Skip to main content

20080208 ภาพทุ่งหญ้าสีเขียว

เขาอยู่ด้วยกันสามคน  คนผอมบอบบางสูบยาสูบแทบตลอดเวลา  นั่งซึม

เหม่อกับที่ได้คราวละนานๆ  กวาดสายตามองเลื่อนลอย เรื่อยเปื่อย  คนร่างมะขามข้อเดียว ดูแข็งแรงอยู่บนความเฉื่อยเนือย  เคลื่อนไหวเชื่องช้า  คนสุดท้ายร่างสันทัด  ดูแคล่วคล่องว่องไวที่สุด รู้จักงาน  ขยันทำงาน  เคลื่อนไหวไปมาแทบไม่หยุดหย่อน

ทั้งสามคนมาจากเมืองผาอาน  ข้ามน้ำสาละวินมาถึงป่าสาละวิน  ออกเดินลัดป่า
เขา  รับจ้างไปตามหมู่บ้าน  ตามแต่ใครจะมีงานให้ทำ จนมาถึงป่าแม่น้ำเงา
นักรบยามหนีทัพ  ก็ดูไม่ต่างไปจากชาวบ้านปกติทั่วไป

เขามาถึงป่าแม่เงาอย่างไม่คาดคิด   การเดินทางทำให้เกิดการพบปะพูดคุย  คนเร่ร่อนตามป่าเขาพร้อมจะไปที่ไหนก็ได้  เรื่องอาหาร ที่หลับที่นอนเป็นเรื่องไม่ต้องพูดถึง  ขอเพียงให้ปลอดภัย  รอดพ้นจากมือไม้เจ้าหน้าที่  

พวกเขาจะได้ไม่ต้องไปติดคุก  หรือถูกส่งเข้าศูนย์อพยพในลำดับต่อไป

วันที่ผมไปพบพวกเขา  เป็นช่วงเวลาเพาะปลูกข้าว  นาข้าวลงจอบกันอย่างเดียว  ไม่มีรถจักรไถนา  หรือแรงงานสัตว์   จอบต่อจอบพลิกหน้าดิน  แล้วหย่อนเมล็ดข้าวลงไป

เราแปลกหน้าต่อกันในช่วงแรก   ผมรู้ชื่อพวกเขาในเวลาต่อมา  ล้วนเป็นชื่อของสัตว์ 
คนผอมสูงชื่อโถ่(นก)  คนมะขามข้อเดียวชื่อกะชอ(ช้าง)  คนสุดท้ายชื่อซอมีญอ(แมว) 
สีหน้าแววตาพวกเขาคล้ายๆกัน  แววตาบาดเจ็บ  เพียงแต่รอยยิ้มเจื่อนๆเท่านั้น  ทำให้พวกเขาดูมีชีวิตชีวาขึ้นมาบ้าง  พร้อมเริ่มต้นชีวิตใหม่ได้ทุกเมื่อ

นักรบ ไม่คิดถึงการรบแล้วคิดถึงอื่นใด   ผมอยากรู้ความรู้สึกพวกเขา  ซอมีญอพูดภาษาไทยได้บ้าง เป็นคนตอบว่า ไม่ได้คิดอะไร  อยู่ไปเรื่อยๆ  ไม่ได้กลับไปแล้วมั้ง   

20080208 ภาพตะวันตกดิน


ผมถามต่อว่า  พวกเขาไม่มีความหวังแล้วหรือ
"รบไปก็เท่านั้น  ไม่รู้จะจบกันเมื่อไหร่"
"มาทำงานอย่างนี้  มาเพื่อจะกลับไปอีกครั้งมั้ย"
ผมถาม
"อยู่อย่างนี้  ไม่ต้องคิดอะไร  มีงานก็ทำไป ไม่มีก็ไม่ต้องทำ" ซอมีญอพูดแล้วเป่าควันยาสูบแรงๆ

