Skip to main content

บทความในวันนี้ เป็นผลสืบเนื่องมาจาก การได้รับทราบสองข่าว ซึ่งในความเห็นของข้าพเจ้า เป็นข่าวที่ไม่ได้อยู่ในกระแสความสนใจ ของคนไทยทั่วไปแต่อย่างไร แต่เป็นข่าวที่ข้าพเจ้า อยากเรียกร้องให้ทุกคน หันมาตระหนักถึงความน่ากลัว ของการถูกคุกคามโดย "Identity thief"

Identity thief คือ กลุ่มคนที่มุ่งขโมยข้อมูลส่วนบุคคล โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้อมูลที่ใช้แสดงตัวตน ของบุคคลต่างๆ โดยมีเป้าหมายเพื่อ ใช้ข้อมูลดังกล่าวปลอมแปลงตนเป็นบุคคลผู้นั้น เพื่อหาประโยชน์อื่นๆต่อไป

ข่าวแรกที่เกิดขึ้น เป็นเหตุการณ์ที่ผู้หญิงคนหนึ่ง ถูกวิ่งราวกระเป๋าสตางค์ ภายหลังจากเกิดเรื่อง ซึ่งข้าพเจ้าเจ้าจำได้ไม่แน่นอนว่านานเท่าไหร่ ผู้เคราะห์ร้ายได้ไปแจ้งความ เพื่อนำใบแจ้งความไปขอทำเอกสารหลักฐานต่างๆ ซึ่งรวมถึงบัตรประจำตัวประชาชน ตามปกติ แต่สิ่งผิดปกติเกิดขึ้น เมื่อทางสำนักงานเขตที่ผู้เคราะห์ร้ายเข้าไปขอทำบัตรแจ้งว่า ข้อมูลในระบบออนไลน์ระบุว่า ได้มีคนที่อ้างตัวเป็นตัวผู้เคราะห์ร้าย เข้ามาขอทำบัตรประชาชนใหม่เรียบร้อยแล้ว จึงไม่สามารถทำบัตรประชาชนใหม่ให้ได้

จนถึงวันนี้ เป็นเวลากว่า 2 ปี ที่ผู้เคราะห์ร้ายต้องกลายเป็นบุคคลเถื่อน เนื่องจากหลักฐานทางกฏหมาย ยืนยันว่าความเป็นตัวเธอไม่ใช่ตัวเธอ แต่กลับกลายเป็นคนอื่นที่เป็นตัวเธอ

ซึ่งนั่นหมายความว่า เหตุการณ์ชิงทรัพย์ในวันนั้น ไม่ใช่เพียงเหตุการณ์ชิงทรัพย์ธรรมดา แต่เป็นการปล้นความเป็นตัวตนของเธอไปด้วย

ข่าวที่สอง แตกต่างกับข่าวแรก ทั้งในแง่ของ การเป็นที่รู้จักในสังคม ของตัวบุคคลผู้ตกเป็นเหยื่อ วิธีที่ถูกกระทำ และผลกระทบ ซึ่งผู้ที่ตกเป็นเหยื่อในคราวนี้ คือนักแสดงหญิงที่ชื่อ ก้อย แห่งภาพยนตร์เรื่อง รักสามเศร้า ซึ่งเป็นบุคคลที่มีผู้คนรู้จักในวงกว้าง โดยมีผู้พยายามปลอมแปลงเป็นเธอ ด้วยการสร้างบัญชีชื่อผู้ใช้ หรือ account ในเครือข่ายสังคมออนไลน์ Facebook ด้วยชื่อของเธอ และตกแต่งหน้าดังกล่าว ด้วยข้อมูลส่วนบุคคลของเธอ ซึ่งหาได้ไม่ยากจากสื่อทั่วไป เพื่อทำให้ทุกคนเชื่อว่าเป็นหน้า account ของเธอ

