บล็อกกาซีน ประชาไท

เดือนเมษายน เมื่อฉันกลับไปยังศูนย์ภูมิปัญญาไทบ้านอีกครั้ง ภาพของผืนดินแล้ง หญ้าแห้ง และต้นไม้ใบร่วงยืนโดดเดี่ยวเดียวดายที่เห็นชินตาก็แปรเปลี่ยนไปสายฝนที่สาดเทลงมาเพียงไม่กี่ครั้งได้ลบล้างโลกสีน้ำตาลให้หายไป สองข้างทางระหว่างที่รถสามล้อเครื่องนำพาไปมีทิวหญ้าสีเขียวระบัดใบตลอดทาง ต้นไม้ใบแห้งผลิใบเขียวชะอุ่ม และผืนดินแล้งก็มีพุ่มไม้ใบขึ้นเป็นกอเล็กกอน้อยนับว่าชวนตื่นตาตื่นใจไม่น้อยสำหรับเวลาที่หายไปเพียงยี่สิบวัน ผืนดินก็เปลี่ยนแปลงได้เพียงนี้

  เมาท์เทนวิว เป็นโรงแรมขึ้นชื่ออีกแห่งหนึ่งในซาปาที่มีคนไทยนิยมไปพักมากที่สุดอย่างน้อย รีเซฟชั่นโรงแรมอย่างมิงก็เม้าท์ให้ฟังเอาไว้อย่างนั้นเราพบเมาท์เทนวิวในเว็บไซต์แนะนำที่พักจากนักท่องเที่ยวคนหนึ่งที่เขียนบันทึกเรื่องราวของเขาในเวียดนามเอาไว้อย่างน่าสนใจ "เมาท์เทนวิว สวยและสะอาด ข้างหลังเป็นทิวเขาที่สลับซับซ้อนและตรงกับจุดที่พระอาทิตย์ตกพอดี ด้านซ้ายจะเห็นกลุ่มบ้านเรือนกลางใจเมืองซาปา ขวาจะเป็นถนนสีเทายาวเหยียดและกลุ่มนาขั้นบันได ทุกเช้า (หากคุณตื่นเช้า) จะมองเห็นละอองหมอกระเรี่ย"เท่านั้นแหละครับ เมื่อผมกะยาดาไปถึงซาปา เราดิ่งไปเมาท์เทนวิวโดยไม่รอรีเควสซ้ำสอง

พันธกุมภา ถึง มีนา เมื่อได้ยิน...... “ทำไมคุณโง่แบบนี้” “งานชุ่ยๆ แบบนี้เหรอที่ทำเต็มที่แล้ว” “มีหัวไว้ใส่หมวกเปล่าๆ” สารพัดมากมาย คำด่าทอที่เรามักไม่ชอบ – ในที่นี้ก็มีผมอยู่ด้วยแหละครับ เวลาที่มีใครมาต่อว่า มานินทาในทางร้ายๆ แล้วมักจะต้องเดือดร้อนเป็นฝืนเป็นไฟอยู่เสมอ อืม...คิดในใจ นี่ไม่ใช่ตัวเรา เราไม่ได้เป็นคนแบบนั้น เราไม่ใช่คนอย่างที่เขาว่านะ..... ขณะที่คำชม อาทิ “คุณทำงานเก่งจัง” “ทำได้แค่นี้ สุดยอดเลยทีเดียว ยอดเยี่ยมมากๆ๐ “คิดได้แค่นี้ ก็เจ๋งเลย” คำพูดชื่นชม เยินยอในทางบวกเหล่านี้ หลายคนไม่ปฏิเสธ หรือไม่ได้มีท่าทีต่อต้านเหมือนคำพูดร้ายๆ หรือลบๆ แต่กลับมองว่าใช่ๆ ตัวฉันนี่แหละ ที่เป็นแบบนี้ นี่เลยคือตัวฉัน มันคือสิ่งที่ฉันเป็น.....

