Skip to main content

ตอนแรกตั้งใจว่าจะเขียนถึงเรื่องของฝนดาวตก  ซึ่งมักจะมีให้เห็นมากที่สุดในช่วงกลางเดือนธันวาคมของทุกปี แต่สัปดาห์นี้ตื่นเต้นนิดหน่อยกับเรื่องของปรากฏการณ์  "พระจันทร์ยิ้ม"  ซึ่งผู้สื่อข่าวเตือนว่าอย่าลืมชมความน่ารักๆ  บนท้องฟ้าได้ตั้งแต่หลังพระอาทิตย์ตกดิน  นั่นคือ 17.40 น.  จนถึง  20.30 น. ของคืนวันที่ 1 ธันวาคม 2551


 

แล้วก็ดีใจมากที่กล้องถ่ายรูปตัวเล็กๆ พอจะสามารถเก็บภาพที่เกิดขึ้นเอาไว้ได้ ทางทิศใต้ค่อนไปทางทิศตะวันตก ได้ภาพออกมาเป็นเทวดาตาหยี เอียงหน้าหามนุษย์โลก ยิ้มแบบอารมณ์ดีๆ ไม่ร่าเริงเกินเหตุ ไม่สดใสเกินไป เป็นยิ้มที่จรรโลงใจให้กับสถานการณ์บ้านเมืองเวลานี้ ผู้เขียนเลยร้องเพลง ยิ้มเหงาๆ เศร้าพองามๆ ไปด้วยระหว่างถ่ายรูป

ความจริงปรากฏการณ์ "พระจันทร์ยิ้ม" นี้  นับได้ว่า เกิดขึ้นด้วยปรากฏการณ์ของ 2 อย่างที่รวมเอาไว้ด้วยกัน อย่างแรกก็คือ ปรากฏการณ์ของ "แสงโลก" หรือ "เอิร์ธชายน์" (Earthshine)  ไม่ใช่ว่าโลกเปล่งแสงได้หรอกค่ะ แต่เป็นการสะท้อนกลับของแสงอาทิตย์ที่ส่องมายังโลก แล้วสะท้อนกลับไปยังดวงจันทร์อีกทีหนึ่ง ตามแบบจำลองในภาพข้างล่างนี้

  

ดังนั้นเราจึงเห็นจะมองเห็นแสงจางๆ บนด้านมืดของดาวจันทร์ (moon) ขึ้น 3 ค่ำ จากการหักเหของแสงอาทิตย์ในชั้นบรรยากาศโลก ไปตกบนดวงจันทร์ และดวงจันทร์ก็สะท้อนแสงกลับมายังดวงตาของเราอีกที

ขณะเดียวกัน อีกปรากฏการณ์หนึ่งที่เกิดขึ้นก็คือ การเคียงคู่กันของดาวสองดวง นั่นคือดาวศุกร์ (Venus) และดาวพฤหัสบดี (Jupiter) ซึ่งต่างเป็นดาวเคราะห์ที่สว่างสดใส เคลื่อนย้ายมาอยู่ใกล้เคียงกัน ในลักษณะที่เรียกกันว่า "ตำแหน่งร่วมทิศ" หรือเรียกปรากฏการณ์นี้ว่า Conjunction of Venus, Jupiter, and the Moon

เมื่อทั้งสองสิ่งเกิดขึ้นด้วยกัน จึงเกิดเห็น "พระจันทร์ยิ้ม" อย่างที่ใครๆ เรียกกัน ซึ่งหากก่อนหน้านี้สัก 2-3 วันใครพอจะสังเกตท้องฟ้าก็จะเป็นดาวศุกร์และดาวพฤหัสเรียงตัวกันเป็นแนวดิ่ง ก่อนจะเคลื่อนมากลายเป็นส่วนหนึ่งของภาพอย่างที่เห็นนี้

สำหรับปรากฏการณ์นี้ มีการพูดถึงไปทั่วโลก ซึ่งบางประเทศอย่างเช่นที่นิวซีแลนด์นั้น นั้นได้ทำการบันทึกภาพเอาไว้ตั้งแต่คืนวันที่ 30 พฤศจิกายนที่ผ่านมา โดยเห็นเป็นของพระจันทร์หงาย แต่ไม่ได้อยู่ใกล้ชิดกับดวงดาว 2 ดวงมากนัก  ดังภาพข้างล่าง


ภาพจากนิวซีแลนต์ 30 พฤศจิกายน 2551


ภาพถ่ายจากออสเตรเลีย โดย
James P-Wells.

