การที่คนคนหนึ่งจะอุทิศชีวิตเข้าสู่เส้นทางแห่งการฝึกฝนตนเองอย่างมุ่งมั่น พลังแห่งศรัทธานั้นมักจะเกิดขึ้นด้วย “จุดเปลี่ยน” อันเป็นช่วงชีวิตที่เขาได้มองเห็นความเป็นจริงในลักษณะใดลักษณะหนึ่ง ความจริงที่แตกต่างออกไปจากแบบแผนหรือความเชื่อที่ผู้คนในสังคมบอกให้ทำตามๆกันมา จุดเปลี่ยนได้นำมาซึ่งแรงดลใจ ความมุ่งมั่น และศรัทธา บ่มเพาะเป็นความกล้าที่จะ “เอาชีวิตเข้าแลก” จนเส้นทางชีวิตของเขาได้ปรากฏเป็นประจักษ์พยานในตัวของมันเอง ชีวิตหนึ่งที่ทำผู้คนรอบข้างได้ตระหนักว่า สิ่งที่ดูจะเป็นไปไม่ได้สามารถเป็นไปได้
พลังแห่งศรัทธาเป็นเรื่องละเอียดอ่อน เพราะภายใต้ความยิ่งใหญ่ย่อมแฝงไว้ด้วย “ทิฐิ” ในลักษณะใดลักษณะหนึ่งเสมอ ทิฐิ ที่ว่าหาได้มีความถูกหรือผิด “สัมมา” หรือ “มิจฉา” โดยสมบูรณ์ เพราะสิ่งเดียวที่จะเป็นประจักษ์พยานถึงผลลัพธ์แห่งทิฐินั้น ก็คือการปฏิบัติและผลที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติของบุคคลผู้นั้นนั่นเอง
ในเรื่องของการปฏิบัติภาวนาก็เช่นเดียวกัน ที่ไม่ใช่ว่านักภาวนาจะต้องถูกปั๊มออกมาเป็นพิมพ์เดียวเหมือนกันหมด คนที่เลือกเข้าสู่เส้นทางการฝึกฝนทางจิตวิญญาณจำเป็นต้อง “critical” ในศรัทธาและความเชื่อของตนเองอยู่เสมอๆ มิฉะนั้นเราก็คงไม่สามารถเรียกเส้นทางสายนี้ว่าเป็นเส้นทางสู่อิสรภาพ หรือเส้นทางแห่งการเรียนรู้ จนสามารถนำศักยภาพสูงสุดในตนเองออกมาเป็นประจักษ์พยานได้เลย
บนเส้นทางแห่งการฝึกตน เราจำเป็นจะต้องมีความกล้าที่จะเข้าไปเผชิญกับทุกขสัจ เพราะมีเพียงทุกขสัจเท่านั้นที่จะเป็นครูแห่งประสบการณ์ตรง ให้เรารู้จักที่จะติดดิน เรียนรู้ชีวิต ร่วมทุกข์ร่วมสุขไปกับผู้อื่น หากเส้นทางแห่งการฝึกตนเป็นไปเพื่อความสุขสงบจาก “การหนี” เราคงไม่สามารถรู้สึกถึงความเต็มเปี่ยมของการเติบโตทางจิตวิญญาณที่แท้ได้
ขอฝากถ้อยคำของหลวงพี่ไพศาล วิสาโลที่ผมได้ยินได้ฟังจากการเข้าร่วมประชุมจิตวิวัฒน์ ที่มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ เมื่อวันจันทร์ที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๐ ที่ผ่านมา มาฝากเพื่อนๆทุกคน เป็นถ้อยคำที่ทำเอาผมน้ำตาเอ่อ ช่วยปลุกเร้าพลังแห่งศรัทธา และอุดมคติของชีวิตของคนเล็กๆบ้าๆ ที่คิดฝันจะทำอะไรแปลกๆได้อีกครั้ง
ขอขอบคุณพี่นัน (วรพงษ์ เวชมาลีนนท์) สำหรับไฟล์บันทึกเสียงของหลวงพี่ไพศาล ที่ส่งมาถึงผมตามคำขออย่างรวดเร็วทันใจนะครับ