 หากดอกไม้มีความหมายว่างาม             ดวงดาวที่วาววามคือความสุกใส ปีกผีเสื้อคือสีสันที่โบกไกว                   ยอดหญ้าคือความอ่อนไหวแห่งโลก สายน้ำคือเส้นเลือดที่หล่อเลี้ยง             หมู่นกขับเสียงกล่อมโศก ต้นไม้ต้านทานวิปโยค                         แผ่นดินร่วมขานโศลกร้อยโครงคำ ยังมีอะไรอีกหลายอย่างบนทางมนุษย์     ผู้ค้นหาที่สุดความลึกล้ำ ก้าวล่วงไปสู่ความมืดดำ                       เป็นก้าวที่ย่ำอย่างคลอนแคลน หากการเดินทางมีความหมายว่าแสวงหา   การค้นพบคือปัญญาวิเศษแสน ล้มเหลวคือเรียนรู้มิดูแคลน                   สุ่มเสี่ยงคือเขตแดนแห่งเรียน คล้ายคำถามมากมายระหว่างนี้               เดินอยู่บนวิถีการแปรเปลี่ยน ซึ่งเป็นทางที่วกเวียน                            ขัดเกลาเข่นเฆี่ยนอัตตาตน นั่นคือที่สุดหรือมิใช่                             หรือแท้แล้วหาไม่ ไฉน-ฉงน เพียงภาวะหนึ่งนั้นในเงามืดมน                ท่ามกลางความอึงอลปรากฏการณ์ หากภาพชีวิตเป็นดั่งดอกไม้                   งามหรือมิได้เพียงพบผ่าน ร้อยเรียงดั่งดาวเล่าตำนาน                     ดำรงอยู่กาลนาน-นิรันดร์ไป อาจมิอาจเป็นได้ดั่งนั้น                          มิอ่อนน้อมต่อคืนวันดั่งหญ้าไหว ทั้งมิได้หล่อเลี้ยงพฤกษ์ไพร                   และขาดความใส่ใจต่อโศกนาฏกรรม ใช่...ยังมีอะไรอีกมากบนทางมนุษย์         และมันอาจไม่มีที่สุดอันลึกล้ำ เป็นเพียงกระบวนการเคลื่อนโน้มนำ          เดินทาง กระทำชีวิตเอง                                                                           นาโก๊ะลี  