ในเวบไซต์ของ timesonline.co.uk ที่อังกฤษนั้น Chris Lintott นักเขียนเจ้าของคอลัมน์ Court & Social ได้เขียนถึงปรากฏการณ์นี้ว่า นับเป็นช่วงเวลาที่ดีมากที่จะมองเห็นได้ชัดเจน เพราะต้องเป็นช่วงเวลาที่ท้องฟ้าปลอดโปร่ง ปราศจากสิ่งรบกวนใดๆ เป็นฤดูหนาวที่แจ่มใส และสีของท้องฟ้าจะเป็นสีน้ำเงินเข้มที่ดูลึกลับพร้อมที่จะปรากฏแสงจากดาวทั้งสองได้อย่างดีที่สุด

เช่นเดียวกับสำนักข่าวออนไลน์อย่าง
lakeconews.com ที่เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า "เสน่ห์ที่น่าหลงใหลแห่งดวงดาว" (beautiful and fascinating show of the planets) โดยทำแบบจำลองเผยแพร่เอาไว้ก่อนตั้งแต่วันที่ 28 พฤศจิกาที่ผ่านมา 


ภาพแสดงการเคลื่อนที่ ที่จะเห็นแตกต่างกันออกไปตั้งแต่วันที่ 29 พฤศจิกายน-1 ธันวาคม 2551
ในรัฐแคลิฟอร์เนีย

สำหรับในอดีต ปรากฏการณ์นี้ได้ถูกบันทึกเก็บไว้จากหลายแห่ง เช่นในปี 2005  Ft.Davis ก็บันทึกเอาไว้จากเท็กซัส มีลักษณะที่ออกมาคล้ายที่เห็นในบ้านเรามากทีเดียว เพียงแต่ระยะห่างของดาวศุกร์และพฤหัสนั้นจะกว้างกว่า


ภาพโดย Davis เมื่อ 9 มิถุนายน 2005


ภาพโดยผู้ใช้นามแฝงว่า Stellagaze  เมื่อ 4 กุมภาพันธ์ 2008 ที่ผ่านมา


ภาพโดย
 Dennis Simmons,  Brisbane, Australia ปี 2006



ส่วนภาพแสดงปรากฏการณ์อยู่ร่วมทิศของดาวศุกร์และพฤหัส โดยไม่มี
Earthshine เมื่อ 11 เมษายนปี 2004


ภาพนี้แสดงปรากฏการณ์
Earthshine ร่วมกับดาวศุกร์(Venus) โดยปราศจากดาวพฤหัส

คิดเหมือนกันไหมคะว่ารอยยิ้มจากท้องฟ้าในบ้านเรานั้นค่อนข้างสมบูรณ์มากทีเดียว และนับว่ามองเห็นได้ชัดเจน สวยไม่แพ้ที่เคยมีคนบันทึกภาพได้จากที่อื่นๆ ทีเดียว หากใครพลาดไปแล้วอยากดูพระจันทร์เสี้ยวครึ่งดวงอีก  ในเว็บไซต์ของสมาคมดาราศาสตร์ไทยนั้นให้ข้อมูลเอาไว้ว่า

