รู้จัก Yorm Bopha ดอกไม้เหล็กกัมพูชา แนวหน้าต้านการไล่รื้อที่อยู่อาศัยในพนมเปญ

 

เมื่อวันพุธที่ 4 ก.ย. ที่ผ่านมา เป็นวันครบรอบ 1 ปีของการจับกุม "ยอม บุปผา" (Yorm Bopha) นักเคลื่อนไหวสตรีแถวหน้าในเรื่องสิทธิในที่ดินและที่อยู่อาศัยของกัมพูชา โดยองค์กรระหว่างประเทศ เช่น ฮิวแมนไรท์ วอทช์ และแอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ได้ให้เธอเป็นนักโทษมโนธรรมสำนึก จากบทบาทการต่อต้านการไล่รื้อที่อยู่อาศัยของชุมชนทะเลสาบบึงแขก (Bueng Kak) ในกรุงพนมเปญ กัมพูชา โดยเมื่อวันพุธที่ผ่านมา (4 ก.ย.) ก็มีชาวกัมพูชาประมาณ 300 คน ได้เดินขบวนเพื่อเรียกร้องความเป็นธรรมให้ยอม บุปผาด้วย 

 

ชุมชนทะเลสาบบึงแขก เป็นที่ที่ทางการกัมพูชาให้สัมปทานระยะเวลา 99 ปีกับบริษัทเอกชนจีนเข้ามาก่อสร้างอสังหาริมทรัพย์ในปี 2550 ส่งผลให้เกิดการไล่รื้อที่อยู่อาศัยในบริเวณนั้นเรื่อยมา และกระทบกับชาวกัมพูชากว่า 4,000 ครัวเรือน หรือประมาณ 20,000 คน ทั้งนี้ รัฐบาลก็ได้จ่ายค่าชดเชยให้แต่ก็น้อยมาก แค่ประมาณ 8,500$ หรือราว 250,000 บาท ต่อครัวเรือน ไม่สามารถเอาไปสร้างบ้านใหม่หรือแม้แต่เช่าที่อยู่อาศัยก็แทบจะไม่พอ 

 

การประท้วงและการต่อต้านของชาวบึงแขกเริ่มหนักขึ้นเรื่อยๆ เมื่อปีที่แล้ว ทางเจ้าหน้าที่รัฐได้เอารถขนาดใหญ่เข้ามาทำลายบ้านที่พักอาศัยของชุมชนโดยไม่สนใจการขัดขวางใดๆ ทั้งสิ้น ในช่วงนั้น กลุ่มผู้หญืงบึงแขกได้รวมตัวกันเป็นแนวหน้าในการประท้วงต่อต้านเจ้าหน้าที่รัฐ เนื่องจากมองว่าเป็นกลยุทธ์ในการต่อสู้ที่จะช่วยหลีกเลี่ยงความรุนแรง และการปะทะกับเจ้าหน้าที่ตำรวจได้ นอกจากนี้ด้วยความที่ผู้ชายส่วนใหญ่ในชุมชนทำงานรับราชการ จึงไม่สามารถประท้วงออกหน้าได้ไม่เช่นนั้นจะโดนไล่ออกจากงาน 

 

 ;
ภาพการปราบปรามผู้ชุมนุมจากชุมชนบึงแขก

 

ในเดือนพ.ค. 55 มีผู้หญืงชาวบึงแขก 15 คนถูกจับ เด็กสุดอายุ 25 ปี ไปถึงมากที่สุดคือ 72 จากจำนวนนั้น 13 คน ถูกตัดสินจำคุกเป็นเวลาสองปีครึ่ง อย่างไรก็ตาม ด้วยแรงกดดันและการคัดค้านจากในประเทศและนานาชาติ ทำให้พวกเธอถูกปล่อยตัวในอีกหนึ่งเดือนต่อมา โดยศาลอุทธรณ์ได้ลดโทษให้เหลือราวหนึ่งเดือนครึ่ง ซึ่ง "ยอม บุปผา" ก็มีบทบาทสำคัญในการประท้วงให้ผู้หญืงกลุ่มนี้ได้ถูกปล่อยตัวออกมาด้วย 

 

หนึ่งในผู้หญิง 13 คน คือโฆษกกลุ่มชื่อ Tep Vanny ซึ่งในปีนี้ได้รับรางวัลความเป็นผู้นำดีเด่น จากมูลนิธิด้านผู้หญิงของ Hilary Clinton ที่ชื่อ Vital Voices โดยมี Diane von Furstenburg แฟชั่นดีไซเนอร์ เป็นผู้มอบรางวัล 

 

ในขณะที่การประท้วงต่อต้านการไล่รื้อยังดำเนินต่อไป เดือนกันยายนปีที่แล้ว เมื่อวันที่ 4 ก.ย. ยอม บุปผา ก็ถูกจับในข้อหายั่วยุให้เกิดความรุนแรง และทำร้ายร่างกายผู้ชายสองคน ซึ่งศาลตัดสินลงโทษเธอในเดือนธันวาคมเป็นเวลา 3 ปี นำมาซึ่งการเรียกร้องจากองค์กรสิทธิมนุษยชนทั่วโลกให้ปล่อยตัวเธอทันที หลังจากที่เธออุทธรณ์คำตัดสิน ศาลอุทรณ์ก็ยังยืนตามคำตัดสินเดิม แต่ลดโทษให้เธอเหลือสองปี ซึ่งล่าสุด ยอม บุปผา ได้ยื่นอุทธรณ์คำตัดสินต่อศาลฎีกาแล้ว