เรนโบว์ วอร์ริเออร์ลอยลำประท้วงโรงไฟฟ้าถ่านหินที่มาบตาพุด เครือข่ายประชาชนภาคตะวันออกร่วมกับกรีนพีซตะวันออกเฉียงใต้..แถลงค้านโรงไฟฟ้าถ่านหินในระยอง..แฉ โกลว์บิดเบือนข้อมูล  วันนี้ 16 กรกฎาคม  2551 เวลา 13.00 น. โรงแรมระยองเพรสซิเดนท์  อำเภอเมืองระยอง  จังหวัดระยอง  นายธารา  บัวคำศรี  ผู้จัดการฝ่ายรณรงค์ กรีนพีซเอเชียตะวันออกเฉียงใต้  พร้อมด้วย  นางสาวสายรุ้ง  ทองปลอน ผู้จัดการสหพันธ์องค์ผู้บริโภค และคณะทำงานในคณะกรรมาธิการธรรมาภิบาล วุฒิสภา  นายสุทธิ  อัชฌาศัย  ผู้ประสานงานเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก และกรรมาธิการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม วุฒิสภา  ได้ร่วมกันแถลงข่าว  หลังจากการณรงค์ของเรือเรนโบว์ วอร์ริเออร์ เพื่อคัดค้านการขยายโรงไฟฟ้าถ่านหินในจังหวัดระยองเมื่อวานนี้ (15 ก.ค. 2551) ส่งผลให้กรรมาธิการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม วุฒิสภา และตัวแทนคณะอนุกรรมาธิการเสริมสร้างธรรมาภิบาล วุฒิสภา  ออกโรงร่วมแถลงไม่เห็นด้วยกับโครงการโรงไฟฟ้าถ่านหิน เก็คโค่-วัน และวิจารณ์นโยบายด้านพลังงาน กระบวนการตัดสินใจเชิงนโยบายและแผนพัฒนาการผลิตไฟฟ้า (PDP) ของรัฐบาล พร้อมผลักดันให้มีพลังงานหมุนเวียนที่สะอาดในประเทศไทยบริษัทโกลว์ พลังงาน จำกัด (มหาชน) ซึ่งเป็นเจ้าของโรงไฟฟ้าเก็คโค่-วัน ได้ออกแถลงการณ์ณ์ยืนยันว่า โรงไฟฟ้าแห่งใหม่นี้สะอาดและไม่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม  ทั้งๆที่มีเท็จจริงคือถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงที่สกปรกที่สุดในบรรดาเชื้อเพลิงฟอสซิลทั้งหมด  ถึงแม้เราจะนำไปผ่านกระบวนการใดๆก็ตาม  แม้แต่การดักจับคาร์บอนหรือฝังกลบใต้ธรณี ก็ยังไม่สามารถกำจัดความสกปรกและสารพิษของถ่านหินได้  วิธีการดังกล่าวเป็นเพียงข้ออ้างของผู้สนับสนุนถ่านหินเท่านั้น  ถ่านหินยังทำลายสภาพภูมิอากาศและส่งผลกระทบด้านสารพิษไปยังชุมชน แต่อย่างไรก็ตาม รัฐบาลยังคงเดินหน้าสนับสนุนให้มีการก่อสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินแห่งใหม่อีก 31 โรงนายสุทธิ  อัชฌาศัย  ผู้ประสานงานเครือข่ายประชาชนภาคตะวันออก และกรรมาธิการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมวุฒิสภา  กล่าวถึงกระบวนการขยายโรงไฟฟ้าถ่านหินในประเทศไทยว่า " การก่อสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินเก็คโค่ - วัน จะต้องหยุดดำเนินการทันที  จนกว่าจะมีการพิจารณาถึงผลกระทบด้านเศรษฐกิจ สุขภาพ สิ่งแวดล้อมและสังคม รวมทั้งปริมาณการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ "นางสาวสายรุ้ง  ทองปลอน ผู้จัดการสหพันธ์องค์ผู้บริโภค และคณะทำงานในคณะกรรมาธิการธรรมาภิบาลวุฒิสภา  กล่าวถึงข้อบกพร่องของแผนพัฒนาการผลิตไฟฟ้า (PDP) ที่เน้นถ่านหินและนิวเคลียร์ รวมทั้งสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินมากขึ้นโดยไม่จำเป็น " เราต้องการเห็นรัฐบาลเป็นผู้ปูทางพลังงานหมุนเวียนให้แก่อนาคตของประเทศ เราต้องการให้รัฐบาลเปลี่ยนการใช้งบประมาณเพื่อผลักดันให้เกิดโรงไฟฟ้าถ่านหินและนิวเคลียร์ เพื่อมุ่งสู่พลังงานหมุนเวียนที่สะอาดและประสิทธิภาพพลังงาน  ยกร่างกฎหมายเพื่อส่งเสริมนักลงทุนด้านพลังงานหมุนเวียนด้วยผลตอบแทนที่มั่นคง และสามารถคาดการณ์ได้ เพื่อรับประกันว่าผู้ผลิตไฟฟ้าจากพลังงานหมุนเวียนจะได้รับความสำคัญในการเข้าถึงสายส่งไฟฟ้าก่อน  และการยกร่างให้มีมาตรฐานประสิทธิภาพพลังงานที่เข้มงวดและโครงการการจัดการด้านความต้องการไฟฟ้า และพลังงานหมุนเวียนสามารถแข่งขันได้  เพียงแต่รัฐบาลลดละเลิกการอุดหนุนถ่านหินและนิวเคลียร์ "หลักการ " ผู้ก่อมลพิษต้องจ่าย" ที่ผ่านมา พลังงานฟอสซิลและนิวเคลียร์นั้นได้รับการอุดหนุนจากรัฐบาลอยู่ราว 250 พันล้านเหรียญต่อปี   " เราควรเปลี่ยนแปลงการลงทุนดังกล่าวนั้น  มาให้กับแหล่งพลังงานที่จะช่วยเรายุติการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เป็นอันตราย "นายธารา  บัวคำศรี  ผู้จัดการฝ่ายรณรงค์ กรีนพีซเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กล่าวขณะนี้มีผู้ร่วมลงชื่อคัดค้านถ่านหิน นิวเคลียร์ และเชื้อเพลิงฟอสซิล และสนับสนุนให้มีการลงทุนเพื่อพัฒนาพลังงานหมุนเวียนในประเทศไทยแล้ว 3,000 คน เพื่อส่งไปยังกระทรวงพลังงาน สามารถร่วมลงชื่อผลักดันพลังงานหมุนเวียนได้ที่ http://www.greenpeace.or.th/  หลังจากการรณงค์ในนิวซีแลนด์และฟิลิปปินส์ เรือเรนโบว์ วอร์ริเออร์ได้มุ่งหน้ามายังประเทศไทยเพื่อรณรงค์ " หยุดถ่านหิน ก้าวสู่การปฏิวัติพลังงาน" ซึ่งมีจุดประสงค์สนับสนุนทางอออกเพื่อกู้วิกฤตโลกร้อน นั่นคือ การปฏิวัติพลังงานซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ไปสู่เส้นทางพลังงานหมุนเวียนเพื่อความมั่นคงด้านพลังงานและสันติภาพ  กรีนพีซนั้นทำงานการรณรงค์ด้วยการเผชิญหน้าอย่างสันติวิธี นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทัศนคติ และพฤติกรรม เพื่อรักษาสิ่งแวดล้อม และสันติภาพ  เรนโบว์ วอร์ริเออร์ จอดทอดสมออยู่ท่าเรือมาบตาพุด ระยอง