เช้ามืดวันที่ 19 ธันวาคม และ 25-26 ธันวาคม จะเป็นวันสุดท้ายที่ได้เห็นดวงจันทร์เสี้ยวใกล้ขอบฟ้าทิศตะวันตกมากที่สุด เป็นดวงจันทร์สว่างครึ่งดวง ปรากฏบนฟ้าทุกวันที่มาให้เห็นตั้งแต่เช้ามืด หลังจากนั้นดวงจันทร์ก็จะเคลื่อนไปอยู่แนวเดียวกับพระอาทิตย์ จนถึงวันที่ 29 ธันวาคมโน่นค่ะ เราถึงจะเห็นพระจันทร์อีกครั้ง ที่มาพร้อมกับ ดาวพุธ  (Mercury) และ ดาวพฤหัสบดี (Jupiter) นั่นเอง : )

ข้อมูลอ้างอิง

http://thaiastro.nectec.or.th/skyevnt/planets/
http://www.lpod.org/?m=200609

http://home.hiwaay.net/~krcool/Astro/moon/earthshine

http://thaiastro.nectec.or.th/skyevnt/meteors/2008meteors.html

http://www.earthsky.org/radioshows/52786/moon-venus-jupiter-on-december-1

http://www.paulandliz.org/Moon_and_Planets/Moon_and_Venus_190407.jpg

http://lakeconews.com/content/view/6485/771/

 

