Skip to main content

รุ่งเช้าวันที่ 10 กันยาฯ ทีมทั้งหมดเริ่มซ้อมเพื่อทบทวนกระบวนท่าฟ้อน ท่ารำ ท่วงท่าทำนอง จังหวะจะโคน ก่อนตระเวนออกศึก การซ้อมเริ่มต้นด้วยเพลงในอัลบั้มหิมพานต์ 2nd World ของพี่ทอด์ด ทองดี ต่อด้วยเพลงของ ซอ สมาชิกวง the sis ตามด้วยเพลงของลานนา คัมมินส์ รวมทั้งเพลงของมือระนาดและมือโปงลาง หมอแคน จนมาปิดท้ายที่เพลงของผม

\\/--break--\>

 

ผมเลือกเอาเพลง “แบแล” มาแจมกับวงเพื่อความสนุกสนาน โดยมีการส่งซีดีเพลงให้นักดนตรีได้ฟังก่อนหน้านั้น เมื่อถึงเวลาซ้อมวงปรากฏว่าไม่มีใครไปแกะเพลงผมเลย ผมเซ็งนิดหน่อยเพราะรู้สึกว่าไม่ค่อยมีการใส่ใจเพลงผมที่ส่งไปให้เท่าที่ควร ผมไม่แน่ใจว่ามีการเอาไปฟังบ้างหรือเปล่า อย่างไรก็แล้วแต่ต้องนั่งวาดโครงเพลงให้นักดนตรีในวง ณ บัดนั้น

 

เริ่มต้นจากกลอง เพราะในเพลงมีท่อนย้ำมากแต่คอร์ดมีไม่กี่คอร์ด กว่าจะเข้าใจและเล่นกันได้จบเพลงเล่นเอาเหงื่อตกเหมือนกัน เพราะนักดนตรีต้องทำงานหนัก พวกเขามิได้มีเพียงเพลงผมอย่างเดียว แต่มีเพลงอื่นๆอีกเกือบยี่สิบเพลง เพลงของผมจึงถูกลืมแกะไป แต่สุดท้ายก็สามารถเล่นจนจบเพลงได้

 

ขอบคุณพี่ๆนักดนตรีทุกคนครับ ที่ร่วมเล่นเพลงและให้เกียรติเพลงปกาเกอะญอของผม” ผมยกมือไหว้ขอบคุณสมาชิกวงทุกคนที่ร่วมบรรเลง

 

ขบวนรถตู้สามคันได้พาคณะเดินทางออกจากสแครนตันมุ่งสู่นิวยอร์ก ระหว่างทางฝนตกหนัก กระทั่งข้ามสะพานแม่น้ำก่อนเข้าเมือง ฟ้าปิดมืดจนมองไม่เห็นอะไรนอกจากแสงไฟ รถค่อยๆเลื่อนล้อไปหาเป้าหมาย กว่าจะหาเจอต้องวนหากันหลายรอบ

 

Dorm ร้านแนว World music วันนี้มีการจัดงานรำลึก 8 ปีเหตุการณ์เครื่องบินชนตึกเวิลด์เทรดฯ กับตึกเพนทากอนที่นิวยอร์ก ซึ่งตามกำหนด คณะเรามีนัดลองเครื่องเสียงในเวลา 5 โมงเย็น แต่เรามาช้าไปห้าสิบนาที มีอีกวงที่มีคิวลองเสียง 6 โมงเย็น เขามาตั้งแต่ 5 โมงครึ่งแต่เขาไม่ลองเครื่อง เขารอจนกว่าจะถึงเวลา เขาจึงขึ้นลองเสียง จังหวะที่ถึงเวลาของเขา ทางคณะเรายังตั้งเครื่องไม่เสร็จ

 

ขอโทษครับ ได้เวลาวงของผมลองเครื่องแล้วครับ” มือกีตาร์เข้ามาบอกทางคณะเรา

เรากำลังตั้งเครื่องอยู่ และขอเวลาลองซักสองเพลงได้มั้ยครับ?” พี่ทอด์ดบอกมือกีตาร์ฝรั่ง