        เมื่อวันก่อน(13 ก.ค. 51)  ได้กลับไปเยียมถ้ำแห่งหนึ่ง ครั้งหนึ่งเราเคยมาสถานที่แห่งนี้เมื่อประมาณสามปีที่แล้ว สถานแห่งนี้เปลี่ยนไป สามปีก่อนป้ายชื่อของถ้ำธรรมดามาก มาในวันนี้ชื่อถ้ำสร้างด้วยปูน และที่สำคัญจำนวนคนที่มาเที่ยวมีจำนวนเพิ่มขึ้น บรรยากาศโดยรอบเป็นธรรมชาติมาก แต่สิ่งที่ไม่เปลี่ยนความตื่นเต้น และความสวยงามภายในถ้ำ      ถ้าใครได้มาที่นี้ก็จะต้องล่องธาราใต้พิภพ และก็จะสัมผัสกับสิ่งมหัศจรรย์ของโลก ก็จะเกิดการผจญภัยแบบเล็กๆ ย้อยๆ สร้างความตื่นเต้นและเกิดความประทับใจไปในที่สุด จนกระทั้งเกิดความทรงจำนี้ตลอดไป       เราไปครั้งนี้ไม่ได้ไปมือเปล่าหรอก เรายังเก็บภาพมาฝากด้วย เป็นการเรียกน้ำย่อยก่อนที่หลายๆ คนที่คิดจะมาเที่ยว ออลืมไปถ้ำนี้ มีชื่อว่า ถ้ำเลเขากอบ ตั้งอยู่ที่อำเภอห้วยยอด จังหวัดตรัง      เราพร้อมที่จะนำเสนอแล้วเป็นชื่อถ้ำ อดีตเคยเป็นป้ายไม้ เรากำลังจะไปสัมผัสความตื่นเต้นแย้วปากถ้ำนะคะบรรยากาศภายในถ้ำแรกมันสวยในตัวของมันหินชุดนี้มีเสียงดนตรี ลองมาเคาะมาดู เคยเคาะเป็นจังหวะ ฟังเพราะมากอะสระน้ำอยู่ถ้ำเดียวกับหินดนตรี สระน้ำไม่เคยแห้งถ้ำม่านเจ้าสาวจะมีอยู่สามช่อง แต่ละช่องจะมีความหินตา หินยายเวอร์ชั่นถ้ำเลเขากอบมันสวยมากเลยนะของจริง 

