วันพรุ่งนี้ (22 ธันวาคม 2561) จะครบรอบการจำคุก 2 ปี ของ 'ไผ่ ดาวดิน' บัณฑิตมหาวิทยาลัยขอนแก่นที่ต้องรับปริญญาที่หน้าศาลทหารพร้อมกับชุดนนักโทษในเรือนจำ
ประกอบกับช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา มาตรา 112 กลับมาทำงานอีกครั้ง อย่างที่มันไม่เคยถูกใช้จาก 'ฝ่ายพลเรือน' แบบนี้มาสักพักใหญ่ ซึ่งทำให้ผมอยากเขียนอะไรถึงมาตรา 112 บ้าง
หลายคนอาจจะรู้จัก 'มาตรา 112' ดี บางคนอาจจะรู้จักแบบผ่านๆ และหลายคนอาจไม่รู้จักเลย
มาตรา 112 คือ มาตรา 112 ในประมวลกฎหมายความอาญา ที่บัญญัติว่า
“ผู้ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่สามปีถึงสิบห้าปี”
ในช่วงความขัดแย้งทางการเมืองตลอด 10 กว่าปี กฎหมายดังกล่าวถูกเรียกในชื่อย่อๆ ว่า กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ และกฎหมายดังกล่าวถูกวิพากษ์วิจารณ์ว่า ถูกนำมาใช้จำกัดการแสดงความคิดเห็นหรือวิพากษ์วิจารณ์ทางการเมือง
หรือ พูดง่ายๆ ว่า กฎหมายดังกล่าวกลายเป็น 'เครื่องมือทางการเมือง' ในรูปแบบหนึ่ง
การตอบว่า ทำไมมาตรา 112 ถึงเป็นเครื่องมือทางการเมือง ก็เนื่องจาก ตัวบทกฎหมายมีปัญหา เช่น การบัญญัติการกระทำความผิด อย่าง คำว่า “ดูหมิ่น อาฆาตมาดร้าย” ซึ่งเป็นคำที่อาจตีความได้กว้าง ครอบคลุมการกระทำ หรือการแสดงความคิดเห็นได้หลายแบบ
ดังนั้น ในทางปฏิบัติ มาตรา 112 จึงถูกตีความและนำมาใช้อย่างกว้างขวาง เพื่อดำเนินคดีและลงโทษการแสดงความคิดเห็นอย่างไม่มีขอบเขต ยกตัวอย่างเช่น การดำเนินคดีกับ ส.ศิวลักษณ์ จากการแสดงความคิดเห็นถึงพระนเรศวร ซึ่งเป็นการบังคับใช้กฎหมายที่นอกเหนือไปจากตัวบทบัญญัติของกฎหมายเสียด้วยซ้ำ
นอกจากนี้ กฎหมายยังกำหนดโทษขั้นต่ำไว้สูงถึง 3 ปี เทียบเท่าความผิดฐานฆ่าคนตายโดยไม่เจตนา รวมไปถึง กฎหมายยังถูกบัญญัติอยู่ในลักษณะ “ความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร” ทำให้บุคคลทั่วไปทุกคนสามารถเป็นผู้กล่าวโทษ และเป็นเหตุผลในการไม่ให้สิทธิในการประกันตัว หรือพิจารณาอย่างเปิดเผย
หลายครั้ง พบว่า มาตรา 112 ถูกนำมาใช้เพื่อฟ้องกลั่นแกล้งกัน หรือถูกนำมาใช้ฟ้องเพื่อเพราะสองฝ่ายมีเหตุขัดแย้งกัน หรือใช้การฟ้องเพื่อใส่ร้ายป้ายสีทางการเมืองซึ่งกันและกัน ในข้อหา 'ล้มเจ้า' หรือฟ้องเพื่อจำกัดการแสดงออกในเชิงการวิเคราะห์หรือวิพากษ์วิจารณ์สถานการณ์บ้านเมือง