ผมไม่รู้ แต่นี่เป็นเวลาของผม ผมมารอก่อนเวลาครึ่งชั่วโมง ผมไม่แตะต้องเวลาคุณเลย เอาเป็นว่าผมให้เวลาคุณตั้งเครื่องให้เสร็จ แล้วผมจะเอาเวลาผมคืน” เขาบอกพร้อมเดินเข้าไปนั่งและหยิบเครื่องไม้เครื่องมือของเขาเพื่อเตรียมพร้อมในการลองเสียง

 

มองในแง่การรักษาเวลา การเคารพสิทธิผู้อื่น การรักษาสิทธิของตนเอง ยกมือไหว้ได้เลย แต่หากมองในแง่ความเห็นอกเห็นใจ การเสียสละ การยึดหยุ่น อาจต้องคุยกันใหม่ ยังไงก็แล้วแต่ทางคณะเราไม่ได้ลองเสียง ได้แต่ตั้งเครื่องแล้วรอเล่นอย่างเดียว

 

หนึ่งทุ่มตรง วงดนตรีที่ลองเสียงต่อจากเรา ได้ขึ้นเวทีพร้อมกับฉายภาพโปรเจ็คเตอร์ ตอนแรกผมนึกว่าจะเป็นเพลงประกอบภาพ เพราะมีมือกีตาร์ มือกลอง มือคีย์บอร์ดและมีคนจับไมค์ ตนตรีเริ่มต้นอย่างโหยหวนจากมือกีตาร์ ต่อด้วยคีย์บอร์ดและตามด้วยกลอง แต่ปราศจากเสียงร้อง

 

ภาพบนจอเริ่มปรากฏ คนจับไมค์เริ่มส่งเสียง แต่เป็นเสียงพากย์บรรยายตามภาพเป็นระยะๆ ดนตรีเริ่มเป็น Movie score bar เด่นชัดขึ้นเรื่อยๆ ภาพเหตุการณ์และเรื่องราว 11 กันยาวิปโยค 2001 ในเมืองนิวยอร์ก เมืองเทพีสันติภาพ ไม่อาจลบเลือนจากความทรงจำของคนทั้งหมดในเมืองนี้ ในอเมริกา และคนทั้งโลกได้ เพียง 600 เมตรเท่านั้นจากร้านที่เราเล่นกับตึกเวิลด์เทรดฯ

 

ประมาณ 40 นาที เรื่องราวการรำลึกเหตุการณ์ 11/09/09 ที่ถูกเล่าได้จบลง ในร้านมีทั้งฝรั่งและคนไทยในอเมริกามาร่วมงาน ผู้ดำเนินรายการประกาศแนะนำการแสดงดนตรีที่เดินทางมาพร้อมสีสันจากตะวันออกของโลก

 

หิมพานต์ 2nd world from Thailand” จบประโยคนี้ ทอด์ด ทองดี หรือทอด์ด ลาเวลล์ ได้ขึ้นเวที
คอนเซ็ปของ หิมพานต์ 2nd world คือการอยู่ร่วมกันของสัตว์ต่างๆ นานาในที่เดียวกันมีทั้งสิงห์ เสือ นก ปลา และอื่นๆ ผมคิดว่าคนก็เช่นเดียวกัน เรามีโลกที่หนึ่ง เรามีโลกที่สาม โลกใหม่ของเราน่าจะเป็นโลกที่สองที่มนุษย์ทุกสีมาอยู่ร่วมกันได้ พ่อผมเคยสอนผมว่าสีทุกสีมีคุณค่า มีความหมาย มีประโยชน์ ต้องรู้จักหยิบมาใช้ แล้วมันจะปรากฏเป็นพลังในตัวของมันเอง

 

วันนี้เรานำสีสันจากชาติพันธุ์บนดอยทางภาคเหนือของประเทศไทย มาพร้อมปรัชญาชีวิต บทเพลงและเครื่องดนตรีที่คนที่นี่ไม่เคยได้ยินได้เห็นมาก่อน คนไทยเรียกเขาว่า กะเหรี่ยง ฝรั่งเรียกคาเรน แต่เขาเรียกตัวเองว่าคนปกาเกอะญอ ขอเชิญพบกับเตหน่ากูและคนปกาเกอะญอ” หลังทอด์ดประกาศ เตหน่ากูได้ปรากฏโฉมบนเวทีเป็นการนำร่องของการแสดงในอเมริกา

 