อย่างไรก็ดี การออกข่าวในครั้งนี้ ทำให้ข้าพเจ้ารู้สึกเพียงว่า มีจุดประสงค์เพียงแค่ แจ้งให้สังคมรู้ ว่าเธอถูกผู้ไม่หวังดีปลอมเป็นเธอใน Facebook โดยไม่ได้มีการดำเนินการแก้ไขแต่อย่างใด ซึ่งทำให้ข้าพเจ้ารู้สึกว่า คุณก้อย คงไม่ตระหนักถึงผลกระทบ ที่อาจเกิดขึ้นจากเหตุการณ์ดังกล่าว ซึ่งข้าพเจ้าเชื่อว่า ผู้ไม่หวังดีซึ่งปลอมเป็นเธอ และแทรกตัวเข้าไปในเครือข่ายสังคมของเธอ อาจมีจุดประสงค์ที่จะหาประโยชน์ จากการเข้าไปติดต่อกับคนในวงกว้าง โดยหลอกว่าเป็นเธอ โดยไม่ใช่แค่เพียง ทำไปเพื่อความสนุกสนาน

สองข่าวข้างต้น สะท้อนให้เห็นว่าในปัจจุบัน การถูกคุกคามโดย Identity thief เกิดขึ้นได้หลายรูปแบบ อีกทั้งมีแน้วโน้มที่จะเกิดได้มากขึ้น และมีผลลัพธ์ที่รุนแรงมากขึ้น เนื่องจากในปัจจุบัน สังคมเราใช้ พึ่ง และให้ความเชื่อถือ กับข้อมูลในระบบต่างๆ เพื่อยืนยันตัวตนของแต่ละปัจเจกบุคคล มากขึ้นทุกวัน

ในข่าวแรก การที่ผู้เคราะห์ร้ายต้องกลายเป็น ต้องกลายเป็นคนเถื่อน และเธอไม่สามารถยืนยันความเป็นตัวเธอ เพื่อทำธุรกรรมใดๆ หรือไม่สามารถเรียกรับผลประโยชน์ใดๆ ที่เป็นของเธอได้ ก็ถือว่าเป็นผลลัพธ์ที่รุนแรงกับตัวเธอแล้ว

แต่ความรุนแรงของผลลัพธ์ ของการถูกขโมยตัวตน อาจไม่ได้จบเพียงแค่นั้น โดยอาจมีผลลัพธ์ที่รุนแรงมากขึ้น ถ้าหากคนที่กลายเป็นตัวเธอ ใช้ข้อมูลความเป็นตัวตนของเธอ ไปทำธุรกรรมฉ้อฉล หรืออาชญากรรมทางธุรกิจ ต่อไป

โดยผลลัพธ์จะยิ่งรุนแรงขึ้น หากผู้ที่ตกเป็นเหยื่อ เป็นบุคคลที่มีหน้าที่ และความรับผิดชอบสูงในสังคม หรือเป็นผู้มีทรัพย์สินมากมาย

และจะยิ่งรุนแรงที่สุด หากผู้ที่กระทำการชิงทรัพย์ ทำไปโดยตั้งใจตั้งแต่แรก ที่จะขโมยข้อมูลส่วนบุคคล เพื่อช่วงชิงความเป็นตัวตน ของบุคคลผู้นั้น เพื่อทำธุรกรรมฉ้อฉล หรืออาชญากรรมทางธุรกิจ ไม่ใช่แค่หวังใน ทรัพย์สินในกระเป๋าสตางค์ และได้นำเอาบัตรประชาชนที่ได้มาไปขาย หรือทิ้งไปอย่างไม่ตั้งใจ

อย่างไรก็ดี แม้ว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในข่าวที่สอง ถึงแม้ว่าจะไม่ได้เกิดขึ้น กับหลักฐานทางราชการใด เช่นเดียวกับในข่าวแรก แต่เกิดขึ้นกับผู้มีชื่อเสียงในสังคม เป็นที่รู้จักในสังคมวงกว้าง จึงทำให้เป็นอีกกรณี ที่มีความเป็นไปได้ ที่จะเกิดความเสียหายรุนแรง หากคุณก้อยไม่ให้ความสนใจ ดำเนินการอย่างจริงจัง ที่จะตัดไฟเสียแต่ต้นลม

อะไรจะเกิดขึ้น ถ้าผู้ปลอมเป็นคุณก้อย ในเครือข่ายสังคม Facebook ใช้เครือข่ายสังคมของคุณก้อย เพื่อล่อลวงทรัพย์จากผู้อื่นๆ หรือเพื่อการก่ออาชญากรรม

