่ได้หรอก พวกเขาเป็นแขก แขกจริงๆนะสหาย แขกแบบผมนี่แหละ แต่นับถือศาสนาอิสลาม สำนักผมเพิ่งซื้อหมูมาตัวนึง ทำเค็มไว้กินกันหลายวัน กับข้าวทุกอย่างมีหมูหมด พวกเขาสองคนเลยได้กินแต่มาม่า”
พวกเราคงพูดถึงมาม่าดังไปหน่อย ทันใดนั้นประตูกระท่อมก็เปิดออก มี”แขก” โผล่ออกมา นุ่งโสร่งเก่าๆ หน้าตาซูปเซียว
” สหายแค้น ไอแอมฮังกรี้ 2 มาม่า ” พลางชูสองนิ้วประกอบการสื่อจำนวนที่ต้องการ
ผมใช้เวลาคุยกับเขาสองคนจนดึก แล้วต่อวันรุ่งขึ้นอีกครึ่งวัน ดูแล้วสองคนก็ไม่น่าจะมีฐานะเป็นเชลยศึกแต่อย่างไร เพราะถูกบังคับกะเกณฑ์มาเป็นหน่วยกองหน้าสร้างทาง ระหว่างที่พวกเขาเดินทางผ่านพม่า โดยทหารพม่าบังคับตัวมาให้ทหารกองพล 93 ที่ขณะนั้นคุ้มครองการสร้างทางอยู่ เมื่อมาถึงก็ได้รับแจกปืนคนละกระบอกพร้อมคำสั่งให้ออกเดินหน้า ห้ามถอยเด็ดขาด ถ้าถอยจะถูกยิงทิ้งทันที เขาทั้งสองคนกลัวมาก เมื่อมีการปะทะกันชุลมุน เขาสองคนมีโอกาสจึงหลบหนีเข้าป่าลึก อดอาหารอยู่หลายวันจนทหารบ้านไปพบเข้า
รุ่งขึ้นตอนบ่าย ผมสรุปสิ่งที่ซักถามกับสหายแค้นพร้อมทั้งเสนอความเห็นว่า ถ้ารักษาตัวพวกเขาหายดีแล้วก็น่าจะปล่อยตัวกลับไปให้กลับถิ่นฐานบ้านเดิมเสียหรือถ้าจะเดินหน้าหลบเข้ามาหาทางขายถั่วในเมืองไทยก็แล้วแต่ ถ้าจะชักชวนให้มาร่วมกันปฏิวัติไทยก็คงลำบากเพราะพูดกันไม่รู้เรื่องแถมอาหารการกินก็คงไม่เหมาะที่จะอยู่เขตม้งแน่ๆแล้วจะให้กินแต่มาม่าก็คงไม่ไหว เออ กลับบ้าน เหอะ
” สรุปว่าที่คุณซักถาม ก็เท่ากับที่ผมรู้จากพวกเขาแค่นั้นใช่ไหม? ”
” มากกว่านิดนึง ผมถามแล้ว เขาชื่อ โมฮัมหมัด อาลี กับ โมฮัมหมัด บอโร อ้อ เขาชอบ เดอะ บีทเทิล เหมือนคุณด้วย ที่ต่างกันก็คือเขาชอบ จอร์จ แฮริสัน มากที่สุด”
ผมเดินจากมา คิดถึง”แขก”ของสหาย”แขก”ที่เป็น”แขก”จริงๆ ทั้งสองคน อยู่ตั้งไกลแสนไกล โชคชะตาเล่นตลกให้มาเจอกัน ไม่ว่าหนทางข้างหน้าจะเป็นอย่างไร ก็ขอให้โชคดีเถอะ บัง
......................................................