เธอหอบกระเป๋าใบใหญ่มาวางตรงหน้า นอนที่ไหนดี ฉันรำพึง เอาอย่างนี้ ไปนอนวัดกับน้องชายเพื่อนพี่ดีกว่า หลังส่งเธอเข้าวัดแล้วนัดแนะกันว่ารุ่งเช้า เราจะไปหาเพื่อนของฉันที่เกาะเล็กๆแห่งหนึ่ง เราลงไปนั่งในเรือลำเล็ก เป็นเรือเครื่องมีคนนั่งในเรือเพียงสองสามคน ตอนนั้นการนั่งเรือเป็นทางเดียวที่จะเข้าไปที่เกาะได้ เรือทะยานพุ่งในทะเลสาบสีครามเข้ม เธอและฉันตื่นเต้นมาก เป็นการลงเรือครั้งแรกของเรา แผ่นน้ำวิ่งผ่านหน้าเราไป ละอองน้ำเย็นเยือกกระเซ็นมาถูกเนื้อตัว หัวใจเราเต้นแรงแข่งกับเสียงเครื่องเรือ

 “รักของพี่กับเขาเริ่มตรงนี้”ตรงที่พี่ชายพูด มันคือถนนเส้นหนึ่ง ที่ตัดผ่านกลางระหว่างคูเมืองด้านในของเชียงใหม่ ไปยังชุมชนเก่าแก่แห่งหนึ่ง รอบๆ ถนนมีอาหารพื้นเมืองขาย มีส้มตำ ไก่ย่าง ร้านรวง บริษัท รวมทั้งวัดเก่าแก่สวยงาม   ฉันก้มลงไปมองตามนิ้วชี้ของเขา ที่ตรงนั้น คือฝาท่อกลมๆ เก่าๆ ปิดรอยโหว่ขี้เหร่ของถนนเอาไว้“ตรงนี้น่ะหรือ จุดเริ่มต้นของความรัก”ฉันทำหน้าไม่อยากเชื่อ พี่ชายยิ้มที่มุมปาก แล้วพยักหน้า “มีอยู่วันหนึ่ง พี่มาก้มๆ เงยๆ ผูกเชือกรองเท้าตรงนี้ ว่าจะเดินไปเยี่ยมเพื่อนที่ร้านซ่อมเครื่องใช้ไฟฟ้าข้างหน้านั่น ก็เห็นผู้หญิงคนหนึ่งเดินมา ผมยาว ผิวขาว หน้าตาก็ไม่สวยมาก แต่ก็น่ารักดี”“ฮื่อ”

  แอ่วนวดข้าว ระเห็จขึ้น มุงหลังคาห้องสุขา คนยุคใหม่ เข้าใจแต่งแทนแป้นเกล็ด สมัยเก่า แบบเบาแรงกระเบื้องแกร่ง สมัยใหม่ ไม่เท่าทันทุ่นเงินทุ่นแรงแข่งความคิดปรับชีวิต เปลี่ยนชีวา ค่าแปรผันประยุกต์แก่นกับมักง่าย เปลือกคล้ายกันมองมุมขัน แต่อดขื่น ชื่น-ไม่ชม  ห้องน้ำรีสอร์ทแห่งหนึ่งที่เมืองปาย แม่ฮ่องสอนธันวาคม ๕๐

ไทยและอินโดนีเซียในระดับการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยอำนาจที่มีความหมายต่อประเทศ ที่มีมายาวนาน และเรารับทราบไม่กว้างขวางมาก เลยลงภาพให้ชมกัน ในแง่ความหลากหลายของศาสนาและชาติพันธุ์นั้น ประเทศอินโดนีเซียยึดเป็นหลักธรรมนูญของประเทศ อินโดนีเซียได้ชื่อว่ามีวัดไทย จำนวนมากตั้งอยู่ทั่วประเทศ ไม่ต่างจากอเมริกา ความเป็นชาตินิยมแบบอินโดนีเซียจึงแตกต่างอย่างมากจากความเป็นชาตินิยมของไทยค่อนข้างมาก  สัญลักษณ์รูปช้างสร้างเป็นที่ระลึกหน้าพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติอินโดนีเซีย

หัวข้อวิพากษ์วันนี้ เป็นเรื่องเกี่ยวกับวิสัยทัศน์ ในการประยุกต์ใช้ ICT ขององค์กรต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นองค์กรขนาดเล็กหรือใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นองค์กรภาครัฐหรือภาคเอกชน และไม่ว่าจะเป็นองค์กรแสวงหากำไรหรือไม่ โดยข้าพเจ้าเจาะจงไปที่ ทัศนะของผู้บริหารองค์กร ที่ต้องการนำ ICT เข้ามาเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน ในลักษณะของการลดต้นทุนแรงงานคน กระชับขบวนการทำงาน และเพิ่มความถูกต้องแม่นยำ ให้กับขั้นตอนการดำเนินงานต่างๆ โดยเฉพาะกับทัศนะองค์กรที่ว่า “ประสิทธิภาพในการทำงานของ ICT สูงกว่ามนุษย์”หรือที่ว่า ”ICT สามารถทำงานทดแทนมนุษย์ได้” สาเหตุสำคัญที่ทำให้ ความคิดในลักษณะดังกล่าวแพร่หลาย สืบเนื่องมาจาก ความสามารถในการคำณวน ความสามารถในการประมวลผลข้อมูลที่มีรูปแบบตายตัวและซ้ำซาก รวมทั้งอำนาจสนับสนุนที่ช่วยให้ การเข้าถึงและแบ่งปันข้อมูล และการติดต่อเชื่อมโยงระหว่าง มนุษย์กับมนุษย์ มนุษย์กับข้อมูล และข้อมูลกับข้อมูล เกิดขึ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งเป็นจุดเด่นของ ICT และเป็นคุณสมบัติสำคัญ ที่ทำให้ใครหลายคนคิดว่า เทคโนโลยีนี้สามารถถูกพัฒนา ให้มีความสามารถมากขึ้นๆ จนสามารถเข้ามาทำหน้าที่ในหลายๆ ขั้นตอนของขบวนการทำงาน ซึ่งที่ผ่านมาถูกดำเนินการโดยมนุษย์

ที่นี่อยู่ไม่ห่างจากทะเล ป่าและเขาก็อยู่ไม่ไกล มีคลองส่งน้ำจากเขื่อนผ่านพื้นที่อย่างทั่วถึง ทำนาได้ปีละสองครั้ง ด้านป่าบนติดเขื่อน เขาปลูกทุเรียน เงาะ มังคุด ลองกอง ได้ผลที่มีรสชาติไม่น้อยไปกว่าทางภาคใต้หรือทางภาคตะวันออก แต่ชาวบ้านส่วนใหญ่ ถนัดปลูกผัก เพราะเก็บขายได้ตลอดทั้งปี แต่ละวันจะมีรถสิบล้อขนผักผลไม้ วันละหลายสิบคันวิ่งจากตำบลต่างๆ ในอำเภอ มุ่งหน้าสู่กรุงเทพฯ พระประแดง สมุทรปราการ ตลาดไท ตลาดสี่มุมเมือง ฯลฯ พร้อมด้วยผลิตผลทางการเกษตรสารพัดอย่าง ตั้งแต่ของจำเป็นในครัวอย่าง ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด มะนาว พริก หอม กระเทียม ไปจนถึงผักเจ้าประจำบนแผงผักทั้ง กะเพราะ โหระพา สะระแหน่ บวบ ผักกาดขาว ผักกาดหอม คื่นช่าย ผักชี มะระ แมงลัก คะน้า มะเขือ ถั่วฝักยาว มะเขือเทศ ฯลฯ และผักพื้นบ้านขาจรอย่าง มะแว้ง ผักหวาน ขี้เหล็ก หัวปลี มะรุม บัวบก ฯลฯ