งานในนาเพาะปลูก อยู่กับการหว่านเมล็ด  สับๆขุดๆทั้งวัน  มือเคยจับปืนมาจับจอบ  เท้าเคยเดินระแวงระวังไปตามแนวรบ  มาย่ำบนดินเพาะปลูก   ไม่ต้องห่วงว่าศัตรูจะจู่โจมเข้ามาตอนไหน หนทางนักรบหนีทัพดูขี้ขลาด ไม่กล้าสู้  แต่หนทางของคนเพาะปลูกไม่อธิบายเช่นนั้นอย่างแน่นอน

การปลูกเต็มไปด้วยการดิ้นรนต่อสู้  หนักเหนื่อย  สู่หนทางสงบ สันติ ร่มเย็น  พวกเขาได้รับสัมผัสเช่นนี้อยู่ตลอดเวลา  ที่นากลางป่าลึก  มีเถียงนาเพียงหลังเดียว  สร้างขึ้นมาเพื่อกันแดดกันฝนในช่วงเพาะปลูก

ส่วนพวกเขา  สร้างเพิงพักขึ้นมาอีกหลังหนึ่ง  ตั้งอยู่โดดเดี่ยวริมขอบป่า ท้ายแปลงนา   เป็นทั้งที่กิน ที่นอน  ในเพิงพักไม่มีอื่นใดเลย  นอกจากหม้อหุงข้าว  กองไฟ  ถ้วยชามสังกะสีสามสี่ใบ  ช้อน มีด ..

กระบอกไม้ไผ่ตั้งวางเรียงแถว  ทั้งกระบอกน้ำ  และกระบอกเก็บถนอมอาหาร

ผมร่วมปลูกข้าวกับพวกเขาด้วย  มันเป็นการทำงานที่น่าแปลกใจอีกครั้งหนึ่ง  ที่ดูเหมือนว่า  เราต่างหนีอะไรบางอย่าง  มาอยู่ในดินแดนอันไกลแสนไกล  ผมไม่รู้ว่าพวกเขาคิดอะไร  แต่สำหรับผม  ผมเห็นวิกฤติชีวิตบางอย่าง  เห็นการเดินทางแสวงหาบางอย่าง

พวกเขาหนีสงคราม  หนีการสู้รบ  หนีทัพ  ไม่อยากรบ  แล้วผมหนีอะไรมาหรือ?
ดินแดนที่น่าอยู่ต้องเดินทางไกลถึงเพียงนี้หรือ?  

สุดท้ายมาพบกันที่เมล็ดข้าวเปลือก  รอบๆตัวเต็มไปด้วยไข้ป่าเชื้อไข้มาลาเรีย
พวกเขาไม่นอนกางมุ้ง  มีเพียงกองไฟที่สว่างอยู่ค่อนคืน  
หลังเวลาทำงาน  พวกเขาก็ง่วนอยู่กับการทำอาหารกินเอง  ผักหญ้าที่หาได้ตามป่า  จากริมฝั่งแม่น้ำเงา  แต่วิชาเอาตัวรอดในป่า  ดูเหมือนพวกเขาชำนาญเหลือเกิน

เช้าวันหนึ่ง  พวกเขาเทบางอย่างออกมาจากกระบอกไม้ไผ่  กลิ่นเปรี้ยวๆ สีเหลืองๆ น้ำข้นๆ  อยู่ในหม้อพร้อมยกขึ้นบนเตาไฟ
"เห็ดหมัก" ซอมีญอบอก "ใส่กบลงไป ใส่น้ำข้าว ใส่เกลือ หมักไว้"
มันเป็นอาหารป่าที่ดูมีขั้นตอนการทำ  สอดคล้องกับความเป็นจริงใกล้ตัว  พะเลอโดะบอกว่า  นี่เป็นวิธีการถนอมอาหารที่ใช้กันตามป่าทั่วไป  ไม่มีตู้เย็น  ก็ต้องเก็บหมักเอาไว้ หรือไม่ก็ตากแห้ง  