บล็อกของ dinya

dinya
หลายวันก่อนผู้เขียนเถียงกันเล่นๆ กับเพื่อน เรื่อง "ดวงตาของควาย" ที่บอกว่ามันตื่นกลัวสีแดงเป็นพิเศษ สามารถตกมันได้เหมือนช้าง เวลาเห็นสีแดงจัดๆ ในอากาศร้อนๆ แต่อีกคนบอกว่าไม่จริงเลย ควายน่ะมองเห็นทุกอย่างแค่สีขาวดำ ก็เลยมีมุกขำๆ กันเล่นว่า "แล้วเคยเป็นควายด้วยเหรอ" :P จะว่าไปแล้วเรื่องนี้เถียงกันให้ตายก็คงไม่มีใครชนะ ก็เราไม่ใช่สัตว์เหล่านั้น แต่ด้วยความพยายามของมนุษย์ จึงมีการวิจัยและศึกษามากมายเกี่ยวกับความเป็นไปของสัตว์ชนิดต่างๆ และมีข้อเท็จจริงที่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มาพิสูจน์ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องความรู้สึก การมองเห็น การได้ยิน การรับรู้รส กลิ่น สี ของสัตว์ประเภทต่างๆ…
dinya
ตอนแรกตั้งใจว่าจะเขียนถึงเรื่องของฝนดาวตก  ซึ่งมักจะมีให้เห็นมากที่สุดในช่วงกลางเดือนธันวาคมของทุกปี แต่สัปดาห์นี้ตื่นเต้นนิดหน่อยกับเรื่องของปรากฏการณ์  "พระจันทร์ยิ้ม"  ซึ่งผู้สื่อข่าวเตือนว่าอย่าลืมชมความน่ารักๆ  บนท้องฟ้าได้ตั้งแต่หลังพระอาทิตย์ตกดิน  นั่นคือ 17.40 น.  จนถึง  20.30 น. ของคืนวันที่ 1 ธันวาคม 2551
dinya
ภาพของปัจจุบันและอดีตของทะเลสาบในตะวันออกเฉียงเหนือของ Aotea มีคนบอกว่า ชิลี เป็นประเทศที่มีเรื่องน่าตื่นเต้นไม่น้อยเกี่ยวกับปรากฏการณ์ธรรมชาติ อย่างเช่น ทะเลสาบที่สวยงามในเขตแมกกัลลันส์ ห่างจากกรุงซานดิอาโก้ ไปประมาณ 2,000 กิโลเมตร ที่นั่นเคยมีน้ำอยู่เต็มทะเลสาบ มีสิ่งมีชีวิต มีสภาพแวดล้อมที่สวยงาม และดำรงอยู่เช่นนั้นมานานร่วม 30 ปี ด้วยพื้นที่ 10-12 เอเคอร์ หรือประมาณ 10 เท่าของสนามฟุตบอล แต่แล้ววันหนึ่ง อยู่ๆ ทะเลสาบนั้นก็แห้งเหือด อันตรธานหายไปเสียเฉยๆ ทั้งที่คนยืนยันว่าก่อนหน้าที่ทะเลสาบจะหายไปไม่ถึง 1 เดือน ก็ยังเห็นน้ำมีอยู่เต็มทะเล สิ่งที่เหลืออยู่แทนที่ความงามของทะเลสาบ…
dinya
การทำนายนั้นอยู่คู่กับสังคมของเรามานาน โดยเฉพาะการทำนายธรรมชาติ เช่นการดูสีของท้องฟ้า ก้อนเมฆ สายลม ดวงดาว แม้กระทั่งการมองเห็นด้วยจิต ที่สามารถหยั่งรู้ฟ้าดินและธรรมชาติได้ เหมือนที่เคยฮือฮากันไปเมื่อหลายปีก่อน เมื่อนาย กอร์ดอน (Gordon-Michael Scalion) ชาวอเมริกันที่เคยเสียชีวิตเมื่อปี 1979 แต่กลับฟื้นขึ้นมาอีกครั้ง จากนั้นเขาก็อ้างว่า ได้รับพรสวรรค์ที่หยั่งรู้อนาคต เขามักจะเดินทางไปอยู่บนพื้นที่สูงๆ บนภูเขา แล้วมองลงมาเห็นภาพในอนาคต โดยเฉพาะภาพของเมืองที่เปลี่ยนไป และโลกที่จะเกิดขึ้นมาใหม่ คนที่เชื่อถือนายกอร์ดอนนั้นมีไม่น้อย เพราะได้เคยฝากผลงานการทำนายที่แม่นยำเอาไว้ เช่น…
