“เลสาปหน้าร้อนเปื่อยหมดแล้ว” ประโยคนี้ถ้าเขียนใหม่ตามภาษาบรรพบุรุษของใต้สวรรค์ ต้องบอกว่า เลสาปหน้าร้อนเปื่อยแผล็ดๆ เหตุที่เปื่อยเห็นด้วยตา ถ้าพูดผ่านปากของบ่าวทอง ต้องเริ่มต้นว่า“ที่จริง”เช่นเคย
“ที่จริงมันไม่เปื่อยหร็อก ที่มันเปื่อยเพราะเลกลายเป็นโคลน เปื่อยแผล็ดๆไปทั้งเล” …
หากจะมีสโลแกนฝากจากเหล่าฝูงปลาดุก ... เวลาว่างคืองานของเรา ความสามารถพิเศษของเราคือสามารถทำให้เกิดความว่างจนคนเจ็บใจเล่นได้
ว่างเพื่อจะสำ(ห)นวนกันบ้าง “ไม่ใช่นั่งโม้ฟรีๆ แต่โม้เสียเบี้ยกัน(ห)นั่น เรามากับรถ ไม่ได้เดินมางั้น”
สำ(ห)นวนคำนี้มีความหมายลึกซึ้งกว่าคำว่า โม้กัน
เรื่องที่เล่าสู่กันฟังก็ไม่พ้นเรื่องที่ผ่านทางมา เหล่าฝูงปลาดุกแถกเหงือกมีเรื่องเล่าทำเรื่องให้ชวนหัวได้ไม่เลือกเวลาเช้า เที่ยง บ่าย เย็น กลางคืนหรือก่อนนอน
ช่างสรรหาเรื่องมาเล่าให้เฮฮา แบบว่างๆก็จริง แต่มีเรื่องให้ฮาตลอด
.jpg)
นิยุติเล่าเรื่องทำนองนี้ได้หน้าตาย หน้าตายหมายถึงหน้านิ่ง ลึก ชวนลุ้น ยากคาดเดาว่าประโยคหน้าคืออะไร
ผมนั่งฟังเขาเล่าอย่างหูห้อย
เหล่าฝูงปลาดุกแถกเหงือกไปตามขอบฝั่งทะเลสาบสงขลา ไล่เล่นไปตามหมู่บ้านริมเล (ทะ)เลที่มีสมบัติเป็นโคลนเปื่อยขยายกว้างออกไกลจากฝั่งทุกวันนั่น ระหว่างทางไป รถจอดลงข้างถนนทางหลวง สามคนในฝูงปลาดุกลงไปซื้อยาสูบร้านขายของชำ
แน่นอนว่า พวกเขาช่ำชองยาเส้น ยาสูบจริงแท้แน่นอนต้องเป็นยาเส้นเป็นกลุ่มๆก้อนๆเท่านั้น ไม่ใช่ยาสูบเป็นแท่งๆเหมือนดินสอ
“คนในร้านถามแหละ” นิยุติเล่าหน้าตาเฉยเรียบ
“(สา)ว่าจะซื้อสายฝนเป็นซองไหรอย่างนั้น” มีเสียงสอดแทรกขึ้นมา
“นั่นแหละ น่าว่าพรรค์นั้น แต่ไม่ใช่ ลุงแลหน้าตาท่าทาง น่าว่าสงสัย พวกนี้ไปไหนไปทำไหร แต่ละคนแลแล้ว น้ำก็ไม่ได้อาบกันมาวันสองวัน”
เงียบนิ่งฟัง
“โหมสูมาแต่หาปลาเหอ” …
เสียงเฮฮาดังลั่นวง นิยุติก็ปล่อยเสียงหัวเราะออกมาครัน ก่อนจะขยายต่ออีกรอบ “แกคงนึก แลอยู่นานแล้ว สูบยาก็ซื้อยาเส้น หาใบจาก อย่างนี้ต้องพวกหาปลาแน่ๆ มันจะไปเล่นดนตรีได้พรื่อ แกก็ถามเอาแหละ ไปหาปลามาเหอ”
เสียงฮาดังเป็นรอบที่สอง
คนนั่งฟังล้อมวงก็รู้อยู่ว่า น้ามาดจับทับจับกลองแจมเบ้ทีไร แลเท่ห์คุมจังหวะรุกรับล้ำพื้นที่ในหัวใจคนฟังให้กระจุยกระจายเพียงใด
ฝ่ามือพรมลงหนังกลองเมื่อไหร่ เหมือนคลึงแป้งทำ(ขนม)หนมโค(แป้งนวดใส่ไส้น้ำตาลแว่น) คลึงจนกลมแล้วปล่อยลงใน(กระ)ด้ง
เป็นอารมณ์นั้นจริงๆ จังหวะบี้บดจับวางได้ราบเรียบ สม่ำเสมอ น่าฟัง ที่สำคัญฝังใจลงบนหนังกลอง ทำให้คนได้ยินปล่อยใจรั่วไปตามๆกัน เพื่อว่าน้ามาดจะได้ตามเย็บหัวใจรั่วๆเหล่านั้น ให้กลับคืนสมานดังเดิมได้
ผู้ฟังก็ยินยอมให้น้ามาดตามเย็บรอยหัวใจรั่วกันทั่วหน้า ไม่อิดออดทำทีว่าต้องกลับไปซ่อมใจตัวเองอยู่คนเดียว