เมื่อกฎหมายตีความได้กว้าง ไม่มีขอบเขตที่ชัดเจน ประกอบกับมีอัตราโทษสูง และผู้ต้องหาเกือบทั้งหมดไม่ได้รับสิทธิในการประกันตัว หรือถูกตัดเงื่อนไขและความพร้อมในการต่อสู้คดีอย่างเต็มที่ ทำให้ผู้ต้องหาส่วนใหญ่ที่ถูกกล่าวหาตามมาตรา 112 รับสารภาพโดยแทบไม่ได้ต่อสู้เรื่องเนื้อหาที่ถูกกล่าวหาว่ากระทำความผิดแต่อย่างใด
อย่างไรก็ดี แม้ว่าในช่วงปี 2561 ที่ผ่านมา สถานการณ์การบังคับใช้มาตรา 112 จะ 'ดูดี' ขึ้น ในแง่ของการฟ้องร้องคดีจำเป็นจะต้องไปผ่านอัยการสูงสุดก่อน หรือ การที่บางครั้งจำเลยรับสารภาพก็มีการยกฟ้อง หรือ ลงโทษโดยไม่ใช้มาตรา 112 มาลงโทษเป็นความผิด
แต่เหตุการณ์ล่าสุดที่มีประชาชนนำ มาตรา 112 มาใช้ฟ้องจากการวิพากษ์วิจารณ์ 'เสื้อผ้า' ที่ออกแบบโดยเชื้อพระวงศ์ ก็สะท้อนให้เห็นว่า มาตรา 112 ยังถูกนำมาใช้ได้อยู่และยังเป็นแบบผิดฝาผิดตัว เนื่องจากกฎหมายดังกล่าวไม่ได้คุ้มครองเชื้อพระวงศ์ทุกพระองค์ และการวิจารณ์เสื้อผ้าก็คือการวิพากษ์วิจารณ์ผลงานศิลปะ
ดังนั้น เนื้อแท้ของกฎหมายดังกล่าวจึงเป็นอุปสรรค์ต่อการแสดงความเห็นแทบจะทุกอย่าง ถ้าใครจะอ้างว่าการบังคับใช้กฎหมายดังกล่าวดีขึ้น ก็ขอให้พึ่งระลึกว่า เราอยู่ในสถานการณ์ที่ปืนจ่อหัว เพียงแต่ยังไม่มีคนลั่นไกต่างหาก
บล็อกของ มนุษย์โรแมนติก
มนุษย์โรแมนติก
เมื่อต้องถอดบทเรียนหรือตกผลึกการลงมติ
มนุษย์โรแมนติก
วันนี้ (11 เมษายน 2562) คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) มีมติ ส่งเรื่อง หลักเกณฑ์ และวิธีการคำนวนเพื่อจัดสรร จำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (ส.ส.) แบบบัญชีรายชื่อ ที่แต่ละพรรคการเมือง จะพึงมีได้ให้ศาลรัฐธรรมนูญิพจารณาวินิจฉัย ดังที่ปรากฎตามภาพนี้
มนุษย์โรแมนติก
วันพรุ่งนี้ (22 ธันวาคม 2561) จะครบรอบการจำคุก 2 ปี ของ 'ไผ่ ดาวดิน' บัณฑิตมหาวิทยาลัยขอนแก่นที่ต้องรับปริญญาที่หน้าศาลทหารพร้อมกับชุดนนักโทษในเรือนจำ ประกอบกับช่วงไม่กี่วันที่ผ่านมา มาตรา 112 กลับมาทำงานอีกครั้ง อย่างที่มันไม่เคยถูกใช้จาก 'ฝ่ายพลเรือน' แบบนี้มาสักพัก
มนุษย์โรแมนติก
12 กรกฎาคม 2561 สนช. มีวาระการประชุมพิจารณาร่างกฎหมาย 5 ฉบับ เกี่ยวกับการปรับขึ้นเงินเดือนข้าราชการโดยเฉพาะองค์กรอิสระและศาลรัฐธรรมนูญ ที่ไม่ใช่แค่เงินเดือนขึ้นแต่ยังได้เงินย้อนหลังไปจนถึงปี 57 สำหรับเหตุผลของคสช.