สามเพลงที่เตหน่ากู ได้บอกเล่าเรื่องราวของเผ่าพันธุ์ และชุมนตนเองจบลง เตหน่ากูยังไม่เสร็จงานเพียงเท่านั้นมีการแจมกับดนตรีจากภาคอื่นๆ  หลังจบงานคนไทยในนิวยอร์กต่างแห่กันมาถ่ายรูปกับดาราไทย ทั้งลานนา ซอ The sis และพี่ทอด์ด ทำให้เกิดบรรยากาศร้านชุลมุนนิดหน่อย

 

เตหน่ากูถอยฉากออกมา เก็บเครื่องไม้เครื่องมือและอุปกรณ์ดนตรีต่างๆ กระทั่งมีนักดนตรีฝรั่งสองสามคนเดินเข้ามาหา

This is the lute, you play lute oh! Beautiful, you are the man!” เขาพูดพร้อมชี้มือมาที่เตหน่ากูและมาจับมือผม

Yes I’m the man not woman.” ผมตอบเขา และเขาหัวเราะดังลั่น จนพี่ทอด์ดหันมามองที่ผมกับเขา

เวลาฝรั่งเขาพูดกับคุณว่า you are the man มันหมายถึงคุณสุดยอด หรือคุณทำได้ดีมากอะไรทำนองนั้น ไม่ใช่คุณเป็นผู้ชาย และที่คุณตอบเขาคุณกำลังบอกว่า ใช่ผมเป็นผู้ชาย ผมไม่ได้เป็นผู้หญิง เขาจึงขำมากเลย” พี่ทอด์ด อธิบายให้ฟัง

จริงๆ ผมรู้ แต่ผมพูดเพื่อเล่นมุกกับเขาเฉยๆ” ผมบอกพี่ทอด์ด

เอ้า เหรอ มุกคุณนี่ร้ายกาจนะ” พี่ทอด์ดหัวเราะ

แน่นอน” ผมบอกเขาพร้อมแลบลิ้นนิดหน่อย เพื่อให้เขารู้ว่าสิ่งที่ผมพูดจริงหรือไม่จริง แต่สิ่งที่น่าสนใจคือ เมื่อนักดนตรีฝรั่งเห็นเตหน่ากู เขาไม่ได้เรียกว่า “Harp” หรือพิณ แต่เรียกว่า "Lute” เป็นสิ่งที่ต้องค้นหาต่อว่า Lute มันคืออะไรมีที่มาที่ไปเป็นอย่างไร? และมันเกี่ยวข้องกับเตหน่ากูอย่างไร?

 


วงที่เล่นและเล่าเรื่องเหตุการณ์
11/09/01

 


ข้อความบนจอโปรเจ็คเตอร์ 1

 


ข้อความบนจอโปรเจ็คเตอร์
2

 


เรื่องดำเนินไปพร้อมภาพและเสียง

 


เวทีแรกของเตหน่ากู ใน
USA. กลางเมืองนิวยอร์ก

 

 