ผมร่วมลิ้มชิมรสเห็ดหมักกบกับน้ำซาวข้าวด้วย   กลิ่นหมักข้ามคืน  พอใส่เครื่องเทศลงไป  กลับกลายเป็นอีกกลิ่น  ไม่มีกลิ่นเหม็นเปรี้ยวเหลืออยู่เลย

ผมไม่เห็นว่าพวกเขาจะหลุดพ้นไปจากวิถีนักรบ  เพียงแต่อาวุธในมือเขาเปลี่ยนไปเท่านั้นเอง  จากปืนเป็นเมล็ดข้าว  จากสนามเพลาะเป็นสนามชีวิตตามนาไร่

ซอมีญอเล่าว่า  เขาไม่มีโอกาสได้ใช้ชีวิตตามปกติ เหมือนชาวบ้านคนอื่นๆ  พอโตจับปืนได้  เขาก็ออกมาฝึกยิงปืน  เขาไปเป็นกองกำลังติดอาวุธ  เขารู้แต่เพียงว่า  ต้องออกไปล่าคนฆ่าพ่อเขาให้ได้  มีทางเดียวเท่านั้น  จึงเป็นทหารในกองทัพ
20080208 ภาพลำธาร



นั่นเป็นเส้นทางกรำศึกอันยาวนาน  ผมไม่รู้ว่านั่นเป็นอุดมการกู้ชาติหรือไม่  เพียงแต่เขาเกิดมาสู่ดินแดนล่า  ก็ต้องเอาตัวรอดต่อไปให้ได้  และการเอาตัวรอดของเด็กหนุ่ม  ก็ไม่พ้นเรื่องการจับปืนยืนขึ้นป้องกันตัวเอง  

โถ่ดูจะเป็นคนเงียบที่สุด  เฉื่อยเนือยที่สุด  ดูเขาเบื่อๆกับชีวิตที่เป็นไปเหลือเกิน  
กะชอเป็นช้างสมชื่อ  เขาเป็นแรงงานสำคัญ  ทั้งงานในนาและงานออกหาอาหาร  ส่วนซอมีญอดูราวกับผู้บังคับกองร้อย  ขรึมและมีบุคลิกสั่งการ  ทำโน่นหยิบนี่ในงานที่ออกแรงกันจริงๆจังๆเท่านั้น  เว้นแต่ช่วงทำอาหาร  เขาก่อไฟขลุกอยู่ข้างกองไฟจนแทบไม่ห่าง

เสร็จจากปลูกข้าวก็ลงถั่วเหลือง  ลงพริก  ทำรั้วกันวัวควาย  เป็นแปลงเพาะปลูกที่ดูสวยงามอีกแห่งหนึ่งตั้งแต่ผมผ่านมายังป่าแม่เงา   ดูราวหน่วยจรยุทธขนาดย่อม ที่อยู่ระหว่างการเก็บสะสมสะเบียง เพื่อมุ่งสู่สงครามใหญ่อีกครั้งหนึ่ง

ชีวิตตามป่าเขา  หลบลี้หนีสายตาใครต่อไครได้ง่ายดาย  ที่สำคัญนั้น  เป็นดินแดนยืดหยุ่นต่อการมีชีวิตอยู่   ให้อยู่กันต่อไปได้  ไม่แตกหักสืบค้นไล่ตามกันอย่างเข้มข้น  ตามป่าเขายังเต็มไปด้วยคนยากลำบาก  ไม่รู้หัวนอน  ไม่รู้จะเอาอย่างไรกับชีวิต  

แต่ถึงที่สุดพวกเขาก็อยู่ด้วยกันได้  หากเสียงเรือดังใกล้เข้ามาครั้งใด  พวกเขาจะหยุดงานทุกอย่าง  ฟังพร้อมกัน  จนกว่าเสียงเรือจะหายไป  พวกเขาก็เริ่มกุมด้ามจอบทำงานต่อไป การใช้ชีวิตอย่างระแวดระวัง และพร้อมจะหนี  นั่น  เป็นศิลปะการอยู่รอดที่สั่งสมกันมานานปี