มนุษย์โรแมนติก
หากจะพูดถึงนักแสดงมากความสามารถ หากจะขาดชื่อ ทราย-อินทิรา เจริญปุระ ไปก็คงต้องเป็นเรื่องที่แปลกประหลาด เพราะนอกจากเธอจะเคยเป็นนักร้อง เป็นนักแสดงที่มีชื่อเสียงแล้ว เธอยังเคยทำหน้าที่เป็นพิธีกรรายการต่างๆ ควบคู่ไปกับการเป็นคอลัมนิสต์ให้กับนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ และสำนักข่าว The Matter ด้วยเช่นกั
มนุษย์โรแมนติก
ต้องขอจั่วหัวตั้งแต่เริ่มต้นว่า บทความนี่มีเจตนา 'ปรับทัศนคติ' ผู้แทนประชาชนในนามพรรคประชาธิปัตย์ อย่างคุณมัลลิกา บุญมีตระกูลชัย (มหาสุข) หลังออกมาแสดงความคิดเห็น
มนุษย์โรแมนติก
ผมมีโอกาสได้อ่านคำถาม 9 ข้อที่พี่ดี้ ถาม ผมคิดว่าบางคำถามนั้นดีมากๆ แต่อยากแลกเปลี่ยนมุมมองว่า จริงๆ แล้วพี่ดี้ มองข้ามคำตอบบางอย่างไปหรือเปล่า และตกหล่นข้อเท็จจริงในปัจจุบันไปหรือเปล่า จึงขอทวนคำถามและตอบคำถามทั้งหมด ดังนี้ 1.มึงจะเป็นคนเลือก…มึงจะเลือกใครวะ
มนุษย์โรแมนติก
เหตุใดการพูดเรื่อง 'ความสำเร็จ' ในสังคมไทย เราจึงเชื่อบรรดากูรูทั้งหลายที่พยายามบอกว่า ตัวแปรต้นของความสำเร็จคือความทุ่มเทพยายาม และหลายครั้งเรามักจะเอาเรื่องความสำเร็จไปผูกกับความมุมานะเสียจนมั่นใจว่าเราควบคุมตัวแปรอื่นๆ อย่างถี่ถ้วนแล้วอย่างนั้น
มนุษย์โรแมนติก
“บ้านทีดีหาใช่แค่มีสิ่งปลูกสร้างที่มั่นคง สะดวกสบาย แต่มันต้องมีบรรยากาศที่อบอวลไปด้วยความรัก ความผูกพัน ของคนในครอบครัว” ถอยห่างจากกรุงเทพมหานครออกไปซักสองร้อยกิโลเมตร ในบ้านหลังหนึ่งในตำบลท่าเสา อำเภอไทรโยก จังหวัดกาญจนบุรี มีครอบครัวครอบครัวหนึ่งอาศัยอยู่ โดยสมาชิก
มนุษย์โรแมนติก
น่าแปลกที่ช่วงหลังมานี้ เมื่อมีความตายที่ไปเกี่ยวข้องกับเจ้าหน้าที่ทหาร เช่น กรณีการเสียชีวิตในโรงเรียนเตรียมทหาร ของ 'เมย' หรือ ภัคพงค์ ตัญกาญจน์ รวมไปถึงการเสียชีวิตของเครือข่าย 'หมอหยอง' ที่อยู่ระหว่างถูกควบคุมในเรือนจำค่ายทหาร กระบวนการพิสูจน์ทราบสาเหตุการตายมักจะเป็นไปอย่าง 'ผิดปกติ' โดยบทความนี้พยายามจะพาไปดูสิ่งแปลกปลอมในกระบวนการยุติธรรมที่เกิดขึ้นครั้งแล้วครั้งเล่าในสังคมไทย
มนุษย์โรแมนติก
แม้คำพิพากษาคดีจำนำข้าวจะยังไม่สะท้อนภาพการแทรกแซงการดำเนินนโยบายของรัฐบาลโดยองค์กรตุลาการอย่างเด่นชัด แต่ก็น่าตั้งข้อสังเกตว่า คดีดังกล่าวจะกลายเป็นบรรทัดฐานสำหรับลงโทษรัฐบาลที่ดำเนินนโยบายที่ถูกกล่าวหาว่าใช้นโยบาย 'ประชานิยม' หรือไม่ โดยเฉพาะในยุคที่รัฐธรรมนูญฉบับใหม่ให้อำนาจองค์กรอิสระในการจับตารัฐบาลชุดหน้าอย่างเข้มข้น
มนุษย์โรแมนติก
เมื่อสัปดาห์ก่อน นายกฯ ได้แต่งตั้งคณะกรรมการปฏิรูปประเทศด้านต่างๆ ตาม พ.ร.บ.แผนและขั้นตอนการปฏิรูปประเทศ ที่ิเพิ่งประกาศใช้ ทั้งนี้ เมื่อสำรวจรายชื่อของคณะกรรมการชุดดังกล่าว พบว่า หลายคนเคยทำงานในสภาปฏิรูปมาแล้วถึงสองสมัย หลายคนมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับ คสช. มาก่อน นอกจากนี้ กรรมการบางคนยังมีผลงานเป็นที่ประจักษ์ ได้รับเสียงคัดค้านจากภาคประชาชนเป็นเครื่องการันตี จึงน่าสนใจว่าคณะทำงานชุดนี้จะพาประเทศไปทางไหนและมีบทบาทอย่างไรกันแน่