บล็อกของ ชิ สุวิชาน

ชิ สุวิชาน
รุ่งเช้าวันที่ 10 กันยาฯ ทีมทั้งหมดเริ่มซ้อมเพื่อทบทวนกระบวนท่าฟ้อน ท่ารำ ท่วงท่าทำนอง จังหวะจะโคน ก่อนตระเวนออกศึก การซ้อมเริ่มต้นด้วยเพลงในอัลบั้มหิมพานต์ 2nd World ของพี่ทอด์ด ทองดี ต่อด้วยเพลงของ ซอ สมาชิกวง the sis ตามด้วยเพลงของลานนา คัมมินส์ รวมทั้งเพลงของมือระนาดและมือโปงลาง หมอแคน จนมาปิดท้ายที่เพลงของผม
ชิ สุวิชาน
บรรยากาศจากเทือกเขาสแครนตัน   หลังจากที่นักดนตรี นักร้อง นักรำมาถึงกันครบองค์ทั้งหมดแล้ว จึงเริ่มมีการแกะกล่องสัมภาระที่ขนเครื่องดนตรีและเครื่องไม้เครื่องมือประกอบการแสดงที่มาจากเมืองไทย ผมเริ่มแกะพลาสติกกันกระแทกที่ห่อเตหน่ากูไว้ เตหน่ากูได้โผล่ออกมารับแสงรับลมอีกครั้ง
ชิ สุวิชาน
รุ่งเช้าตื่นมา อากาศเย็นค่อนไปถึงหนาว ในขณะที่คณะที่มาด้วยกันยังนอนหลบกันอย่างเมามันจากอาการเพลียเพราะการเดินทาง ผมเดินลงไปในห้องครัวเผื่อเจออะไรที่ทานได้บ้าง หน้าห้องครัวเจ้าของบ้านได้ติดรูปคนในครอบครัว รูปลูกชายสองคน ที่ผมแปลกใจคือมีรูปหนึ่งที่ไม่ใช่รูปของผู้ชาย เป็นรูปคล้ายนางฟ้ามีข้อความเขียนว่า “Bless this home”  ทำให้นึกถึงบ้านคนไทยที่มีการเขียนหน้าบ้านต่างๆหลายอย่างเช่น “มั่งมีศรีสุข” บ้าง “บ้านนี้อยู่แล้วรวย” บ้าง
ชิ สุวิชาน
การรอคอยที่ไทเปสิ้นสุดลง เมื่อประตูสู่นิวยอร์กได้เปิดออกให้ผู้โดยสารเดินเข้าไปในเครื่องบิน ระยะทางกว่าสิบสี่ชั่วโมง ผมอยู่กับเพลง World Music ซึ่งเป็นเมนูที่มีให้เลือกจากสายการบิน บางเพลงมีเสียงระนาด ขลุ่ย และมีจังหวะหมอลำปะปนด้วยได้กลิ่นไอดนตรีไทยเป็นอย่างสูง ผมจึงยกหูฟังให้พี่สานุ นักดนตรีและโปรดิวเซอร์จากกรุงเทพฟัง เขาฟันธงเลยว่าเสียงทั้งหมดเป็นการ Samp มาทั้งนั้น ไม่ใช่เสียงจริงดั้งเดิมที่คนเล่นมา แต่ถึงอย่างไรก็เป็นการฆ่าความน่าเบื่อของการอยู่บนเครื่องเป็นเวลานานได้เป็นอย่างดี  
ชิ สุวิชาน
ก่อนเดินทางมีการแถลงข่าวที่กรุงเทพ มีผู้สนับสนุนทั้งกระทรวงการต่างประเทศและบริษัทบุญรอดฯมาร่วม หลังงานแถลงข่าวมีการสัมภาษณ์จากสื่อมวลชนที่มาในงาน
ชิ สุวิชาน
ความจริงแล้วผมมีกำหนดการนัดสัมภาษณ์ขอวีซ่าเพื่อเดินทางไปประเทศอเมริกาในวันที่ 2 กันยายน 2552 ขณะที่กำหนดการในการเดินทางไปประเทศดังกล่าวคือเช้าวันที่ 3 กันยายน 2552 หากสถานการณ์เป็นเช่นนี้ แผนกำหนดการเดินทางอาจมีปัญหาได้ ฉะนั้นทางบริษัท ลาเวลล์ เอนเตอร์เทนเมนท์ ซึ่งเป็นผู้ประสานและเป็นผู้อำนวยการการเดินทางในครั้งนี้ ได้ขอทำเรื่องเร่งรัดการสัมภาษณ์ให้เกิดขึ้นก่อนการสัมภาษณ์เดิม
ชิ สุวิชาน