ความสามารถของน้ามาด สามารถสมชื่อ เรียบเรียงจัดวางเครื่องไม้เครื่องมือดนตรีร็องแง็งเร็กเก้ได้จังหวะรุกรับ ออกหน้าออกตาเฉิบๆ เร้าใจ ตื่นเต้นและน่าติดตาม
เวลาของการคิดหาตำแหน่งจัดวางเสียงกลองทับ จริงจังทุ่มเท คอยประสานเครื่องดนตรีชิ้นต่างๆให้เกาะกลุ่มเหนียวน่าเคี้ยวเหมือนตัง(ห)เมได้อย่างไร
(เคี้ยวตัง(ห)เม ถ้าเป็นฟันยังไม่ทิ้งน้ำนม รายไหนรายนั้น น้ำลายไหลยืดลงข้างแก้ม ไหลหยดเยิ้มผ่านพุงสะดือเลยทีเดียว)
ไม่เกินจริง หากจะฟังเสียงจับหนังกลองของน้ามาดแล้วเคลิบเคลิ้มเหมือนอารมณ์เคี้ยวตัง(ห)เม
ใครพบหน้าน้ามาดครั้งแรก จะไม่รู้สึกประทับใจ ดวงตาแกจริงใจเกินวัยก็จริง แต่ท่าทีเรียบนิ่งไม่ร้าวใจ พอดูตาร่วมกับหน้า ช่างลงตัวในความจืดสนิท เดินเหินไปไหน ก็ลอยนวลเหมือนนุ่นลอยลม
แต่อย่ามองยามน้ามาดปล่อยฝ่ามือจับหนังกลองเชียวหนา
หัวใจผู้ฟังรั่วไปตามๆกัน
.jpg)
ถ้าเป็นน้ามาดที่ลงไปซื้อใบจากกับยาเส้น แล้วโดนคำถามของคนขายต้อนให้ตอบด้วยหน้าซื่อๆ น้ามาดต้องยิ้มนำแล้วตามด้วยหัวเราะน้อยๆ รีบคว้าใบจากยาเส้นใส่กระเป๋าเสื้อเชิร์ต(ตัวโปรดต้องลายหมากรุก)
“ไปแล้วลุง (แขบ)รีบไปหาปลาต่อ ปลาหายาก เลสาปเปื่อยเป็นโคลนหมดแล้ว”
น้ามาดจะไม่บอกความจริงแน่ว่า กำลังจะออกเดินทางไปเล่นดนตรี และจะไม่แก้ตัวว่าไม่ได้กลับจากหาปลา น้ามาดรักษาฟอร์มระเบียบแบบแผนคนกลับจากหาปลาได้อย่างดียิ่ง ฟอร์มนี้ไม่อนุญาตให้ใครแสร้งคิดยึดเอาเป็นแบบอย่าง กลัวเสียฟอร์ม...
เด็กหนุ่มของหมู่บ้าน เรียนจบแล้วก็กลับไปอยู่บ้าน เกาะใหญ่นั้นใหญ่สมชื่ออยู่ใน(ทะ)เลสาปสงขลา เขาเรียนมาทางศิลปะ แต่วิชาศิลปะก็ใช่ว่าจะจัดแสดงที่ไหนได้ง่ายๆ
“มันต้องค้นหาตัวตน แสวงหาว่าเราชอบอะไร ต้องค้นหาความเป็นตัวของตัวเองให้ได้ก่อน” นิยุติพูดเลียนเสียงเด็กหนุ่มคนนั้น
ในวงฟังอย่างสนใจ เหมือนจะรู้เรื่องนี้กันครึ่งค่อนวง แต่เก็บอำพะนำไว้ข้างใน รอลุ้นกับเรื่องที่เล่า
“ใต้สวรรค์ไปเล่นพอดี บอกว่า คืนนี้แสดงศิลปะเลย แสดงอาร์ตได้เต็มที่”
เสียงเงียบกันชั่วขณะ
“ให้ตนไปเอาโคลนเลนั่นแหละ ทาตัวเลย ถอดเสื้อให้หมด ทาโคลนอย่างเดียวเตรียมรีวิวประกอบเพลง”
เสียงหัวเราะเริ่มดังปละปลาย
“เห็นด้วยทันที กะว่าพอดนตรีขึ้น เขาจะเอาตัวคลุกโคลนทันที เตรียมแสดงศิลปะ”
เสียงหัวเราะดังลุ้นฟังต่อ คนเล่าก็เงียบเสียงไปนาน ยั่วอารมณ์คนฟัง
“ปรากฏว่าผิดคิว เขาไปคลุกตัวมายืนอยู่ก่อนที่ใต้สวรรค์จะขึ้นเล่น”
วงฟังลุ้นระทึก
“ทีนี้ก็คันแหละ ไม่รู้เขาไปเอาโคลนเลมาจากตรงไหน เป็นใบไม้เปื่อยๆ มันคันตามตัวแหละ จะวิ่งไปล้างตัวก็เสียดาย นานๆได้แสดงศิลปะต่อหน้าผู้ชมมากๆ”
เสียงหัวเราะดังนานมาก
“สุดท้ายต้องล้างออก ทนไม่ไหว ... มันคัน”
เป็นอันว่าความฝันที่จะหาทางเป็นตัวของตัวเองของเด็กหนุ่มจบศิลปะในหมู่บ้านคนหนึ่ง มีอันล้มลงอย่างไม่เป็นท่า เพราะโคลนเลเปื่อยแท้ๆ