dinya
ภาพแสดงลักษณะของโลก Earth มีคนพูดบ่อยๆ ว่า โลกของเราเล็กลงเรื่อยๆ แคบลงเรื่อยๆ นั่นคงเพราะ เราสื่อสารกันง่ายขึ้น ทั้งทางโทรศัพท์ อินเตอร์เน็ต จะไปเรียนที่ไหน ทวีปใด เราก็ยังพูดคุยกันได้แทบทุกวัน เวลาเพื่อนคนไหนหายไปไม่ติดต่อกันนานๆ เผลอๆ ก็ไปเจอกันในเวบบล็อกหรือ ชุมชนออนไลน์ สักพักก็หาทางเจอกันจนได้  เราคงไม่คิดว่า วันหนึ่ง คำว่า “โลกเล็กลง” นั้นจะหมายถึง “โลกที่มีขนาดเล็กลงไปจริงๆ” เล็กกว่าที่เราเคยรับรู้ แม้เราจะจินตนาการได้ยากอยู่ว่าโลกของเรามันใหญ่โตขนาดไหน และมันจะสำคัญหรือเปล่าที่มันจะเล็กลง ใหญ่ขึ้น หดตัวหรือขยาย ซึ่งคงต้องขอบอกว่า มันก็สำคัญมากทีเดียวค่ะ
dinya
ช่วงนี้มีโอกาสได้เห็นสายรุ้งบ่อย เรียกว่าวันเว้นวันก็ว่าได้ เวลาเห็นรุ้งจะคิดว่าเป็นวันดีๆ เพราะว่ากันว่า ทุกแห่งทุกหนนั้นมีรุ้งเกิดขึ้นเสมอ อยู่ที่ว่าเราจะยืนในตำแหน่งที่มองเห็นหรือเปล่า  บางคนบอกว่า รุ้งตัวเดิม หากเรายืนอยู่คนละมุมเราจะเห็นแสงแตกต่างกัน เหมือนเป็นรุ้งคนละตัว ดังนั้น ธรรมชาติได้ทำให้เราทุกคน มีรุ้งของตัวเอง ที่มองเห็นเฉพาะตัว ไม่มีทางเหมือนกันนั่นเอง ตั้งแต่เด็กๆ เราเห็นรุ้งมี 7 สี  ไล่จาก ม่วง คราม น้ำเงิน เขียว เหลือง แสด แดง พอโตมาถึงรู้ว่า รุ้งมีสีเยอะมากๆๆ ไล่ตั้งแต่สีม่วงไปจนถึงสีแดง แต่เราเห็นเฉพาะสีหลักๆ อย่างที่รู้กันว่ารุ้งธรรมชาตินั้นเกิดหลังฝนตก…
dinya
ในช่วงนี้ คำว่า Storm Surge หรือ Tidal Surge หรือที่ไทยเรียกว่า คลื่นพายุซัดฝั่ง น่าจะทำให้ใครๆ วิตกอยู่บ้าง เพราะมีความคล้ายคลึงกับการเกิดสึนามิ มีรูปแบบการเคลื่อนตัวของคลื่นขนาดใหญ่พัดเข้าชายฝั่ง แต่ที่แตกต่างกัน คือ สึนาเกิดขึ้นจากปรากฏการณ์ของแผ่นดินไหวใต้ทะเล ทำให้เกิดแรงสั่นสะเทือนส่งผลให้เกิดคลื่นขนาดยักษ์ แต่ Storm surge จะเกิดขึ้นโดยมีตัวแปรจากพายุ หลังจาก ดร.สมิทธ ธรรมสโรช ผอ.ศูนย์เตือนภัยพิบัติแห่งชาติ ออกมาเตือนให้รับมือกับภัยพิบัติในกรุงเทพฯ และถึงกับประกาศลาออกเพราะไม่มีหน่วยงานสนใจเรื่องนี้ ผู้เขียนเลยคิดถึงคำว่า “ถ้า” ซึ่งมีความหมายได้สองอย่าง คือ…
dinya
เมื่อเดือนกรกฎาคม ปีที่แล้ว (2550) ช่างภาพชาวรัสเซียผู้หนึ่ง อ้างว่าหลังจากไปเดินเล่นที่ท่าเรือในทะเลแห่งหนึ่งทางตอนใต้ของอเมริกาอยู่ดีๆ เขาก็เห็นแสงส่องลงมาจากฟ้าซึ่งมีก้อนเมฆเคลื่อนตัววนไปมาแปลกๆ จากนั้นไม่นานก็เกิดพายุงวงช้างพุ่งลงทะเล เขาได้นำสองภาพนี้มาแปะไว้ในเวบบล็อก ที่ชื่อ www.englishrussia.com ซึ่งมีผู้ชมมาวิจารณ์กันว่า นี่เป็นเพียงภาพที่ถูกตกแต่งด้วยโปรแกรม Photoshop เท่านั้นเอง ไม่ใช่ภาพที่จะถ่ายได้จริงๆ หากแต่ช่างภาพรัสเซียนั้นอธิบายว่านี่เป็นภาพที่สร้างจำลองขึ้นจากสถานที่จริงและวินาทีที่เขาได้พบจริงๆ ถึงไม่รู้ว่าจริงหรือเปล่า แต่พออ่านเจอเรื่องนี้เลยอดคิดไม่ได้ว่า ก่อน  “…