  บรรยากาศงานมหกรรมชนเผ่าพื้นเมืองแห่งประเทศไทย คำรบที่สาม เป็นไปอย่างเรียบง่ายเล็กๆ กะทัดรัด ตามประเด็นหัวข้อที่นำเอาเรื่องของ "การจัดการทรัพยากรบนพื้นที่สูงในรูปแบบโฉนดชุมชน" ผู้เฒ่าผู้แก่ ผู้อาวุโสชนเผ่าทางภาคเหนือต่างมากันอย่างครบครันเช่นเดิม
ชิ สุวิชาน
เขาเดินลงไปท้ายหมู่บ้าน พร้อมกับบทเพลง" อย่าให้น้ำตาไหลริน"ของ ฉ่า เก โดะ ที  แม่จ๋า อย่าปล่อยให้น้ำตาได้มีโอกาสไหล            บัดนี้อายุลูกครบ สิบหกบริบูรณ์แล้วดั่งกฎของชายชาติทหารทุกประทศมี                  ลูกต้องทำหน้าที่เพื่อการปฏิวัติพ่อได้สละชีพจนแม่เลี้ยงลูกอย่างกำพร้า             อาหาร เสื้อผ้า ที่อยู่ลำเค็ญ แม่ทนถึงคราวลูกชายคนโตต้องไปทำหน้าที่ต่อ     …
ชิ สุวิชาน
สงครามตามชายแดนไทย-พม่าริมแม่น้ำเมยได้ปะทุขึ้นอีกครั้ง ทางการพม่าออกมาปฏิเสธไม่มีส่วนกับสงครามที่เกิดขึ้นดังกล่าว โดยบอกว่าเป็นความขัดแย้งระหว่างชนเผ่ากะเหรี่ยงด้วยกันเอง คือระหว่างกองกำลังสหภาพแห่งชาติกะเหรี่ยง (KNU) กับกองกำลังกะเหรี่ยงพุทธเพื่อประชาธิปไตย (DKBA) ผลของการสู้รบทำให้ประชาชนชาวกะเหรี่ยงด้วยกันเองที่อยู่ในพื้นที่การสู้รบ ต้องหนีภัยจากการสู้รบ หลายชุมชนต้องฝ่าเสียงกระสุนปืน หลายชุมชนต้องฝ่าดงและเสียงระเบิด ในขณะที่เดินฝ่าความตายเพื่อหนีตายนั้น ต้องทำด้วยความเงียบ ความรวดเร็ว ต้องเก็บแม้กระทั่งเสียงร้องไห้
ชิ สุวิชาน
เพลงต่อเพลง ถูกเล่น ถูกร้อง ถูกเล่า ถูกถ่ายทอดออกมาล้วนมีที่มาที่ไปไม่แตกต่างจากเจตนารมณ์ของพ้อเหล่ป่าที่ทำตอนที่ยังชีวิตอยู่ เวลาผ่านไปกว่าครึ่งชั่วโมง อาจารย์ลีซะกับพี่นนท์ก็โยนเวทีมาให้ผม ขณะที่ผมกำลังอยู่ในอาการสับสนเพราะไม่รู้จะเล่นเพลงอะไรดี สิ่งที่เตรียมเล่นเตรียมพูดในขณะที่เดินทาง เล่นไม่ได้พูดไม่ได้ มันเป็นประเด็นเปราะบางสำหรับพื้นที่นี้ งานนี้อีกครั้งหนึ่ง!
ชิ สุวิชาน
จังหวะที่ผมลุกขึ้นและตามเจ้าของบ้านเพื่อไปกินข้าว สายตาผมแวบไปมองเห็นผู้เฒ่าคนหนึ่งเหมือนคุ้นเคยกันมานาน ทั้งที่ผมไม่เคยเห็นหน้ามาก่อน เขาก็จ้องหน้าผมเหมือนรู้จักมักคุ้นกับผมเป็นอย่างดี  "โพโดะ (หลาน) คืนนี้มีการขับธาไหม?" เขาถามผมเหมือนรู้ว่าใจผมต้องการอะไร แต่สีหน้าเขาเหมือนแสดงอาการไม่มั่นใจในบางอย่างออกมา"โอ้โห ต้องมีซิ" ผมตอบโดยไม่ต้องเดาว่าเขาคือโมะโชะคนหนึ่งแน่นอน
ชิ สุวิชาน
ทุกครั้งที่เดินทางผ่านหมู่บ้านแม่แฮใต้ ตำบลปางหินฝน อำเภอแม่แจ่ม ไม่มีครั้งไหนที่เลยผ่านร้านขายของชำเล็กๆริมทาง ที่มีผู้เฒ่าปากแดงด้วยน้ำหมากนั่งเฝ้าอยู่ มีของที่จำเป็นพื้นฐานสำหรับชีวิตคนภูขายซึ่งมักเป็นอาหารแห้ง ขนมขบเคี้ยวและยารักษาโรคเบื้องต้น  แต่ร้านขายของชำเล็กๆ ถึงเล็กมากแห่งนี้มีมากกว่านั้น มีเรื่องเล่าให้หัวเราะ ให้อมยิ้ม ให้ขบคิด และมีบทธาให้เก็บเกี่ยวมากมาย