การที่ Identity thief เพิ่มปริมาณมากขึ้นในปัจจุบัน มีสาเหตุสำคัญมาจาก การที่โลกของเรามี ใช้ และพึ่งพา ICT ในรูปแบบของระบบข้อมูลต่างๆ ทั้งแบบออนไลน์และไม่ออนไลน์ มากขึ้นๆทุกวัน และยิ่งจะทวีความรุนแรงมากขึ้น เมื่อหลายประเทศในโลก มีความพยายามที่จะทำให้ บัตรประชาชนอิเลคทรอนิกส์เพียงใบเดียว สามารถเข้าถึงข้อมูลส่วนบุคคลทุกอย่าง ของประชาชนแต่ละคน และอนุญาตให้ผู้ที่จำเป็นต้องใช้ข้อมูลส่วนบุคคล ซึ่งได้รับอนุญาตจากระบบ สามารถเข้าถึงได้ข้อมูลนั้นๆได้ เมื่อต้องการ

แต่เนื่องจากในสังคม ยังมีความเหลื่อมล้ำทางความรู้ ความเข้าใจ ในการใช้งานเทคโนโลยี และขาดการตระหนักถึงความปลอดภัย ในการใช้งานระบบข้อมูลต่างๆอยู่อีกมาก จึงทำให้ผู้ที่มองเห็นช่องว่าแห่งความไม่เท่าทันนี้ หาประโยชน์จากช่องว่างดังกล่าว (เคยถูกพูดถึง ในบทความตอนที่ 3 เรื่องการโลกาภิวัฒน์ ปฏิญญากรุงเทพ เว็บเครือข่ายสังคม และภัยคุกคามทางเทคโนโลยี)

การเพิ่มปริมาณของ Identity thief เป็นสัญญาณสำคัญ ที่ทำให้เราทุกคน ต้องตระหนัก ในทุกครั้งที่เราเอาข้อมูลส่วนบุคคลของตน ไปแจกจ่ายไว้ในที่ต่างๆ เช่น บนเครือข่ายสังคมออนไลน์ ซึ่งกำลังได้รับความนิยมสูง ในทุกครั้งที่เราใช้เครื่องคอมพิวเตอร์สาธารณะ จัดการข้อมูลหรือทำธุรกรรมที่เป็นความลับ และในทุกครั้งที่เราพยายามนำข้อมูลส่วนบุคคล มาจัดการผ่านเทคโนโลยีระบบข้อมูล โดยไม่ระมัดระวัง ...เนื่องจากเราไม่มีสิทธิ์รู้ตัวเลยว่า เรากำลังตกเป็นเป้าหมายของพวก Identity thief เมื่อไหร่

ยิ่งข้อมูลความเป็นตัวตนของเรา เข้าถึงได้ง่าย หรือหาได้ทั่วไปได้มากเท่าไหร่ ความเป็นตัวตนของเรายิ่งเสี่ยงที่จะถูกค้นหาและสืบค้น เพื่อการปลอมแปลง และนำไปใช้ในทางมิชอบ ได้มากขึ้นเท่านั้น

คุณกำลังสนุกกับการใช้งานเทคโนโลยี เพื่อการจัดการข้อมูลส่วนบุคคล จนลืมตระหนักถึงความปลอดภัย ของความเป็นตัวตน ของคุณรึเปล่า