dinya
หลายคนเคยบอกว่า ไม่น่าเชื่อที่ชื่อสวยๆ อย่าง นากรี รูซา นิดา เกศนา สาลิกา คัมมุริ ฯลฯ และอีกหลายชื่อที่มีความหมายน่ารักๆ ถึง ต้นไม้ ดอกไม้ ภูเขา ทะเล แม่น้ำ ฯลฯ เหล่านี้จะเป็นชื่อของพายุไปได้ อาจเพราะความจริงแล้วพายุ หรือวาตภัยส่วนใหญ่นั้นมีพิษสงทำลายล้าง ทำความน่าสะพรึงกลัวกับพวกเราชาวโลกไม่น้อยนั่นเอง เรื่องน่ารู้ฯ ตอนนี้เลยอยากเอาชื่อพายุมาเล่าสู่กันฟังค่ะ ภาพเมฆฝนและพายุในจังหวัดเชียงใหม่ ปลายเดือน กรกฎาคม 2551 ชื่อของพายุนั้น ว่ากันว่า เดิมทีสหรัฐอเมริกาเป็นผู้ตั้งชื่อพายุทั่วโลกมาโดยตลอด เพราะสมัยก่อนสหรัฐนั้นถือว่าเป็นผู้นำด้านนี้ มีอุปกรณ์พร้อมในการตรวจสภาพอากาศ…
dinya
ก่อนจะนั่งลงเขียนคอลัมน์นี้ ไม่อยากเชื่อเลยว่า 72 ชั่วโมงที่ผ่านมานี้เอง 7 ประเทศ กำลังผจญกับวิกฤตพายุถล่มและน้ำท่วมชนิดที่ยังรอการช่วยเหลือและสรุปยอดผู้เสียชีวิตยังไม่ได้ เริ่มตั้งแต่เยอรมนี เจอพายุหนักทางตอนใต้ของประเทศ จนต้องปิดถนน บ้านหลายหลังพังพินาศ มาถึงประเทศยูเครน ที่มีผู้เสียชีวิตไปแล้ว 16 คน ประชาชน 2 หมื่นกว่าคนอยู่ในความมืดเพราะไม่มีไฟฟ้า ตามด้วยโรมาเนีย ที่ประกาศอพยพคนออกจากเมืองนับสิบเพราะน้ำกำลังท่วมอย่างหนัก ส่วนพายุที่กระหน่ำเกาะเหนือของ นิวซีแลนด์ นั้นมีผู้เสียชีวิตไปแล้ว 3 คน และผู้สูญหายอีกหลายคน ดูเหมือนฝั่งยุโรปอาจจะดูไกลไปหน่อย กลับมาที่เอเชียของเราที่…
dinya
ตอนที่แล้วเล่าถึง “หลุมยุบ” หรือ Sinkhole ในต่างประเทศไปแล้ว คราวนี้มาดูหลุมยุบในบ้านเรากันบ้างนะคะ ย้อนไปเมื่อ 3 ปีที่แล้ว ตั้งแต่เหตุการณ์คลื่นยักษ์สึนามิเป็นต้นมา (2547) หลายคนบอกว่า มีข่าวหลุมยุบให้ฟังอยู่เรื่อยๆ แต่ไม่รู้ว่ามีมากน้อยแค่ไหน มาดูตัวเลขที่กันดีกว่าค่ะ หลุมยุบในประเทศไทย ในระยะเวลา 3 ปีที่ผ่านมา กรมทรัพยากรธรณีแจ้งว่า มี “หลุมยุบ” ที่ได้รับแจ้งและเข้าไปตรวจสอบแล้วถึง 53 หลุม ใน 16 จังหวัด แน่ะ ไม่นับรวมกับที่เราสังเกตไม่เห็น อยู่ลึกจนไม่มีใครพบ หรือ พบแล้วแต่ไม่ได้แจ้งนะคะ ในวันเดียวกับเหตุการณ์คลื่นยักษ์สึนามิ คือ 26 ธันวาคม 2547 นั้น เกิดขึ้นพร้อมกันทีเดียว 19 จุด…
dinya
สองภาพข้างบนนี้ดูเหมือนเป็นทะเลสาบสวยๆ ที่มีน้ำใสๆ เย็นๆ น่าไปเที่ยวเล่น พายเรือ ถ่ายรูปหรือดำน้ำ ทำนองนั้นไหมคะ ? แต่รู้ไหมว่า เนี่ยแหละ มันคือหน้าตาของ El Zacatón Cenote หรือ “หลุมยุบ” (sinkhole) ที่มีความลึกที่สุดในโลกล่ะ !