พลังแห่งศรัทธา พระไพศาล วิสาโล ในการปฏิบัติธรรม คุณต้องเผชิญหน้ากับความกลัว เข้าไปในป่า เข้าไปเจอสิ่งเสียดแทงในชีวิตอย่างแรง จนคุณสามารถผ่านมันไปได้ พระอรหันต์หลายท่านได้สูญเสียลูก สูญเสียคนรัก เจ็บปวดทางใจมากมาย จนเป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภายในของเขา สำหรับถ้าเรามองเรื่องจิตวิวัฒน์ เราต้องมีความเชื่อว่าคนเราเปลี่ยนแปลงได้ อาตมาคิดว่าโอกาสแห่งความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นจากการที่คนเราโดนบีบคั้นอย่างรุนแรง คือ พอมันตั้งจิตไว้ได้ถูก วิวัฒนาการทางจิตไม่ใช่การนั่งในห้องสมาธิ หรือเพียงแต่สัมผัสกับฌาณสมาบัติ แต่เราต้องเข้าไปเผชิญกับการเสียดแทงร้อนแรงในประสบการณ์จริงของชีวิต อีกอย่างก็คือเราต้องพร้อมที่จะเชื่อในความเป็นไปได้จากสภาวะการณ์ที่เป็นไปไม่ได้ (thinking impossible) นี่คือศรัทธา ถ้าเราเชื่อในจิตวิวัฒน์ เราต้องมีศรัทธา กล้าที่จะคิดในสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ เพราะอะไร...เพราะคนที่เชื่อเรื่องความรุนแรง และความเกลียดชังมีความเชื่อมั่นในวิธีการของเขามาก จริงๆแล้วมันมีไม่กี่คนในโลก แต่เพราะคนพวกนี้มีความเชื่อความศรัทธาอย่างแรง คือ เอาตัวเองเป็นประจักษ์พยาน จึงเป็นคำถามที่ว่า พวกที่เชื่อเรื่องสันติวิธีหรือเชื่อเรื่องจิตวิวัฒน์ เราจะอยู่แบบสบายๆ แฮ้ปปี้ๆ วันเด้อฟูล บิ้วตี้ฟุล แค่นั้นเหรอพอมั๊ย....ไม่พอ มันต้องมีความเชื่อมั่นที่แรงพอๆกัน แต่แรงในแบบของสันติวิธี และเชื่อว่าในความเป็นไปไม่ได้นั้นมีโอกาสของความเป็นไปได้สูงมาก เพราะฉะนั้นอาตมาจึงไม่เชื่อในการจะปล่อยโลกให้เป็นไปตามยถากรรม เพราะนั่นมันไม่ใช่สิ่งที่จะช่วยทำให้เกิดจิตวิวัฒน์ได้ เราต้องเข้าไปเผชิญด้วยความศรัทธาในการเปลี่ยนแปลงภายในของมนุษย์ อย่างที่ท่านอาจารย์พุทธทาสบอกว่า ในกลางเตาหลอมเหลว มีจุดที่เยือกเย็นอยู่ ในใจของเราพร้อมที่จะเกิดการเปลี่ยนแปลงในขั้นวิกฤติได้ท่ามกลางการบีบคั้นและกดดันอย่างแรง และเราก็เชื่อว่าความงอกงามในใจนั้นสามารถปลุกความหวังให้กับคนเล็กคนน้อยได้ เราต้องมีศรัทธาตรงนี้ ไม่ใช่ปล่อยโลกไปตามยถากรรม ปล่อยให้มันเป็นไปเถิด เพราะถ้าเราคิดเช่นนั้นเราก็ได้ปล่อยให้โลกถูกครอบงำโดยกลุ่มคนที่กำลังก่อสงครามและกำลังฆ่าฟันผู้คนมากมาย ซึ่งเชื่อว่าพระเจ้าอยู่ข้างเขา แล้วเขาสามารถจะทำอะไรก็ได้ แม้เขาจะมีคนแค่ ๑๐ คน ๒๐ คน เขาก็ยังกำลังเปลี่ยนแปลงโลกได้จริงๆ เพราะว่าพวกเราไม่มีความศรัทธาที่เข้มข้นอย่างนั้น เพราะฉะนั้นเราต้องไม่กลัว ต้องกล้าที่จะหวัง และกล้าคิด และศรัทธาในสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ ...ไม่น้อยไปกว่าเขา (เรียบเรียงจาก ไฟล์บันทึกเสียงการประชุมจิตวิวัฒน์ วันจันทร์ที่ ๑๙ พฤศจิกายน ๒๕๕๐ ณ มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ) |