บล็อกของ SenseMaker

SenseMaker
น้ำมาถึงไหนแล้วหว่า...บ้านฉันน้ำจะท่วมมั้ยเนี่ย...จะหาข้อมูลที่จำเป็นได้จากที่ไหนบ้างหว่า...เวลาเดือดร้อนจะต้องแจ้งใคร...ทำไมโทรไป 1111 กด 5 แล้วถามอะไรไปก็ตอบไม่ได้... ........ใครก็ได้ช่วยบอกทีเหอะว่าฉันกับครอบครัวต้องทำยังไงบ้าง.......ข้อมูลประกอบการตัดสินใจอะไรๆก็ไม่มี ที่มีก็ไม่รู้จะเชื่อได้มากขนาดไหน เชื่อได้รึเปล่า.........
SenseMaker
ขอสวัสดีปีใหม่แด่ท่านผู้อ่านทุกท่าน ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยจงอวยพรให้ทุกท่าน สุขกาย สบายใจมีเงินทองใช้ไม่ขาดมือ และมีสติในการดำเนินชีวิตอยู่เสมอ
SenseMaker
  จากที่สัญญาว่าในบทความนี้ ข้าพเจ้าจะมาต่อยอดบทความจากครั้งที่แล้วในหัวข้อ “ความร่ำรวยข้อมูล” ด้วยการวิเคราะห์ความจำเป็น ที่เราจักต้องพัฒนาทั้ง 3 ส่วนประกอบสำคัญ อันได้แก่ ความอุดมทางด้านข้อมูล ความยากง่ายในการเข้าถึงข้อมูล และมุมมองที่มีในการวางแผนโครงสร้างข้อมูลบนเว็บ ไปพร้อมๆกัน เพื่อทำให้ทุกท่านเข้าใจประเด็นดังกล่าวนี้เป็นรูปธรรมมากขึ้น
SenseMaker
เป็นอีกครั้งที่ข้าพเจ้าไม่สามารถส่งบทความเข้ามาได้ตามกำหนด โดยคราวนี้ทิ้งระยะไปนานมาก จนทำให้ข้าพเจ้ารู้สึกผิดต่อผู้อ่านและผู้บริหาร blogazine เป็นอย่างยิ่ง ข้าพเจ้าต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย
SenseMaker
ต่อเนื่องจากบทความที่แล้วในหัวข้อ ความเป็นส่วนตัวของคุณราคาเท่าไหร่ ข้าพเจ้าอยากชวนท่านผู้อ่านคิดต่อไปอีกนิดว่า ท่านจะรู้ได้อย่างไรว่า ข้อมูลส่วนตัวต่างๆ ที่ท่านเปิดเผยไว้บนพื้นที่ออนไลน์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเครือข่ายสังคมออนไลน์ (social network sites) ต่างๆ เช่น Facebook และ MySpace จะไม่ทำให้ท่านสูญเสียอะไร หรือเสียใจในอนาคต
SenseMaker
จากบทความที่แล้วในหัวข้อ การจัดระเบียบโลกใหม่ การเมืองไทย และICT ข้าพเจ้าได้ชี้ให้เห็นว่า เพราะความก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ICT ในปัจจุบัน ทำให้ความสามารถของมนุษย์ ในการจัดการและจัดเก็บข้อมูล ซึ่งหากอาศัยเพียงประสาทสัมผัสของมนุษย์ จะไม่สามารถเข้าถึงและจัดการได้ และความด้วยความก้าวหน้านี้ ทำให้มนุษย์สามารถเห็นและรับรู้ ในข้อมูลที่เคยยากที่จะเห็นและรับรู้ อีกทั้งยังทำให้เข้าใจในสิ่งที่เคยยากต่อการวิเคราะห์
SenseMaker
ความก้าวหน้าทาง ICT ในปัจจุบัน ช่วยให้เราๆท่านๆ สามารถเข้าถึงข้อมูลต่างๆ ซึ่งยากที่จะเข้าถึงในอดีต ได้ง่ายขึ้น เช่น ข้อมูลของบุคคลหรือข้อมูลขององค์กรที่เราสนใจ ข้อมูลทางเศรษฐกิจและสังคม ของประเทศใดประเทศหนึ่ง รวมถึงองค์ความรู้ในด้านต่างๆ เป็นต้น
SenseMaker
หลังจากบทความที่เรียกได้ว่า บทบรรณาธิการแรก ได้ชี้แจงเป้าหมายการดำรงอยู่ ของพื้นที่ทางความคิดแห่งนี้ บัดนี้เวลาล่วงเลยมาครึ่งปี โอกาสแห่งการพูดคุย กับท่านผู้อ่านอีกครั้ง ก็มาถึงทุกๆ12 บทความ ที่ได้ทำหน้าที่ของมันผ่านพ้นไป ถือเป็นช่วงเวลาที่ดี ที่ผู้เขียนกับผู้อ่านจะได้แลกเปลี่ยนความคิดกัน เพื่อทำให้พื้นที่แห่งนี้ เป็นประโยชน์กับทุกๆคน อย่างแท้จริงในทัศนะของข้าพเจ้าแล้ว ICT เข้ามามีบทบาท ต่อชีวิตของเราทุกคน ในทุกวันนี้มากขึ้นทุกที แต่ละคนได้รับประโยชน์ ผลกระทบ และผลลัพธ์ ที่แตกต่างกันไป จากการเปลี่ยนแปลงรอบตัว ซึ่งมี ICT เป็นปัจจัยต้นเหตุ