เพียงแต่วันนี้  พวกเขาไม่อยู่ในสนามรบ  ถึงอย่างไร ที่แห่งนี้ก็ใช่จะอยู่ไกลจากวิถีกระสุนปืน  การเตรียมตัวให้พร้อมหนี  เป็นสิ่งที่อยู่ในความรู้สึกนักรบพลัดถิ่น

ผมไม่รู้ว่า  พวกเขาต้องหนีกันอีกนานเท่าไหร่  หรือต้องหนีกันชั่วชีวิต  ไม่มีใครรับผิดชอบดูแลพวกเขาได้ทุกช่วงจังหวะเวลา  พวกเขามีสัญชาตญาณหลบหนีอยู่เต็มเปี่ยม

พวกเขาผ่านทางมาปลูกข้าว  มีรายได้เล็กๆน้อยๆ  แลกกับชีวิตความเป็นอยู่ไปวันๆ
        

บล็อกของ ชนกลุ่มน้อย

ชนกลุ่มน้อย
ห้องครัวซ้อมดนตรี ถึงเพลงบันนังสตา บ้านเช่าบ้านไม้เป็นบ้านชาวนาในหมู่บ้านแม่เหียะ ชานเมืองเชียงใหม่   ห้องครัวคือห้องทำงาน  ห้องนอนบางเวลา  ห้องซ้อมดนตรี   ห้องนั่งเล่นและห้องรับแขก 
ชนกลุ่มน้อย
ประชาชน  สัตว์เลี้ยงของแวมไพร์
ชนกลุ่มน้อย
สองทุ่ม   อังคารที่ 16 มีนาคม  2553   นักดนตรีในเชียงใหม่  และคนในแวดวงหนังสือ ศิลปะ  นัดรวมตัวกันที่ร้านสุดสะแนน  ร่วมรำลึกถึงการจากไปของ ”จ่าเพียร”(พ.ต.อ สมเพียร เอกสมญา) วีรบุรุษแห่งเทือกเขาบูโด  ด้วยสายสัมพันธ์กับไวล์ดซี๊ด (ชุมพล  เอกสมญา) ลูกชายจ่าเพียรที่ผ่านมาเล่นดนตรีในเชียงใหม่อยู่เสมอๆ   เยียวยาจิตใจเมล็ดเถื่อนจากบันนังสตา  ร่วมรำลึก ...   
ชนกลุ่มน้อย
ขอต่อยาวสาวความยืดถึงน้ามาดบางมุมดูหน้าดุ เวลาเดินเหมือนนุ่นลอยอีกหน่อย อย่างที่บอกไว้ บุรุษไร้นาม(และหนาม)ตามใจคนนี้ อย่าให้นั่งหน้าทับหน้าหนังกลองแล้วกัน ความจืดของหน้าจะถูกขับออกมาอย่างเผ็ดร้อน ไม่เรียบเฉยปล่อยวางอีกแล้ว บางด้านดูดุเทียบได้ใบหน้าเสือจ้องขบ กลับเกลี่ยเสียใหม่ เป็นเสียงทะลวงไส้พุงเร้าใจผิดหน้าผิดหูผิดตาไปทันที
ชนกลุ่มน้อย
  “เลสาปหน้าร้อนเปื่อยหมดแล้ว” ประโยคนี้ถ้าเขียนใหม่ตามภาษาบรรพบุรุษของใต้สวรรค์ ต้องบอกว่า เลสาปหน้าร้อนเปื่อยแผล็ดๆ เหตุที่เปื่อยเห็นด้วยตา ถ้าพูดผ่านปากของบ่าวทอง ต้องเริ่มต้นว่า“ที่จริง”เช่นเคย “ที่จริงมันไม่เปื่อยหร็อก ที่มันเปื่อยเพราะเลกลายเป็นโคลน เปื่อยแผล็ดๆไปทั้งเล” …
ชนกลุ่มน้อย