SenseMaker
Peer Review อาจไม่ใช่คำในภาษาอังกฤษ ที่คนส่วนใหญ่ในสังคมคุ้นเคย แต่เป็นคำคุ้นเคยเป็นอย่างดีในสังคมนักวิชาการ อาจารย์ หรือ นักวิจัย เนื่องจากสังคมดังกล่าว มีวัฒนธรรมและกิจกรรมหลัก ในการสร้างองค์ความรู้ใหม่ ด้วยการต่อยอดองค์ความรู้ที่มีอยู่เดิม ผ่านการพัฒนาผลงานวิจัยใหม่ ซึ่งการยอมรับจากสมาชิกในสังคมเดียวกัน มีความสำคัญกับผลงานวิจัยแต่ละชิ้นมาก เนื่องจากไม่ว่าผลงานดังกล่าว จะมีคุณภาพในสายตาผู้พัฒนาเพียงใด แต่หากไม่ได้รับการตอบรับจากสมาชิกในสังคม ผลงานนั้นก็ถือได้ว่า ไม่ได้สร้างคุณค่าให้กับสังคมมากนัก
SenseMaker
ในอดีต การเกิดขึ้นของสังคม มักจะถูกจำกัดด้วยเส้นขอบเขตของเวลาและสถานที่ การเป็นส่วนหนึ่งในสังคม เกิดจากการมีส่วนร่วมอยู่ในเวลาและสถานที่เดียวกัน เช่น การอยู่ในหมู่บ้านเดียวกัน การไปโรงเรียนหรือสถานศึกษาเดียวกัน การทำงานในบริษัทหรือสถานที่ทำงานเดียวกัน หรือ การอยู่ในกลุ่มทำกิจกรรมเดียวกัน เป็นต้นแต่ด้วยความก้าวหน้าของ ICT และการขยายตัวของอินเตอร์เนต ทำให้ในปัจจุบัน การมีและเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ของเราแต่ละคน ไม่ถูกจำกัดโดยสองข้อจำกัดข้างต้น อีกต่อไป และทำให้ในปัจจุบันนั้น เราแต่ละคน มีและเป็นส่วนหนึ่งของสังคม ที่ถูกสร้างขึ้นบนอินเตอร์เนต เพิ่มมากขึ้นๆทุกที
SenseMaker
  หลังจากหลายบทความในคอลัมน์แห่งนี้ ข้าพเจ้าได้ใช้พูดถึงการเปลี่ยนแปลงทางสังคม ที่นับวันดูเหมือนว่า "เป็นการยากสำหรับประชาชน ที่จะทำความเข้าใจถึงความเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ เพื่อการดำรงชีวิตอย่างเท่าทัน" บทความวันนี้ จึงถูกเขียนขึ้นเพื่อแสดงทัศนะเกี่ยวกับกลไกทางสังคม ที่มีความจำเป็นอย่างยิ่งในปัจจุบัน เพื่อทำหน้าที่คุ้มกันและช่วยเหลือประชาชน ซึ่งเป็นผู้ได้รับผลกระทบหรือถูกกระทำ จากความเปลี่ยนแปลงทางสังคมเหล่านี้ โดยไม่อาจป้องกันตนเองได้อย่างเท่าทัน หากขาดไปซึ่งกลไกทางสังคมที่จะขอกล่าวถึงในวันนี้เรามาเริ่มทบทวนกันก่อนว่าความเปลี่ยนแปลงทางสังคม ซึ่งถูกกล่าวถึงในคอลัมน์แห่งนี้…
SenseMaker
สุขสันต์ปีใหม่แด่ทุกท่าน ผู้ซึ่งให้เกียรติแวะเวียนเข้ามาอ่านบทความในคอลัมน์แห่งนี้ ทั้งขาประจำและขาจร ขออาราธนาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลก จงอำนวยอวยพรให้ทุกท่านมีความสุขกาย สบายใจ และสามารถดำรงชีวิตอย่างมีสติ (และมีสตางค์ใช้อย่างพอเพียง) ข้าพเจ้าขอเริ่มต้นปีใหม่ ด้วยอีกหนึ่งงานเขียนที่มุ่งสื่อสารให้ผู้คนในวงกว้าง ตระหนักถึงผลกระทบที่ ICT มีต่อการดำเนินชีวิตในทุกระดับ เพื่อให้ทุกท่านสามารถรับมือกับความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวได้อย่างเท่าทัน อีกทั้งสามารถประยุกต์ใช้มันอย่างมีประโยชน์