  สวรรค์ปักษ์ใต้มีสะตอกับลูกเนียงรวมอยู่ด้วย หรอยที่สุดต้องเหนาะ(จิ้ม)กับน้ำชุบ(น้ำพริก-ต้องกะปิเท่านั้น) หรือกินกับแกงคั่ว คั่วกะทิหรือแกงคั่วเผ็ดไม่กะทิ เผ็ดร้อนไม่แพ้ขาดเหลือกันนัก ไม่มีใครบอกว่าพริกพัทลุงหรือพริกนครศรีธรรมราช เผ็ดแรงร้อนกว่ากัน...
ชนกลุ่มน้อย
นักดนตรีกลุ่มนี้ขับเคลื่อนด้วยความรัญจวนจากฤดูความว่างของชีวิต ออกไปเล่นดนตรีบรรเลงชีวิตร่วมกัน หรือจะพูดอีกที การมาถึงของพวกเขาใต้สวรรค์ ไม่ต่างจากฝูงปลาดุกหนีน้ำแถกเหงือกมาหากันในช่วงหน้าแล้ง หนวดยั้วคลุกนัวกันมาบนโคลนเปียกๆ เหนียวเหนอะไปยังถิ่นที่คาดว่าจะมีน้ำ สีผิวฝูงปลาดุกเลื่อมมันน่าเกรงขาม
ชนกลุ่มน้อย
คำ  สุวิชานนท์ รัตนภิมล และคำของอา' รงค์ ทำนอง  สุวิชานนท์  รัตนภิมล
ชนกลุ่มน้อย
ลมบาดหิน ของอา… “ผู้ชายคนนั้นกับผู้หญิงของเขาตัดสินใจแรมคืนในกระโจม(เต็นท์) เขาพบว่าการเสียบก้านปลั๊กตัวผู้ลงในรูปลั๊กตัวเมียเพื่อต้มน้ำกับกาไฟฟ้านั้นเป็นความสะดวกสบายของคนในทาวน์เฮาส์ที่กรุงเทพฯ และอย่างน่าอิจฉา แต่การมองหาก้อนหินนำมาวางเป็นก้อนเส้า กิ่งไม้ง่ามปักกับดินแล้วพาดราวแขวนหม้อและริ้วชิ้นวัวฝานหมักเกลือ ก่อกองไฟและต้มกาแฟ นี้เป็นบางแบบของชีวิตซึ่งผู้ชายควรเรียนรู้...”
ชนกลุ่มน้อย
พอออกมาจากห้องฝึกเรียนไวโอลินกลางเมืองเชียงใหม่  ผมบอกเจ้า 9 ขวบว่าไปเยี่ยมคุณลุงหน่อยนะ   เจ้าเก้าขวบถามทันทีที่ไหน  ผมตอบกลับวัดเจดีย์หลวง  ไปทำอะไรเหรอ เขาสงสัย  อยากไปเยี่ยม พ่อไม่ได้เข้าไปนานแล้ว
ชนกลุ่มน้อย
  ในห้องทำงาน โต๊ะเขียนหนังสือ เก้าอี้ไม้ไม่เหมือนวันก่อน หนังสือเล่มใหม่หมุนเวียนผลัดเปลี่ยนเล่มมาวาง ชั้นหนังสือเรียงตามกัน โน้ตสั้นๆ เขียนถึงเวลานัดหมาย เวลาส่งงาน หมายเลขโทรศัพท์ ม้านั่งไม้ไว้นอนเอกเขนก โคมไฟ เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องพิมพ์ดีด โต๊ะกลม กีตาร์ กล้องถ่ายรูป รูปภาพบนผนัง ...
ชนกลุ่มน้อย
  ในชีวิต ณ ปัจจุบัน ผมไม่นึกไม่ฝันว่าจะมาข้องเกี่ยวกับเครื่องดนตรีชื่อ ไวโอลิน และยิ่งไม่เคยนึกว่าวันหนึ่ง จะมีไวโอลินมานอนอยู่ในห้อง ตั้งวางอยู่ข้างตัว รวมถึงได้ยินมันส่งเสียงทุกวันตอนย่ำค่ำ